Zasiłki zaniżone z powodu COVID-19 trzeba wyrównać

Taką zmianę wprowadza ustawa z 7.10.2020 o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19 (DzU poz. 1747).

Weszła ona w życie 9.10.2020, jednak regulacje dotyczące ustalania podstawy wymiaru świadczeń chorobowych są zgodne z terminami wejścia w życie poszczególnych przepisów tzw. specustawy (ustawa z 2.03.2020, DzU poz. 374), które umożliwiły obniżenie wymiaru czasu pracy lub wprowadzenie mniej korzystnych zasad wynagradzania. W związku z tym nowe przepisy w tym zakresie obowiązują z mocą od:

• 31.03.2020 – w stosunku do osób, którym obniżono wymiar czasu pracy na podstawie art. 15g specustawy, oraz osób, którym wprowadzono mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę na podstawie art. 15zf specustawy,
• 24.06.2020 – w przypadku osób, którym obniżono wymiar czasu pracy na podstawie art. 15gb specustawy,
• 26.08.2020 – w odniesieniu do osób, którym obniżono wymiar czasu pracy lub wprowadzono mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z podstawy nawiązania stosunku pracy na podstawie art. 15zzzzzo ust. 2 specustawy.

Ogólne zasady

Osoby, którym na podstawie przywołanych przepisów pracodawca zmniejszył etat albo zmienił warunki zatrudnienia na niekorzyść, mogły stracić z tego powodu na wysokości zasiłku z ubezpieczenia chorobowego. Jak bowiem wynika z art. 40 ustawy zasiłkowej, w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru świadczeń chorobowych stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru, jeżeli ta zmiana nastąpiła:

• w miesiącu, w którym powstało prawo do świadczenia (nawet gdy doszło do niej w trakcie niezdolności do pracy) lub
• w miesiącach poprzedzających nabycie prawa do świadczenia, uwzględnianych przy obliczaniu podstawy jego wymiaru.

W konsekwencji obniżenie wymiaru etatu pracownikowi lub pogorszenie warunków jego zatrudnienia na mocy art. 15g, 15gb, 15zf i 15zzzzzo ust. 2 specustawy skutkowało, co do zasady, koniecznością ustalenia podstawy zasiłkowej z wynagrodzenia przysługującego po wprowadzeniu tych zmian.

Problem dotyczył m.in. kobiet w ciąży. Jeśli po tym, gdy pracodawca zmniejszył etat ciężarnej pracownicy na podstawie specustawy, wystąpiła przerwa w jej zasiłku chorobowym, po przerwie świadczenie trzeba było liczyć od podstawy wymiaru ustalonej od aktualnego wynagrodzenia, przysługującego z tytułu pracy w niższym wymiarze. Tak samo było w przypadku, gdy po zasiłku chorobowym pracownica przeszła na zasiłek macierzyński, nawet gdy między świadczeniami nie było ani jednego dnia przerwy.

Przeliczenie na wniosek

W myśl nowych przepisów – tj. dodanego do specustawy art. 31zy13 – art. 40 ustawy zasiłkowej nie ma zastosowania, gdy:

• obniżenie etatu lub pogorszenie warunków zatrudnienia nastąpiło na mocy specustawy, w okresie wcześniej pobieranego świadczenia chorobowego oraz
• między okresami pobierania wcześniejszego i kolejnego świadczenia nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 mies. kalendarzowe.

Podstawę wymiaru świadczeń przysługujących osobom, o których mowa w art. 31zy13 specustawy, za okres przed dniem wejścia w życie znowelizowanych przepisów, należy przeliczyć, pod warunkiem że świadczenie wypłacone na podstawie dotychczasowych przepisów okazało się niższe, niż gdyby je ustalić zgodnie z nową regulacją. Ponadto pracodawca ma obowiązek przeliczyć zasiłek, jeżeli zwróci się o to świadczeniobiorca. Tak stanowi art. 25 ustawy z 7.10.2020.