Zmiany w drukach ubezpieczeniowych od 1.01.2019

Jest to efekt obowiązujących od 1.01.2019:

• ustawy z 10.01.2018 o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją (DzU poz. 357),
• rozporządzenia MRPiPS z 20.12.2018 w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych oraz innych dokumentów (DzU poz. 2495, dalej rozporządzenie).

Przede wszystkim pojawią się 2 nowe formularze związane ze skróceniem okresów przechowywania dokumentacji pracowniczej oraz list płac, kartotek i innych dowodów do ustalenia emerytury lub renty:

• oświadczenie o zamiarze przekazania raportów informacyjnych ZUS OSW (zał. nr 23 do rozporządzenia),
• raport informacyjny ZUS RIA (zał. nr 22 do rozporządzenia).

O przeznaczeniu ww. formularzy piszemy szeroko w artykule na s. 19.

Raport o przychodach

Płatnicy będą też przekazywać do ZUS nowy imienny raport miesięczny o przychodach ubezpieczonego/okresach pracy nauczycielskiej ZUS RPA (zał. nr 16 do rozporządzenia) – nie za każdy miesiąc, lecz tylko za ten, w którym dana osoba:

• otrzymała przychód należny za lata poprzednie, np. w marcu 2019 uzyskała „trzynastkę” za 2018,
• otrzymała przychód (inny niż świadczenia wypłacone w związku z niezdolnością do pracy lub macierzyństwem), od którego nie została odprowadzona składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
• wykonywała pracę nauczycielską./li>

ZUS RPA ma uzupełniać dane przekazane za pracownika w innych imiennych raportach miesięcznych, aby można je było wykorzystać przy przyznawaniu i obliczaniu wysokości świadczeń emerytalnych lub rentowych. W formularzu tym płatnik wykazuje:

• kwotę przychodu wypłaconego w danym miesiącu, ale należnego za inny rok kalendarzowy, który stanowił podstawę wymiaru:

• składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
• składki wypadkowej,

• kwotę przychodu wypłaconego w danym miesiącu oprócz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego, który w okresie pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku

• nie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
• nie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, i który jest należny za inny rok kalendarzowy,

• okresy wykonywania pracy nauczycielskiej.

Wyrejestrowanie z ubezpieczeń

W druku wyrejestrowania z ubezpieczeń ZUS ZWUA (zał. nr 5 do rozporządzenia) dodano nowy blok V, obejmujący datę rozwiązania, wygaśnięcia ostatniego stosunku pracy/służbowego; podaje się w nim: tryb rozwiązania ostatniego stosunku pracy, podstawę prawną rozwiązania lub wygaśnięcia ostatniego stosunku pracy bądź stosunku służbowego oraz informację, z czyjej inicjatywy stosunek pracy został rozwiązany. Ściślej, w zmodyfikowanym druku należy podawać:

• datę rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/służbowego – pkt 01,
• kod wygaśnięcia/kod trybu rozwiązania stosunku pracy/służbowego – pkt 02,
• kod podstawy prawnej rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/służbowego – pkt 03,
• podstawę prawną rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/służbowego, jeżeli jako kod podstawy prawnej rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/służbowego został podany kod 550 (inna niż określona w kodach od 400 do 463 podstawa prawna rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy/służbowego, wskazana w części XVI zał. nr 24 do rozporządzenia) – pkt 04,
• strony, z inicjatywy której nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy – pkt 05.

Jednocześnie blokowi dotychczas oznaczonemu jako V nadano numer VI. Nowe dane wykazywane w wyrejestrowaniu z ubezpieczeń posłużą przy ustalaniu prawa do emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego i emerytury nauczycielskiej przysługującej na podstawie art. 88 Karty nauczyciela (z 26.01.1982, DzU z 2018 poz. 967) oraz świadczenia przedemerytalnego.

Deklaracje rozliczeniowe...

Od 1.01.2019 z deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA (zał. nr 17 do rozporządzenia) usunięto blok VI – rozliczenie części IV i V, i zastąpiono nowym blokiem IX – zestawienie należnych składek do zwrotu/zapłaty, w którym płatnik rozliczy składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, na FP, FGŚP i FEP oraz wypłacone świadczenia podlegające rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne.

Zmiany deklaracji rozliczeniowej są efektem realizacji projektu e-składka, wprowadzonego nowelizacją z 11.05.2017 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1027).

Od nowego roku wprowadzono również 2 nowe formularze:

• ZUS RCA cz. II – imienny raport cz. II (zał. nr 13 do rozporządzenia),
• ZUS DRA cz. II – deklaracja rozliczeniowa cz. II (zał. nr 18 do rozporządzenia),

przeznaczone dla osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę, które korzystają z obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne.

Jest to z kolei konsekwencja wejścia w życie ustawy z 20.07.2018 o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę (DzU 1577, dalej nowelizacja MDG).

Do informacji miesięcznej/rocznej dla osoby ubezpieczonej (odpowiednio zał. nr 19 i 20 do rozporządzenia) dodano pozycje objęte drukiem ZUS RPA.

...i przekodowania

Duże zmiany dotyczą również kodów wykorzystywanych przy wypełnianiu dokumentów ubezpieczeniowych (określonych w nowym zał. 24 do rozporządzenia). Oprócz wymienionych już wyżej kodów w zmodyfikowanym druku ZUS ZWUA zmieniły się m.in. następujące kody tytułu ubezpieczenia dotyczące przedsiębiorców:

• 05 10 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, osoba prowadząca niepubliczną bądź publiczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty, oraz osoba prowadząca pozarolniczą działalność w zakresie wolnego zawodu (dodanie wolnych zawodów, które obecnie są oznaczane kodem 05 40),
• 05 11 – osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność oraz osobą fizyczną, o której mowa w art. 18 ust. 1 Pp, korzystającą z tzw. ulgi na start (opis uzupełniono o osoby współpracujące z tymi osobami),
• 05 40 – osoba niepodlegająca ubezpieczeniom społecznym i podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu, zgodnie z art. 18 ust. 1 Pp.

W związku z wejściem w życie nowelizacji MDG zostaną wprowadzone nowe kody:

• 05 90 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu,
• 05 92 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu.

Zgodnie z przepisem przejściowym do § 4 rozporządzenia w dokumentach ubezpieczeniowych przekazywanych za okresy sprzed 1.01.2019 należy stosować dotychczasowe kody tytułu ubezpieczenia obowiązujące w okresie, za który dany formularz jest składany.