Z preferencyjnych składek na mały ZUS można przejść także w trakcie roku
Przedsiębiorcy, których przychody z 2018 zmieściły się w limicie 63 tys. zł, mogą od 2019 skorzystać z obniżonych składek społecznych (tzw. małego ZUS), zależnych od wysokości uzyskiwanego przychodu.
Z przepisów wynika, że nowa ulgowa podstawa wymiaru składek jest ustalana na dany rok kalendarzowy. Na łamach „RiP” nr 10/2018 nasz ekspert pisał, że w związku z tym z ulgi nie można zacząć korzystać w trakcie roku, co powoduje, że osoby stosujące starą ulgę składkową, dla których 24-miesięczny okres korzystania z niej upłynie w trakcie roku, do końca tego roku będą musiały opłacać składki w standardowej wysokości, a na mały ZUS mogą przejść dopiero od początku następnego roku.
ZUS jednak zinterpretował nowe przepisy w sposób korzystny dla przedsiębiorców. Mogą oni od razu stosować nową ulgę – pod warunkiem jednak, że złożą wniosek o zmianę kodu ubezpieczenia w ciągu 7 dni, licząc od pierwszego dnia, w którym spełnią warunki małego ZUS (zakończy się 24-miesięczny okres opłacania preferencyjnych składek – bez znaczenia, czy nastąpi to np. w lutym, maju, czy czerwcu).
Obrazuje to przykład (nr 19) zamieszczony na stronie internetowej ZUS.
Pan Marceli prowadzi działalność gospodarczą i nie jest rencistą. Do 31.05.2019 spełniał warunki do korzystania z preferencyjnych składek. Ponieważ chce od razu skorzystać z ulgi mały ZUS, musi:
- do 8.06.2019 przekazać dokument ZUS ZWUA – wyrejestrowanie z ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 00, wskazując datę wyrejestrowania – 1.06.2019,
- od tego samego dnia zgłosić się do tych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na ZUS ZUA, z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90.
W przypadku przedsiębiorcy mającego rentę z tytułu niezdolności do pracy wyrejestrowanie z ubezpieczeń powinno nastąpić z kodem zaczynającym się od cyfr 05 72, a zgłoszenie – z kodem 05 92.
Uwaga: nowa ulga nie obejmuje składek na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli ktoś rozpoczynał lub zawieszał działalność gospodarczą w ciągu roku kalendarzowego, limit przychodów podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu.
Obowiązki związane z korzystaniem z małego ZUS
Przedsiębiorca na małym ZUS – oprócz standardowych powinności związanych z rozliczaniem składek – ma też obowiązek:
- przekazania w deklaracji rozliczeniowej bądź w imiennym raporcie miesięcznym informacji o rocznym przychodzie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz o najniższej podstawie wymiaru składek – składanych za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym (art. 18c ust. 9 usus; przepis ten nie wskazuje, w jakim terminie obowiązek ten ma spełnić osoba, która w trakcie roku przechodzi z preferencyjnych składek na mały ZUS; zgodnie z logiką powinno to nastąpić w dokumencie składanym za pierwszy miesiąc korzystania z małego ZUS),
- przedstawienia na żądanie ZUS dokumentów potwierdzających wysokość rocznego przychodu z tytułu wykonywania działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania; jeśli tego nie zrobi, ZUS ustali mu za wszystkie miesiące danego roku podstawę wymiaru składek w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (art. 48c usus).
Na marginesie: przedsiębiorcy kontynuujący działalność prowadzoną w 2018 i niekorzystający z preferencyjnych składek (albo którym 24-miesięczny okres korzystania z tej ulgi upłynął dokładnie 31.12.2018) stosownych formalności, związanych z wyrejestrowaniem ze starym kodem i zarejestrowaniem do ubezpieczeń z kodem 05 90 albo 05 92 w celu korzystania prawa do małego ZUS, musieli dopełnić w ciągu 7 dni liczonych od 1.01.2019, czyli do 8.01.2019.
Zgodnie z wyjaśnieniami zamieszczonymi na stronie internetowej ZUS termin ten dotyczył także osób, które aktualnie są zwolnione z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (mają inny tytuł do tych ubezpieczeń, np. umowę o pracę w pełnym wymiarze, czy pobierają zasiłek macierzyński), ale przewidują, że w trakcie roku skończy się im to zwolnienie (np. przestaną pobierać zasiłek od kwietnia 2019).
Takie osoby – podlegające obecnie wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu – chcąc potem w trakcie roku skorzystać z małego ZUS, do 8.01.2019 powinny były wyrejestrować się z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) i złożyć zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 90 albo 05 92.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
