Zwolnienie z akcyzy małego producenta piwa, któremu nie wydano certyfikatu

Warunek zwolnienia

Na podstawie § 12 ust. 1 rozporządzenia MFFiPR z 28.06.2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (DzU poz. 1178, dalej rozporządzenie MFFiPR) zwalnia się od akcyzy podatników produkujących piwo, którzy w poprzednim roku kalendarzowym wyprodukowali do 200 tys. hl piwa – w wysokości 50% kwoty akcyzy obliczonej z zastosowaniem stawki akcyzy określonej w art. 94 ust. 4 ustawy akcyzowej.

Zwolnienie to jest realizowane przez obniżenie należnej kwoty akcyzy o kwotę przysługującego zwolnienia. W praktyce sprowadza się do stosowania przez małego producenta piwa obniżonej stawki akcyzy, co wynika z upoważnienia zawartego w art. 4 ust. 1 dyrektywy Rady (UE) 92/83/EWG w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych (DzUrzUE L 316, dalej rozporządzenie 92/83). Tyle że w rozporządzeniu 92/83 mowa jest o „niezależnych, małych browarach”.

Od 1.01.2022 r. w § 12 ust. 9 rozporządzenia MFFiPR dodano warunek stosowania zwolnienia, jakim jest posiadanie przez producenta piwa certyfikatu, którego wzór określa akt wykonawczy Komisji Europejskiej wydany na podstawie art. 23a ust. 4 lit. a dyrektywy 92/83.

Przepisy przejściowe § 4 rozporządzenia MF z 30.12.2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (DzU poz. 2501) stanowią, że w okresie do 31.03.2022 r. nie stosuje się warunku posiadania certyfikatu, jeżeli w tym okresie mały producent piwa złożył wniosek o jego wydanie.

Gdyby literalnie odczytać przepisy przejściowe, należałoby uznać, że zwolnienie nie ma zastosowania od 1.04.2022 r. do dnia otrzymania certyfikatu.

Co wynika z dyrektywy UE

Wydaje się jednak, że prawodawca opacznie zinterpretował przepisy unijne. W akapicie 6 preambuły dyrektywy Rady (UE) 2020/1151 z 29.07.2020 r. zmieniającej dyrektywę 92/83/EWG w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych (DzUrzUE L Nr 256) wskazano, że określenie wzoru jednolitego certyfikatu ma ułatwić uznanie statusu posiadanego przez małych, niezależnych producentów. Co więcej, chociaż certyfikacja przez państwo członkowskie jest pożądana, jednak dla zmniejszenia obciążeń administracyjnych należy zezwolić niezależnym, małym producentom na samocertyfikację.

W akapicie tym nałożono też na państwo członkowskie, w którym dany niezależny, mały producent ma siedzibę, obowiązek określenia warunków służących zapewnieniu prawidłowego i jednoznacznego stosowania takich przepisów (chodzi o przepisy o stosowaniu obniżonej stawki podatku) oraz zapobieganiu uchylaniu się od opodatkowania, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom.

Polski ustawodawca w praktyce zamiast zmniejszyć obciążenia administracyjne uzależnił stosowanie obniżonej stawki akcyzy od posiadania certyfikatu.

A więc zwolnienie z akcyzy małego producenta piwa de facto zostało uzależnione od sprawności działania organów podatkowych.

W takim stanie rzeczy prawodawca nie tylko nie zapewnił prawidłowego i jednoznacznego stosowania przepisów o stosowaniu obniżonej stawki, ale wręcz usankcjonował różne traktowanie podatników, gdyż zwolnienie od akcyzy nie zależy od spełnienia warunków przez producenta piwa co do wielkości produkcji, a od szybkości załatwiania spraw przez organy podatkowe.

Problem mają też inni

Warto zauważyć, że nie dotyczy to tylko małych producentów piwa. Rolą certyfikatu, zgodnie z art. 23a ust. 1 dyrektywy 92/83, jest potwierdzenie, że niezależny, mały producent spełnia kryteria określone nie tylko dla małych browarów. Dotyczy on także małych producentów wina, małych producentów innych napojów przefermentowanych, małych producentów produktów pośrednich i małych gorzelni.

Na podstawie obowiązującego od 1.01.2022 r. art. 97a ust. 1 ustawy akcyzowej warunkiem zastosowania do napojów alkoholowych stawek, o których mowa w art. 95 ust. 5 (mały producent wina), art. 96 ust. 5 (mały producent napojów fermentowanych) i art. 97 ust. 5 (mały producent wyrobów pośrednich) ustawy akcyzowej, jest posiadanie przez producenta tych napojów alkoholowych certyfikatu.

Brak przepisów przejściowych wprowadzających art. 97a ust. 1 ustawy akcyzowej oznacza, że ci mali producenci są w jeszcze gorszej sytuacji niż małe browary, gdyż nie dotyczy ich okres przejściowy do 31.03.2022 r.

Nie ma więc mowy o zapewnieniu przez polskiego prawodawcę prawidłowego i jednoznacznego stosowania przepisów o stosowaniu stawki obniżonej, chyba że uznamy, że prawo do jej stosowania nie zależy od posiadania certyfikatu, a od spełnienia warunków do jego uzyskania.