Zmiany w zakazie handlu w niedziele i święta

Zasady ogólne

W niedziele i święta obowiązuje zakaz handlu, wykonywania czynności z nim związanych oraz zatrudniania w tym celu pracowników i osób na umowy cywilnoprawne (dalej zakaz handlu). Nie dotyczy on jedynie:

• placówek handlowych korzystających ze zwolnienia na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy (dalej lista wyjątków),
• ustawowo dozwolonych niedziel, czyli: kolejnych dwóch poprzedzających pierwszy dzień Bożego Narodzenia, bezpośrednio poprzedzającej pierwszy dzień Wielkiej Nocy oraz ostatniej niedzieli stycznia, kwietnia, czerwca i sierpnia (art. 7 ust. 1 ustawy) – patrz tabela.

Doprecyzowanie wyjątków

Po 1.02.2022 lista wyjątków od zakazu handlu nadal będzie obejmować 32 pozycje, lecz nie wszystkie zachowają obecne warunki. Od tego dnia placówki handlowe, które dotychczas otwierały podwoje w niedziele i święta dzięki przyjmowaniu oraz wydawaniu przesyłek listowych i paczek, będą musiały wykazać, że świadczenie usług pocztowych to ich przeważająca działalność (znowelizowany art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy). Ma to ograniczyć nadużywanie statusu placówki pocztowej. Aktualnie ma bowiem znaczenie wyłącznie jego uzyskanie, a nie rozmiar prowadzonej działalności pocztowej przez daną placówkę handlową (por. wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku z 12.06.2019, V Kz 777/19).

Z listy wyjątków od zakazu handlu zostaną usunięte 1.02.2022 centra pierwszej sprzedaży ryb (znowelizowany art. 6 ust. 1 pkt 14 ustawy). Handel nimi będzie mógł być prowadzony w niedziele i święta:

• w gospodarstwach rybackich (bez zmian wobec obecnych regulacji),
• ze statku rybackiego (aktualnie z burty),
• w placówkach handlowych zajmujących się wyłącznie odbiorem produktów rybnych (dotychczas odbiorem produktów rybołówstwa i akwakultury oraz handlem takimi produktami).

Dzięki noweli art. 6 ust. 1 pkt 24 i 32 ustawy zyskają od 1.02.2022 rolnicy. Po pierwsze od 1 czerwca do 30 września każdego roku w niedziele i święta będą otwarte nie tylko placówki handlujące wyłącznie maszynami rolniczymi i częściami zamiennymi do tych maszyn (jak obecnie), ale też materiałami eksploatacyjnymi, materiałami używanymi w trakcie bieżącej pracy takich maszyn lub narzędziami do wymiany w nich części zamiennych.

Po drugie zakaz handlu zostanie wyłączony w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup produktów pochodzenia rolniczego, w szczególności zboża, rzepaku, rzepiku, buraków cukrowych, roślin białkowych, innych upraw polowych, owoców, warzyw, mleka surowego lub runa leśnego (dotychczas tylko skup zbóż, buraków cukrowych, owoców, warzyw lub mleka surowego).

Przeważająca działalność

1.02.2022 zmieni się definicja przeważającej działalności, którą muszą wykazać, żeby korzystać ze zwolnienia od zakazu handlu:

• kwiaciarnie,
• placówki handlujące pamiątkami lub dewocjonaliami,
• placówki prowadzące handel prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych i zakładów wzajemnych,
• placówki pocztowe,
• piekarnie, cukiernie i lodziarnie,
• placówki gastronomiczne,
• spółki prawa handlowego wynajmujące i zarządzające nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi. 

Nie będzie to już tylko rodzaj przeważającej działalności wskazany we wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, o jakim mowa w przepisach o statystyce publicznej. Dodatkowe kryteria to wykonywanie tej działalności w danej placówce handlowej oraz osiąganie z niej minimum 40% miesięcznego przychodu ze sprzedaży detalicznej w rozumieniu ustawy z 6.07.2016 o podatku od sprzedaży detalicznej (DzU z 2020 poz. 1293). Wprowadzi je 1.02.2022 art. 6 ust. 2 ustawy w nowym brzmieniu.

Ewidencja przychodów

Na ww. placówkach handlowych, korzystających z wyłączenia zakazu handlu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2, 5–7 i 28–30 ustawy, spocznie 1.02.2022 nowy obowiązek. Chodzi o prowadzenie ewidencji miesięcznego przychodu ze sprzedaży, z podziałem na przychód z działalności przeważającej i pozostałej działalności (nowy art. 6 ust. 3 ustawy). Ewidencja ma być prowadzona zgodnie ze wzorem i instrukcjami z rozporządzenia, które wyda MF. Musi być też przedkładana inspektorowi pracy, jeśli tego zażąda podczas kontroli (nowy art. 6 ust. 7 ustawy).

Za brak ewidencji lub jej prowadzenie niezgodnie z przepisami placówka handlowa może spodziewać się grzywny od 1000 do 100 000 zł. To taka sama kara, jak za nieprzestrzeganie zakazu handlu w niedziele i święta, wykonywanie czynności z nim związanych oraz powierzanie pracy pracownikowi lub zatrudnionemu na umowie cywilnoprawnej.

Rodzina przedsiębiorcy

Zakaz handlu nie obejmuje placówek handlowych, w których handel prowadzi przedsiębiorca będący osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek (art. 6 ust. 1 pkt 27 ustawy). Od 1.02.2022 taki przedsiębiorca będzie miał prawo korzystać z nieodpłatnej pomocy małżonka, dzieci własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, macochy, ojczyma, rodzeństwa, wnuków, dziadków (nowy art. 6 ust. 4 ustawy). Jest jednak zastrzeżenie: żadna z tych osób nie może pozostawać w stosunku pracy lub cywilnoprawnym z tą placówką (nowy art. 6 ust. 5 ustawy).