Zamówienie-Koszyk
Dokończ - Edytuj - Anuluj

Droga Użytkowniczko, Drogi Użytkowniku, klikając AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrazisz zgodę na to aby Rachunkowość Sp. z o.o. oraz Zaufani Partnerzy przetwarzali Twoje dane osobowe takie jak identyfikatory plików cookie, adresy IP, otwierane adresy url, dane geolokalizacyjne, informacje o urządzeniu z jakiego korzystasz. Informacje gromadzone będą w celu technicznego dostosowanie treści, badania zainteresowań tematami, dostosowania niektórych treści do lokalizacji z której jest odczytywana oraz wyświetlania reklam we własnym serwisie oraz w wykupionych przez nas przestrzeniach reklamowych w Internecie. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

Klikając w przycisk AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrażasz zgodę na zapisanie i przechowywanie na Twoim urządzeniu plików cookie. W każdej chwili możesz skasować pliki cookie oraz ograniczyć możliwość zapisywania nowych za pomocą ustawień przeglądarki.

Wyrażając zgodę, pozwalasz nam na wyświetlanie spersonalizowanych treści m.in. indywidualne rabaty, informacje o wykupionych przez Ciebie usługach, pomiar reklam i treści.

AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU
account_circle
dehaze

Logowanie

e-mail:

hasło:

 

 

Logowanie za pomocą e-maila

Jeżeli nie pamiętasz hasła albo nie masz konta, to wyślemy na Twój e-mail wiadomość weryfikującą. Po kliknięciu w link z e-maila będziesz zalogowany na urządzeniu do chwili wylogowania.

e-mail:

Klikając w poniższy link, zgadzasz się na zapisanie podanych w formularzu danych i wykorzystywanie ich zgodnie z polityką przetwarzania danych dostępną w dokumencie ⇒Polityka przetwarzania danych osobowych (RODO)⇐

 

Logowanie do za pomocą e-maila

Sprawdzanie danych....

Żona przedsiębiorcy na nieodpłatnym zleceniu oskładkowana jak osoba współpracująca

Renata Majewska
Renata Majewska
prawnik, ekspert prawa pracy
więcej ⇒

Indywidualny przedsiębiorca zatrudnił w swojej firmie małżonkę na nieodpłatną umowę zlecenia, w ramach której zajmuje się ona reklamą firmy na portalach i w mediach społecznościowych. Czy musi ją zgłaszać do ZUS?

Przepisy nie zakazują indywidualnemu przedsiębiorcy zatrudniania we własnej firmie członków rodziny. Są jednak pewne ograniczenia. Na mocy art. 8 ust. 11 usus za osobę współpracującą z wykonującym pozarolniczą działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma i przysposabiających – pod warunkiem że pozostają z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i jednocześnie współpracują przy prowadzeniu tej działalności (nie dotyczy to jednak osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego). Ponadto pracownika, spełniającego ww. kryteria osoby współpracującej, dla celów ubezpieczeń społecznych uważa się za współpracownika (art. 8 ust. 2 usus).

Pomoc najbliższego krewnego to nie zawsze współpraca

Jednak sam fakt, że najbliższy biznesmena wspiera go przy prowadzeniu firmy, nie zawsze oznacza automatyczne zaliczenie go do grona osób współpracujących. Zgodnie z wyrokiem SA w Białymstoku z 30.09.2020 r. (III AUa 547/20) status osoby współpracującej z właścicielem firmy wymaga łącznego spełnienia 3 przesłanek:

  • istnienia ścisłej więzi rodzinnej z przedsiębiorcą, czyli zaliczenia do kręgu osób mu bliskich enumeratywnie wymienionych w art. 8 ust. 11 usus,
  • pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym z przedsiębiorcą – co oznacza wspólne zamieszkiwanie połączone na stałe ze wspólnym zaspokajaniem potrzeb życiowych ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny), prowadzeniem wspólnego budżetu domowego czy też ze współdziałaniem w załatwianiu codziennych spraw (interpretacja ZUS z 12.10.2017 r., WPI/200000/43/1090/2017),
  • współpracy przy wykonywaniu działalności, cechującej się stałością relacji i doniosłością – nie chodzi o jakąkolwiek pracę na rzecz pozarolniczej działalności, lecz o świadczoną stale, w pewnym minimalnym wymiarze czasu, mającą istotny wymiar ekonomiczny i organizacyjny, która przynosi znaczną wartość firmie; należy badać łączne spełnienie takich cech, jak istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, stabilność, częstotliwość oraz zorganizowanie świadczonej przezeń pracy (postanowienie SN z 12.01.2021 r., I USK 1/21).

W świetle wyroku SA w Białymstoku z 15.10.2019 r. (III AUa 115/19) o współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej można mówić, gdy czynności podejmowane przez członka rodziny: mają ciężar gatunkowy istotny dla biznesu, nie mają charakteru wtórnego, tj. pozostają w bezpośrednim związku z przedmiotem działalności i cechuje je pewna systematyczność, stabilność i zorganizowanie, charakteryzują się częstotliwością oraz zajmują mu znaczący czas.

Jak widać, nie każdy członek rodziny pomagający przedsiębiorcy staje się automatycznie jego współpracownikiem. Musi sprostać łącznie trzem wymogom wymienionym na wstępie, a ponadto istnieją wyjątki, np. dla umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, w tym wynikające z orzecznictwa – np. według wyroku SN z 20.08.2019 r. (II UK 74/18) dla celów ubezpieczeń społecznych nie może być mowy o współpracy z przedsiębiorcą będącym wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. Wprawdzie usus na zasadzie fikcji prawnej nadaje mu status osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, jednak rzeczywiście nie wykonuje on tej działalności; robi to spółka.

Żona na odpłatnym zleceniu

Nie ma też przepisów zakazujących angażu np. żony na podstawie umowy zlecenia. W takiej sytuacji nie dojdzie też do uzyskania przez nią z mocy ustawy statusu osoby współpracującej z prowadzącym działalność, gdyż taki skutek wynikałby wyłącznie z zatrudnienia jej na umowę o pracę, jeśli dodatkowo spełniała kryteria właściwe dla współpracownika. Reasumując: przyjmując żonę na zlecenie za wynagrodzeniem, przedsiębiorca opłaca za nią składki jak za zleceniobiorcę, nawet jeśli małżonka potencjalnie spełnia przesłanki osoby współpracującej (np. pismo Centrali ZUS z 13.02.2019 r., WPI/200000/43/85/2019, i interpretacja ZUS w Gdańsku z 9.04.2000 r., DI/100000/43/50/2019).

Podstawę wymiaru składek emerytalnych i rentowych zleceniobiorców stanowi przychód ze zlecenia, jeśli odpłatność za wykonanie umowy została określona kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej lub prowizyjnej, a gdy inaczej – zadeklarowana suma, byle nie niższa od minimalnego wynagrodzenia (art. 8 ust. 11 i 2 usus).

Czy można zaoszczędzić, zatrudniając żonę na mocy nieodpłatnej umowy zlecenia? Zasadniczo wolno zawrzeć z wykonawcą nieodpłatną umowę zlecenia, ale darmowy charakter musi wynikać z samej umowy bądź z okoliczności (art. 735 § 1 Kc, wyrok SA w Krakowie z 25.06.2013 r., I ACa 539/13). W opinii sądów dopuszczalność świadczenia usług w ramach umowy zlecenia bez wynagrodzenia należy traktować jako wyjątek. Niemniej jest to możliwe np. w przypadku grzecznościowego przewozu osób, gdy taka była stała praktyka między stronami albo uzasadniał to charakter więzi łączącej strony (np. pokrewieństwo, przyjaźń) i jednocześnie nieznaczny nakład pracy potrzebny do realizacji zlecenia (wyrok SA w Białymstoku z 17.10.2019 r., I ACa 207/19). Żadne przepisy nie zabraniają też przedsiębiorcom angażowania w ten sposób członków rodziny, w tym małżonki. Nie ma zatem przeszkód, by żona realizowała nieodpłatne zlecenie na rzecz firmy prowadzonej przez męża.

Nieodpłatna pomoc wzbudza podejrzenia

Nie jest jednak tak, że żona pracująca dla przedsiębiorcy za darmo nie podlega ubezpieczeniom społecznym. ZUS uznaje bowiem, że w takim przypadku zachodzi współpraca przy prowadzeniu działalności i trzeba żonę zgłosić do ubezpieczeń jako współpracownika. W świetle stanowiska ZUS z 16.11.2017 r. współpraca między członkami rodziny przy prowadzeniu działalności może odbywać się zarówno na podstawie umowy, jak i bezumownie. Jeśli osoba spełnia (...) warunki określone w art. 8 ust. 11 usus, jest obejmowana ubezpieczeniami społecznymi jako osoba współpracująca, nawet w przypadku gdy jej współpraca wynika z umowy o pracę (z wyjątkiem umów o pracę w celu przygotowania zawodowego) czy umowy, która nie skutkuje obowiązkiem ubezpieczeń. Taką umową jest właśnie umowa zlecenia zawarta z żoną pod darmowym tytułem, co potwierdza interpretacja ZUS z 7.06.2017 r. (WPI/200000/43/596/2017).

Przedsiębiorca musi zatem ocenić wagę i doniosłość pomocy żony oraz, gdy spełnia ona kryteria osoby współpracującej, zgłosić ją do ZUS jako osobę współpracującą.

Zamknij

Skróty w artykułach

akty prawne, standardy i interpretacje:
  • dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
  • dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
  • Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
  • KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
  • Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
  • Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
  • Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
  • Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
  • MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
  • Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
  • Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
  • rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
  • rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
  • rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
  • rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
  • specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
  • uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
  • uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
  • updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
  • updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
  • upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
  • US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
  • ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
  • ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
  • ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
  • ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
  • ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
  • ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
  • ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
  • ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
  • ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
  • usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
  • uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
  • Założenia koncepcyjne MSSF Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
pozostałe skróty:
  • CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
  • EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
  • FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
  • FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  • FP – Fundusz Pracy
  • FS – Fundusz Solidarnościowy
  • IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
  • IS – izba skarbowa
  • KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
  • KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
  • KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
  • KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
  • KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
  • KSB – Krajowe Standardy Badania
  • MF – Minister Finansów
  • MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
  • MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
  • MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
  • MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
  • NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
  • PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
  • PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
  • PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
  • pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
  • PPK – pracownicze plany kapitałowe
  • RM – Rada Ministrów
  • SA – sąd apelacyjny
  • sf – sprawozdanie finansowe
  • skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
  • SN – Sąd Najwyższy
  • SO – sąd okręgowy
  • TK – Trybunał Konstytucyjny
  • TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • UCS – urząd celno-skarbowy
  • UE – Unia Europejska
  • US – urząd skarbowy
  • WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
  • WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
  • WSA – wojewódzki sąd administracyjny
  • zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Skróty w tekście
Spis treści artykułu
Spis treści:
Stowarzyszenie
Księgowych w Polsce
Najbliższe szkolenia on-line
07.10.2024 Fakturowanie 2024 – faktury zwykłe, ustrukturyzowane, uproszczone, korygujące, paragony, noty korygujące, dokumentowanie transakcji w grupie VAT SKwP Warszawa
07.10.2024 Korygowanie list płac i dokumentacji rozliczeniowej do ZUS SKwP Warszawa
07.10.2024 NKUP-y w małej i dużej firmie – czyli wszystko o wydatkach, których nie można zaliczać do kosztów w 2024 r SKwP Bielsko-Biała, SKwP Bydgoszcz, SKwP Częstochowa, SKwP Gorzów Wielkopolski, SKwP Lublin, SKwP Opole, SKwP Suwałki, SKwP Szczecin, SKwP Włocławek
07.10.2024 Ochrona sygnalistów – nowe obowiązki w firmach i biurach rachunkowych SKwP Częstochowa, SKwP Gorzów Wielkopolski, SKwP Opole, SKwP Suwałki, SKwP Włocławek
07.10.2024 Podatek minimalny CIT SKwP Legnica
07.10.2024 Podatek minimalny CIT w 2024 roku SKwP Bydgoszcz, SKwP Opole, SKwP Włocławek
07.10.2024 Estoński CIT – poruszenie kwestii problematycznych podatników SKwP Kraków
Kursy dla księgowych