Zawiadomienia, informacje i oświadczenia składane organom podatkowym przez podatników PIT, ryczałtu i CIT – nowe terminy i zasady w 2019

Wynikają one z ustawy z 9.11.2018 o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (DzU poz. 2244, dalej ustawa o uproszczeniach).

Informacja w zeznaniu rocznym zamiast zawiadomienia

Nowe przepisy likwidują konieczność dokonywania niektórych, określonych przepisami ustaw o podatku dochodowym, zawiadomień. O zdarzeniach, które wymagały takiego zawiadomienia, podatnicy będą informować w składanych za dany rok zeznaniach podatkowych.

Informacja o wyborze metody ustalania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości oraz o rezygnacji z niej (PIT i CIT)

W myśl art. 14b ust. 2 updof podatnicy PIT prowadzący księgi rachunkowe mogą ustalać różnice kursowe na podstawie przepisów o rachunkowości (tzw. metodą rachunkową, bilansową), pod warunkiem że w okresie tym sporządzane przez nich sprawozdania finansowe są badane przez firmy audytorskie. Podobne uprawnienie przysługuje wszystkim podatnikom CIT (art. 9b ust. 3 updop).

Wybierający tę metodę mieli dotąd obowiązek zawiadomić o tym w formie pisemnej naczelnika US w terminie do 20 stycznia/końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, a rozpoczynający działalność – w terminie 30 dni od dnia jej rozpoczęcia (art. 14b ust. 4 updof oraz art. 9b ust. 3 updop).

Podobne zawiadomienie było konieczne w przypadku rezygnacji ze stosowania metody rachunkowej. Jego termin upływał z końcem roku podatkowego poprzedzającego rok podatkowy, w którym podatnicy zamierzali zrezygnować ze stosowania tej metody (art. 14b ust. 5 updof oraz art. 9b ust. 4 updop).

Od 1.01.2019 zamiast składać takie zawiadomienia, podatnicy poinformują o powyższym w zeznaniu rocznym składanym:

• po zakończeniu roku, w którym przyjęli rachunkową metodę ustalania różnic kursowych – jeżeli rozpoczęli stosowanie tej metody,
• za ostatni rok, w którym stosowali rachunkową metodę ustalania różnic kursowych bądź za rok podatkowy, w którym doszło do połączenia lub podziału podmiotu – w razie rezygnacji z jej stosowania.

Uwaga! Podatnicy, którzy przed 1.01.2019 zawiadomili właściwego naczelnika US o wyborze metody rachunkowej, są obowiązani stosować ją co najmniej przez 3 lata podatkowe, licząc od początku roku podatkowego, w którym została ona przyjęta. W razie rezygnacji z jej stosowania po upływie 3-letniego okresu stosuje się nowe przepisy (art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o uproszczeniach).

Informacja o wyborze kasowej metody ustalania przychodów z tytułu wpłat na poczet przyszłych dostaw i usług, ewidencjonowanych w kasie rejestrującej (PIT, ryczałt i CIT)

Na mocy art. 14 ust. 1j updof oraz art. 12 ust. 3g updop podatnicy (w tym opodatkowani PIT w formie ryczałtu ewidencjonowanego) mogą podjąć decyzję, że w przypadku pobrania wpłat na poczet dostaw towarów i usług (tzw. zaliczek), które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, podlegających zarejestrowaniu w kasie, za datę powstania przychodu uznaje się dzień pobrania wpłaty (zgodnie z ogólnymi regułami przychód z tego tytułu powstaje co do zasady dopiero w momencie wykonania dostawy/usługi).

Dotychczas takie przesunięcie momentu powstania przychodu wymagało zawiadomienia naczelnika US w terminie do 20 stycznia/do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, a w przypadku podatników rozpoczynających ewidencję obrotów w kasie rejestrującej – do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęli taką ewidencję (art. 14 ust. 1j updof i art. 12 ust. 3g updop).

Wybór dotyczył również lat następnych, chyba że podatnik w terminie do 20 stycznia roku podatkowego następującego po roku podatkowym, w którym korzystał z tego sposobu ustalania daty powstania przychodu, zawiadomił właściwego naczelnika US o rezygnacji z niego (art. 14 ust. 1k updof i art. 12 ust. 3h updop).

Od 1.01.2019 złożenie takiego zawiadomienia nie jest warunkiem stosowania kasowej metody wykazywania przychodów z zaliczek. Na podatników nałożono za to obowiązek informowania o jej stosowaniu – w zeznaniu rocznym składanym po zakończeniu roku, w którym była ona stosowana (art. 14 ust. 1j updof, art. 21 ust. 3e uzpd, art. 12 ust. 3g updop).

Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki niebędącej podatnikiem CIT, informację taką złożą wszyscy wspólnicy (art. 14 ust. 1l updof i art. 12 ust. 3i updof).

Informacja dotyczy wyłącznie roku, za który składane jest zeznanie. W związku z tym nie są już składane zawiadomienia/informacje o rezygnacji z ustalania w powyższy sposób daty powstania przychodu.

Uwaga! Złożone przed 1.01.2019 zawiadomienia o wyborze stosowania kasowej metody ustalania przychodów z tytułu zaliczek ewidencjonowanych w kasie rejestrującej tracą moc i nie wywołują skutków w latach podatkowych rozpoczynających się po 31.12.2018 (art. 40 ust. 1 i 2 ustawy o uproszczeniach).

Informacje o wpłacaniu zaliczek kwartalnych i uproszczonych oraz ryczałtu za okresy kwartalne (PIT, ryczałt i CIT)

W świetle art. 44 updof i art. 25 updop niektórzy podatnicy mogą wybrać wpłacanie zaliczek na podatek dochodowy za okresy kwartalne (zaliczek kwartalnych) lub obliczanych w uproszczony sposób (zaliczek uproszczonych). Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1a uzpd podatnicy mogą obliczać i wpłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za okresy kwartalne.

Warunkiem stosowania tych rozwiązań było dotąd zawiadomienie właściwego naczelnika US (w przypadku zaliczek kwartalnych i uproszczonych – co do zasady do 20 lutego/do końca drugiego miesiąca roku podatkowego, a w przypadku ryczałtu za okresy kwartalne – do 20 stycznia). Zawiadomienie to dotyczyło również lat następnych, chyba że podatnik w powyższych terminach zawiadomił pisemnie właściwego naczelnika US o rezygnacji z wpłat kwartalnych lub zaliczek uproszczonych (art. 44 ust. 3i oraz 6d updof, art. 25 ust. 2 i 7a updop, a także art. 21 ust. 1c uzpd).

Od 1.01.2019 składanie ww. zawiadomień nie będzie już konieczne. Wprowadzono natomiast obowiązek informowania w zeznaniu rocznym składanym po zakończeniu danego roku, że w jego trakcie podatnik stosował kwartalny sposób wpłacania zaliczek (art. 44 ust. 3i updof, art. 25 ust. 1e updop), wpłacał zaliczki w uproszczonej formie (art. 44 ust. 6d updof oraz art. 25 ust. 7a updop) lub wpłacał ryczałt za okresy kwartalne (art. 21 ust. 1c uzpd).

Informacje te dotyczą wyłącznie roku, za który składane jest to zeznanie. Nie ma więc już konieczności składania zawiadomienia o rezygnacji z wpłacania zaliczek kwartalnych lub uproszczonych.

Uwaga! Zawiadomienia o wyborze zaliczek kwartalnych bądź uproszczonych oraz ryczałtu za okresy kwartalne złożone przed 1.01.2019 nie wywołują skutków w latach podatkowych rozpoczynających się po 31.12.2018 (art. 40 ust. 1, 2 i 4 ustawy o uproszczeniach).

Informacja o roku podatkowym innym niż rok kalendarzowy (CIT)

Podatnicy CIT mają możliwość wyboru roku podatkowego innego niż rok kalendarzowy (art. 8 ust. 1 updop). Dotąd warunkiem stosowania takiego „przesuniętego” roku podatkowego było zawiadomienie o tym naczelnika US najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego (art. 8 ust. 4 updop), bądź w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności – w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych, które nie były dotychczas podatnikami (art. 8 ust. 5 updop).

Od 1.01.2019 zawiadomienia te zostały zniesione, a zamiast nich podatnicy informują o wyborze roku podatkowego innego niż rok kalendarzowy w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy:

• poprzedzający pierwszy po zmianie rok podatkowy,
• w którym podmiot uzyskał status podatnika CIT – w przypadku nowych podatników.

Informacje o okresie zawieszenia działalności gospodarczej przez podatników CIT, spółki jawne, partnerskie i komandytowe (PIT, ryczałt, CIT)

Podatnicy CIT, a także podatnicy będący wspólnikami spółek:

• jawnych, partnerskich i komandytowych (PIT),
• jawnych (ryczałt ewidencjonowany),
• jawnych i komandytowych (CIT),

które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej, są zwolnieni (w przypadku wspólników – w zakresie działalności tych spółek) z obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy lub ryczałtu za okres objęty zawieszeniem (art. 44 ust. 11 updof, art. 25 ust. 5a i 5b updop, art. 21 ust. 1e uzpd).

Dotąd zwolnienie to obowiązywało, o ile podatnik CIT/wspólnik spółki nie później niż przed upływem 7 dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej zawiadomił w formie pisemnej właściwego naczelnika US o okresie zawieszenia (art. 44 ust. 12 updof, art. 25 ust. 5c updop i art. 21 ust. 1f uzpd).

Od 1.01.2019 zlikwidowano obowiązek złożenia takiego zawiadomienia i zastąpiono go obowiązkiem informowania przez podatnika CIT/wspólnika o okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przez ww. spółki w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym ich działalność była zawieszona.

Zmianie nie towarzyszyło wprowadzenie przepisu przejściowego. Należy zatem uznać, że zawiadomienia o zawieszeniu działalności podatnika CIT/spółki złożone przed 1.01.2019 zachowują moc i osoby, które je złożyły, nadal są zwolnione z obowiązku wpłacania zaliczek na podatek lub ryczałtu.

Informacja o dobrowolnym zaprowadzeniu ksiąg rachunkowych (PIT)

Z art. 24a ust. 5 updof wynika, że osoba fizyczna, spółki cywilna i jawna osób fizycznych, a także spółka partnerska mogą prowadzić księgi rachunkowe również od początku następnego roku podatkowego, jeżeli ich przychody za poprzedni rok podatkowy są niższe niż równowartość 2 mln euro (tj. są niższe niż limit zobowiązujący do prowadzenia ksiąg rachunkowych). Dotychczas o takiej decyzji należało zawiadomić naczelnika US przed rozpoczęciem roku podatkowego, od którego osoba fizyczna lub spółka miała dobrowolnie zaprowadzić księgi rachunkowe.

Od 1.01.2019 zawiadomienie to zostało zastąpione informacją o dobrowolnym zaprowadzeniu ksiąg rachunkowych składaną w zeznaniu rocznym za rok, w którym księgi te były prowadzone:

• osoby fizycznej prowadzącej samodzielną działalność gospodarczą,
• przez wszystkich wspólników – jeśli księgi prowadziła spółka.

Uwaga! Zawiadomienie o dobrowolnym zaprowadzeniu ksiąg rachunkowych złożone przed 1.01.2019 nie wywołuje skutków prawnych w tym roku (art. 42 ustawy o uproszczeniach).

Co ciekawe, tą samą ustawą o uproszczeniach wprowadzono zmianę w art. 2 ust. 2 uor, w której zapisano, że ww. osoby fizyczne i wspólnicy spółek dobrowolnie prowadzących księgi rachunkowe przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, do zawiadomienia o tym US właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.

Oczywiście, jak wynika z powyższego, odrębne przepisy (czyli updof) stanowią inaczej i zawiadomienia takiego składać nie trzeba, a jedynie informację w zeznaniu rocznym.

Informacja o udostępnieniu informacji o darowiznach (CIT)

Dotąd była składana do US w formie pisemnej, w terminie składania zeznania rocznego, przez podatników CIT, którzy w związku z otrzymaniem niektórych darowizn (na cele kultu religijnego i cele społecznie użyteczne) mieli obowiązek podania do publicznej wiadomości informacji o tych darowiznach (nie dotyczy to podmiotów, których roczny dochód nie przekracza 20 tys. zł).

Od 1.01.2019 taka informacja będzie podawana w zeznaniu rocznym (art. 18 ust. 1ea updop).

Więcej czasu na wybór sposobu opodatkowania (PIT, ryczałt)

Od 1.01.2019 zmianie uległa treść art. 9a updof dotyczącego wyboru sposobu (formy) opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej (podatek liniowy 19% bądź zasady ogólne – podatek wg skali). Nastąpiło to poprzez nadanie nowego brzmienia ust. 2, 7 i 8, dodanie ust. 2a–2c i uchylenie ust. 4.

Z nowych przepisów wynikają dłuższe niż obowiązujące do końca 2018 terminy wyboru formy opodatkowania.

Podatek liniowy

Zamiast do 20 stycznia roku podatkowego, w kwestii wyboru podatku liniowego trzeba się będzie opowiedzieć do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym, a więc najczęściej do 20 lutego, a gdy pierwszy przychód pojawi się w grudniu – do końca roku. Termin ten dotyczy również podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej w trakcie roku ­– dotąd musieli oni wybrać liniowy sposób opodatkowania nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu (art. 9a ust. 2 updof).

Ryczałt ewidencjonowany

Analogicznie przedłużony został termin składania pisemnych oświadczeń dotyczących opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej ryczałtem ewidencjonowanym.

Upływał on dotąd – co do zasady – 20 stycznia roku podatkowego, a gdy podatnik rozpoczynał działalność gospodarczą w trakcie roku – w dniu uzyskania pierwszego przychodu (art. 9 ust. 1 uzpd).

Od 1.01.2019 oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu na dany rok składać należy co do zasady do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym (najczęściej zatem do 20 lutego), a jeżeli pierwszy przychód pojawił się w grudniu – do końca roku.

Oświadczenia złożone na dotychczasowych zasadach nie tracą mocy po 31.12.2018.

Nadal obowiązuje zasada, że wybrana forma opodatkowania wiąże również w kolejnych latach, o ile podatnik nie zgłosił likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokonał wyboru innej formy – w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód w roku podatkowym, a gdy nastąpiło to w grudniu – do końca grudnia. Przy tym w celu wyboru opodatkowania wg skali wystarczy zawiadomić o rezygnacji z podatku liniowego (art. 9 ust. 2a updof) bądź ryczałtu (art. 9 ust. 1a uzpd).

Karta podatkowa

Od 1.01.2019 nie zmienił się natomiast termin składania wniosków o zastosowanie do działalności gospodarczej opodatkowania w formie karty podatkowej, który w przypadku podatników kontynuujących działalność nadal upływa 20 stycznia roku podatkowego (art. 29 ust. 1 uzpd). A zatem podatnicy chcący zmienić opodatkowanie w formie ryczałtu, podatku liniowego czy wg skali podatkowej na kartę podatkową stosowny wniosek muszą złożyć wcześniej niż zmieniający formę opodatkowania na ryczałt, skalę podatkową lub podatek liniowy.

Z kolei podatnicy rozpoczynający działalność wniosek o zastosowanie karty podatkowej nadal muszą złożyć właściwemu naczelnikowi US przed rozpoczęciem działalności (zob. art. 29 ust. 1 uzpd). I ten termin jest krótszy niż w przypadku pozostałych form opodatkowania.

Podobnie ma się rzecz, jeżeli chodzi o termin rezygnacji z karty na rzecz innej formy opodatkowania, który nadal upływa 20 stycznia roku podatkowego (zob. art. 29 ust. 1 uzpd).

Ryczałtowe opodatkowanie najmu

Od 1.01.2019 za równoznaczne z dokonaniem wyboru opodatkowania przychodu z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy i innych umów o podobnym charakterze w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy uznaje się:

• pierwszą w roku podatkowym wpłatę na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z tego tytułu lub
• złożenie zeznania rocznego (PIT-28) – jeżeli pierwszy przychód podatnik osiągnął w grudniu roku podatkowego.

Zmianę tę (w art. 9 ust. 4 uzpd) wprowadzono nowelizacją z 23.10.2018 (DzU poz. 2159) i dotyczy ona przychodów osiągniętych od 1.01.2019.

Oświadczenia składane przez wynajmujących małżonków – jeden podpis, dłuższy termin

Na podstawie art. 8 ust. 3 updof oraz art. 12 ust. 6 uzpd małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej mogą złożyć pisemne oświadczenie o opodatkowaniu całości przychodów/dochodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze przez jednego z nich. Wybór taki dotyczy również lat następnych, chyba że małżonkowie zawiadomią na piśmie właściwego naczelnika US o rezygnacji z opodatkowania całości przychodów/dochodów przez jednego z nich (art. 8 ust. 6 updof, art. 12 ust. 8a uzpd).

Dotychczas takie oświadczenia i zawiadomienia musiały być podpisane przez obu małżonków. Od 1.01.2019 dodane art. 8 ust. 8 updof oraz art. 12 ust. 8c uzpd przewidują możliwość podpisywania ich tylko przez jednego małżonka. Tak podpisane oświadczenie lub zawiadomienie jest traktowane na równi ze złożeniem przez małżonka oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia oświadczenia lub zawiadomienia w imieniu obu małżonków. Oświadczenie to jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Ponadto zmieniły się terminy składania ww. oświadczeń i zawiadomień przez podatników ryczałtu ewidencjonowanego. Dotychczas upływały najpóźniej 20 stycznia roku podatkowego, a w razie rozpoczęcia osiągania przychodów w trakcie roku podatkowego – w terminie pierwszej wpłaty ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Od 1.01.2019 termin upływa 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym małżonkowie otrzymali pierwszy w roku podatkowym przychód, a gdy osiągnęli go w grudniu – z końcem roku (zob. art. 12 ust. 7 i 8a uzpd).

Małżonków rozliczających najem na zasadach ogólnych wiąże dotychczasowy termin – w każdym przypadku 20. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym został otrzymany pierwszy w roku podatkowym przychód z najmu (art. 8 ust. 4 updof).

Wybór jest ważny również w latach następnych, chyba że małżonkowie w ww. terminach złożą nowe oświadczenie, wskazując inne zasady opodatkowania uzyskiwanego przez nich przychodu/dochodu (art. 12 ust. 8a uzpd i art. 8 ust. 6 updof).