Wyższa płaca minimalna w 2022 r. – zmiany na liście płac

Kwota netto dla najniżej opłacanych

Od 2022 r. wynagrodzenia osób zatrudnionych, w tym minimalne, są rozliczane według nowych zasad, wynikających z ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i niektórych innych ustaw (DzU poz. 2105, dalej Polski Ład). Po raz pierwszy pracownik może złożyć wniosek o niepotrącanie z jego pensji podstawowych kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy (250 zł miesięcznie), który pracodawca uwzględnia najpóźniej od następnego miesiąca po jego odebraniu. Sama wysokość kosztów ze stosunku pracy nie uległa zmianie – nadal jest to 250 lub 300 zł miesięcznie.

Pracowników otrzymujących minimalne pobory nie dotyczy nowe, wprowadzone przez Polski Ład odliczenie od dochodu – tzw. ulga dla klasy średniej. Jej beneficjentami są bowiem pracownicy, których miesięczny przychód ze stosunku pracy opodatkowany według skali wyniósł co najmniej 5071 zł i nie przekroczył 11 141 zł.

Od nowego roku znacznie wzrosła kwota wolna od podatku – do 30 tys. zł, a w konsekwencji również tzw. ulga miesięczna do kwoty 425 zł miesięcznie (dotychczas 43,76 zł), o którą pracodawca pomniejsza zaliczkę na PIT ustaloną od dochodu pracownika, o ile ten złożył mu prawidłowo oświadczenie PIT-2.

Na sposób rozliczania listy płac wpływają również trzy nowe zwolnienia podatkowe, określone w art. 21 ust. 1 pkt 152–154 updof, obejmujące m.in. przychody ze stosunku pracy do kwoty 85 528 zł – tzw. ulga z tytułu wielodzietności, ulga dla pracujących seniorów i ulga na powrót. Wraz z „zerowym PIT dla młodych" (art. 21 ust. 1 pkt 148 updof) spowodują one „wysyp” różnych wersji płacy minimalnej: innej dla pracownika opodatkowanego, zwolnionego z PIT i dla uczestnika PPK.

Od 1.01.2022 r. część składki zdrowotnej w wysokości 7,75% podstawy wymiaru nie pomniejsza już zaliczki na PIT. Składka ta w całości powiększa więc narzuty na płace. Jednak najmniej zarabiający mają nie tracić na zmianach wprowadzonych przez Polski Ład, ze względu na niemal 10-krotnie większą ulgę miesięczną.

Wypłatę netto pracownika opłacanego według najniższej stawki, który zapisał się do PPK, trzeba pomniejszyć o pokrywane z jego środków obowiązkowe wpłaty podstawowe do programu (2% podstawy wymiaru obowiązkowych składek emerytalnych i rentowych) oraz ew. zadeklarowane przez niego fakultatywne wpłaty dodatkowe (do 2% podstawy).

Jeszcze inna wysokość minimalnego wynagrodzenia netto zostanie w 2022 r. ustalona dla pracowników korzystających z nowych zwolnień podatkowych bądź z ulgi „zerowy PIT dla młodych”. Ich płacę netto oblicza się następująco:

• składki społeczne finansowane przez pracownika – 412,68 zł,

• podstawa wymiaru składki zdrowotnej – 2597,32 zł,

• składka zdrowotna 9% – 233,76 zł,

• minimalne wynagrodzenie netto – 2363,56 zł.

Dodatki za pracę w nocy

Wraz ze wzrostem minimalnej płacy wzrosły również dodatki za pracę w nocy. Dodatek ten wynosi 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (uzyskanej przez podzielenie minimalnej pensji przez nominał czasu pracy obliczony zgodnie z art. 130 Kp – interpretacja MPiPS z 23.01.2008).

Wymiary czasu pracy w poszczególnych miesiącach 2022 r.:

• 152 godz. – w styczniu,

• 160 godz. – w lutym, kwietniu i listopadzie,

• 168 godz. – w maju, czerwcu, lipcu, październiku i grudniu,

• 176 godz. – w sierpniu i we wrześniu,

• 184 godz. – w marcu.

Jeśli pracodawca wypłaca wynagrodzenia do 10. dnia następnego miesiąca, to za każdą godzinę pracy wykonanej nocą w grudniu 2021 r. musi zapłacić nie mniej niż 20% stawki wynikającej z minimalnej płacy obowiązującej w 2021 r. Nowe kwoty dodatków nocnych stosuje się począwszy od pracy świadczonej nocą w styczniu 2022 r.

Przypominamy, że dodatków nocnych i stażowych nie wlicza się do minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Odszkodowania i odprawy

Od 1.01.2022 r. w konsekwencji zwiększenia minimalnej płacy wzrosły – do 3010 zł brutto – najniższe odszkodowania:

• z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu (art. 18^3d Kp) oraz

• dla zatrudnionego, który rozwiązał stosunek pracy na skutek mobbingu (art. 94³ § 4 Kp).

Wyższa jest też maksymalna odprawa z tytułu zwolnienia z pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, wypłacana na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych (15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy). Wynosi ona 45 150 zł (42 000 zł brutto w 2021 r.). Przy jej ustalaniu decyduje data rozwiązania stosunku pracy. Osobie, której stosunek pracy uległ rozwiązaniu 31.12.2021 r. z przyczyny jej niedotyczącej, należy się „stara” maksymalna odprawa, nawet jeśli została wypłacona w styczniu 2022 r.

Uwaga: zgodnie z art. 15gd ust. 1 specustawy podczas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, w przypadku wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych (art. 15g ust. 9) lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń (art. 15gb ust. 2) wysokość odprawy, odszkodowania bądź innego świadczenia pieniężnego wypłacanego przez tego pracodawcę pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, jeżeli przepisy przewidują obowiązek jego wypłacenia, nie może przekroczyć 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę (30 100 zł). Na mocy zaś art. 15gd ust. 2 specustawy zasadę tę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia albo rozwiązania umowy zlecenia, innej umowy, do której według Kc stosuje się przepisy o zleceniu, umowy o dzieło albo w związku z ustaniem odpłatnego pełnienia funkcji (z wyłączeniem umowy agencyjnej).

Wpłaty do PPK warunkujące dopłatę roczną

Uczestnikowi PPK, który uzyska w roku kalendarzowym pewną minimalną kwotę wpłat do programu (jakichkolwiek: podstawowych, dodatkowych, pokrywanych przez siebie czy przez pracodawcę), przysługuje dopłata roczna z FP w kwocie 240 zł. Na to minimum wpłat do PPK składa się suma wpłat podstawowych do programu (3,5%) należnych od 6-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym, czyli w 2022 r. – przynajmniej 632,10 zł (6 × 3010 × 3,5%, art. 32 ust. 1–3 ustawy o PPK). W 2021 r. było to 588 zł.

Członek PPK może w deklaracji zmniejszyć wysokość wpłaty podstawowej, najwyżej do 0,5% podstawy wymiaru, jeżeli jego wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł nie przekracza w danym miesiącu limitu 1,2-krotności minimalnej pensji, a więc w 2022 r. – 3612 zł (w 2021 r. było to 3360 zł). Pracodawca nie uwzględnia ww. deklaracji w miesiącach, w których wypłaca pobory przewyższające 1,2-krotność minimalnej płacy (art. 27 ust. 2, 4 i 5 ustawy o PPK).

Aby otrzymać dopłatę roczną z FP, uczestnik PPK korzystający w 2022 r. z obniżonej wpłaty podstawowej powinien uzbierać wpłaty do programu, wynoszące przynajmniej 25% kwoty wymaganej od uczestników finansujących pełną składkę podstawową, a więc przynajmniej 158,03 zł (632,10 zł × 25%, art. 32 ust. 3 ustawy o PPK). Dotychczas było to 147 zł.

Najniższa podstawa świadczeń chorobowych

Podstawa wymiaru zasiłku pracownika zatrudnionego na pełnym etacie to przynajmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, po odliczeniu 13,71% tego wynagrodzenia. W 2022 r. wynosi ona 2597,33 zł (2416,12 zł w 2021 r.).

W ten sam sposób jest ustalana najniższa podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego.

Zwiększone najniższe podstawy wymiaru świadczeń chorobowych przysługują od nowego roku także pracownikom, którzy chorowali na przełomie 2021/2022 i oczywiście tym, którzy zachorują już w nowym roku.

Składki ZUS pracownika na wychowawczym

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi za 12 mies. poprzedzających urlop wychowawczy, jednak:

• nie wyższa od 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia limitu 30-krotności, czyli w 2022 r. nie wyższa od 3553,20 zł (według projektu ustawy budżetowej na 2022 r. prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w nowym roku wyniesie 5922 zł),
• nie niższa od 75% minimalnego wynagrodzenia, a więc w 2022 r. nie niższa od 2257,50 zł (dotychczas 2100 zł).

Dodajmy, że podstawa wymiaru składki zdrowotnej odprowadzanej za pracownika na urlopie wychowawczym to 620 zł (co odpowiada kwocie specjalnego zasiłku opiekuńczego).