Zmiana źródła przychodów nie uprawnia do zmiany sposobu amortyzacji

Tak orzekł NSA w wyroku z 1.12.2020 (II FSK 2032/18). Skarżący – po wprowadzeniu budynków do ewidencji środków trwałych – chciał ustalić ich wartość początkową na potrzeby amortyzacji w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w wysokości wynikającej z dokonanej przez siebie wyceny, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji oraz stanu i stopnia ich zużycia. Wcześniej, gdy służyły one uzyskiwaniu przychodów z najmu, odpisy amortyzacyjne były naliczane w sposób „uproszczony” uregulowany w art. 22g ust. 10 updof (od wartości początkowej ustalonej w każdym roku podatkowym jako iloczyn metrów kwadratowych wynajmowanej, wydzierżawianej powierzchni użytkowej budynku i kwoty 988 zł).

Według organu podatkowego nie ulega wątpliwości, że skarżący nie może ustalić wartości początkowej budynków według ich wartości rynkowej, ponieważ wybrana wcześniej przez niego „uproszczona” metoda amortyzacji, w ramach źródła przychodów, jakim był najem nieruchomości, nie ulega zmianie poprzez wyłączenie (przeniesienie) tych budynków do innego źródła przychodów, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej. Ten sposób amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych może być stosowany zarówno w ramach tzw. wynajmu prywatnego, jak i działalności gospodarczej.

Sąd potwierdził to stanowisko. Wskazał, że w świetle updof właściciele budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych służących działalności gospodarczej, jeśli podejmą decyzję o ich amortyzowaniu, mają możliwość wyboru sposobu ustalania ich wartości początkowej – albo zgodnie z art. 22g ust. 1, albo według zasady szczególnej, w sposób „uproszczony” uregulowany art. 22g ust. 10.

NSA zwrócił jednak uwagę, że ustawodawca w art. 22h ust. 2 wprowadził warunek, zgodnie z którym podatnicy dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonej w art. 22i–22k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji, a wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. Oznacza to zakaz zmiany metody amortyzacji w trakcie trwania tego procesu. Wybór metody amortyzacji powoduje zatem konieczność jej stosowania do pełnego zamortyzowania danego środka.

Jak czytamy w ww. wyroku, oznacza to, że w sytuacji, gdy podatnik (każdy z małżonków) pomniejszył już podstawę opodatkowania o odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych (budynków mieszkalnych), to w przypadku przekazania tych środków trwałych na cele prowadzonej działalności gospodarczej przez jednego z nich brak jest podstaw do ponownego pomniejszenia podstawy opodatkowania odpisami amortyzacyjnymi w wysokości odpowiadającej odpisom już dokonanym. Nie jest możliwe 2-krotne zamortyzowanie tego samego środka trwałego. Wskazać należy, że są to nadal te same środki trwałe, a skarżący nie poniósł ponownie wydatków na ich nabycie. Zmienił jedynie źródło przychodów, w ramach którego środki te są amortyzowane.