Zgłoszenie beneficjenta rzeczywistego spółki z o.o. do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych

Jeśli chodzi o kryteria uznania za beneficjenta rzeczywistego (BR), to definicja ustawowa, zawarta w art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z 1.03.2018 o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (DzU poz. 723), budzi niestety wątpliwości interpretacyjne.

W zakresie, w jakim odnosi się do przedstawionej w pytaniu sprawy, przez BR rozumie się osobę fizyczną lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad podmiotem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez podmiot, w tym w przypadku spółek z o.o. osobę fizyczną:

• będącą udziałowcem, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów,
• dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
• sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów,
• sprawującą kontrolę nad podmiotem poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 uor, tj. uprawnień, jakie jednostka dominująca ma wobec jednostki zależnej.

Wątpliwości budzi fraza „osoba fizyczna lub osoby fizyczne” – czy kilka osób fizycznych może być łącznie jednym BR? Raczej nie chodziło o doprecyzowanie, że BR może być więcej niż jeden, bo gdyby kilka osób fizycznych niezależnie odpowiadało definicji, to każda z nich byłaby BR i dodatek „lub osoby fizyczne” byłby zbędny, a żadnego fragmentu tekstu prawnego nie można uznawać za zbędny (żelazna reguła wykładni przepisów).

Czy chodzi zatem o osoby, które łącznie spełniają kryteria BR w sytuacji, gdy żadna z nich nie spełnia ich samodzielnie? W takim przypadku za BR należałoby automatycznie uznać wszystkich udziałowców, członków zarządu, członków rady nadzorczej i ich rodzin, a tak szerokie podejście stoi w sprzeczności ze zdrowym rozsądkiem i wskazanymi w definicji przykładami (po słowach „w tym”) – przykłady te nie miałyby sensu, gdyby i tak wszystkie ww. osoby podlegały rejestracji jako BR.

Należałoby zatem przyjąć (biorąc pod uwagę także przykłady, w których o BR mówi się zawsze w liczbie pojedynczej), że BR może być tylko jedna osoba, a dodatek „lub osoby” służy tylko temu, aby w dalszej części ustawy, pisząc o BR, prawodawca mógł się swobodnie posługiwać liczbą pojedynczą lub mnogą zależnie od kontekstu. Poza tym gdyby kilka osób mogło być jednym BR, to ustawa doprecyzowywałaby warunki, w jakich miałoby to zachodzić, a tymczasem w odniesieniu do BR ustawodawca wszędzie używa języka wskazującego na to, że mówi o jednej osobie, a jeśli o kilku osobach, to mając na myśli kilku BR.

Druga wątpliwość dotyczy zwrotu „w tym”. Można go rozumieć tak, że BR to osoba, która została wymieniona przykładach, ale także osoby w nich niewymienione, jeśli spełniają ogólne kryteria wskazane przez zwrotem „w tym”. Można jednak rozumieć to sformułowanie i w taki sposób, że ogólne kryteria przeznaczone są dla identyfikacji BR w podmiotach, których nie skazano w przykładach (gdzie oprócz sp. z o.o. są także spółki akcyjne i trusty, ale nie ma np. spółek osobowych), natomiast katalog BR wskazanych dla konkretnych rodzajów podmiotów (np. sp. z o.o.) ma charakter wyczerpujący.

Informacje zamieszczone na rządowych stronach internetowych (