Wysokość świadczenia urlopowego po podwyżce odpisów socjalnych od lipca 2023 r.
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Czy teraz (po wejściu w życie nowelizacji ustawy okołobudżetowej zwiększającej wysokość odpisów na zfśs) powinniśmy mu wypłacić wyrównanie do kwoty 1914,34 zł (odpis z II półrocza br.) albo do kwoty uśrednionego odpisu?
Pracodawca spoza sfery budżetowej, który 1.01.2023 r. zatrudniał mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, ma do wyboru:
1) prowadzić zfśs albo
2) wypłacać uprawnionym pracownikom świadczenia urlopowe.
Jeśli zdecyduje się na drugi wariant, ma obowiązek wypłacić świadczenie urlopowe – raz w roku kalendarzowym każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni.
Pracodawca spoza sfery budżetowej, który 1.01.2023 r. zatrudniał mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, ma do wyboru:
1) prowadzić zfśs albo
2) wypłacać uprawnionym pracownikom świadczenia urlopowe.
Jeśli zdecyduje się na drugi wariant, ma obowiązek wypłacić świadczenie urlopowe – raz w roku kalendarzowym każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni. Wypłata powinna nastąpić najpóźniej w dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu, w wysokości nieprzekraczającej kwoty odpisów socjalnych dla danego rodzaju zatrudnienia (proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy), a więc (art. 3 ust. 3–5a ustawy o zfśs):
- zatrudnionemu w normalnych warunkach – 37,50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej,
- wykonującemu prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze – 50% takiej podstawy wymiaru,
- młodocianemu w I roku nauki – 5% podstawy, w II roku nauki – 6% podstawy, w III roku nauki – 7% podstawy.
Przy zachowaniu pewnych warunków ww. pracodawca ma prawo do rezygnacji z obowiązków socjalnych, czyli zarówno z tworzenia zfśs, jak i wypłaty świadczeń urlopowych (art. 3 ust. 3a i 3b ustawy o zfśs). Z pytania wynika jednak, że spółka nie skorzystała z tej możliwości.
Podwyżka odpisów
Sytuację skomplikowała podwyżka odpisów socjalnych od 1.07.2023 r., przewidziana ustawą z 7.07.2023 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1586). Zgodnie z nią podstawą wymiaru odpisów na fundusz w okresie:
- od 1.01.2023 do 30.06.2023 r. – jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w II półroczu 2019 r. (4434,58 zł),
- od 1.07.2023 do 31.12.2023 r. – analogiczna płaca w II półroczu 2021 r. (5104,90 zł).
Wysokość odpisów na fundusz obowiązujących w I i II połowie br. przedstawia tabela.
Ustawowe odpisy na zfśs w 2023 r.
| Odpis obowiązkowy | Podstawa wymiaru | Wysokość (w zł) w okresie | ||
| od 1.01.2023 do 30.06.2023 | od 1.07.2023 do 31.12.2023 | |||
| Za zatrudnionego w normalnych warunkach | 37,50% | 1662,97 | 1914,34 | |
| Za wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze | 50% | 2217,29 | 2552,45 | |
| Za młodocianego | w I roku nauki | 5% | 221,73 | 255,25 |
| w II roku nauki | 6% | 266,07 | 306,29 | |
| w III roku nauki | 7% | 310,42 | 357,34 | |
Zgodnie z przepisem epizodycznym ustawy nowelizującej (art. 12) równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń naliczonych za 2023 r. pracodawca przekazuje na rachunek bankowy funduszu do 30.09.2023 r., uwzględniając dotychczas przekazaną kwotę odpisów i zwiększeń, naliczonych według przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w II półroczu 2019 r.
Jaka kwota
w wysokości odpisów obowiązujących w dacie wykorzystania urlopu czy
w kwocie „średniorocznego” odpisu, obliczonego jako suma połowy odpisu obowiązującego w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca i połowy odpisu obowiązującego w okresie od 1 lipca do 31 grudnia.
Powstaje pytanie, w jakiej kwocie wypłacić świadczenie urlopowe (równoważne ustawowemu odpisowi) pracownikowi odbierającemu urlop w I półroczu, a jakie – korzystającemu z wypoczynku w II półroczu 2023 r.:
Prawidłowa odpowiedź ma istotne znaczenie, bo zgodnie z art. 3 ust. 6 ustawy o zfśs świadczenia urlopowe wypłacane na mocy tej ustawy nie podlegają składkom społecznym, a w konsekwencji także składce zdrowotnej.
Analizując konstrukcję przepisów ustawy o zfśs, uprawnienie to należy oceniać na dzień wypłaty świadczenia, która powinna nastąpić najpóźniej w dniu poprzedzającym rozpoczęcie wypoczynku. Na ten dzień należy weryfikować przesłanki nabycia do niego prawa, tj.
- pozostawanie w zatrudnieniu u pracodawcy angażującego 1.01.2023 r. poniżej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty i wypłacającego świadczenia urlopowe oraz
- złożenie przez pracownika wniosku o urlop obejmujący przynajmniej 14 kolejnych dni wypoczynku.
Dlatego, moim zdaniem, wysokość świadczenia urlopowego wypłacanego w 2023 r. zależy od daty rozpoczęcia ww. urlopu. Jeśli ostatni dzień przed rozpoczęciem wypoczynku przypada:
- w I półroczu 2023 r. – wyznacza ją wysokość odpisów obowiązujących do 30.06.2023 r.
- w II półroczu 2023 r. – wyznacza ją wysokość odpisów obowiązujących do 1.07.2023 r.
Pogląd ten zdaje się podzielać MRPiPS w stanowisku z 26.11.2019 r., w którym wypowiedziało się w identycznej kwestii na tle analogicznego stanu prawnego w 2019 r., kiedy to też dwukrotnie wzrosły odpisy na fundusz, tyle że po raz drugi od sierpnia (ustawa z 11.09.2019 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019, ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz ustawy o Karcie Dużej Rodziny, DzU poz. 1907). Resort pracy uznał, że wysokość świadczenia urlopowego jest uzależniona od daty ustalania uprawnienia pracownika do tego świadczenia i odnoszona do wysokości odpisu podstawowego na zfśs ustalanego na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w tej dacie. (…) Ustawa nowelizująca nie zawiera regulacji odnośnie do dokonywania wyrównania wysokości świadczeń urlopowych wypłacanych pracownikom przed 1.08.2019, którzy uprawnienie do tych świadczeń nabyli przed ww. datą.
Zasadniczo więc spółka powinna wypłacić pracownikowi świadczenie urlopowe w kwocie 1662,97 zł (lub 2217,29 zł brutto – w zależności od rodzaju zatrudnienia). Z pytania wynikają jednak specyficzne okoliczności: po pierwsze urlop wypoczynkowy dający zatrudnionemu prawo do świadczenia urlopowego zakończył się już w lipcu, a więc pod rządami nowych przepisów; po drugie pracodawca z własnej winy opóźnił wypłatę, przesuwając ją na lipiec. Z tego względu może – moim zdaniem – wypłacić świadczenie urlopowe w większej wysokości, obowiązującej od 1.07.2023 r., tj. 1914,34 zł (lub 2552,45 zł). ZUS ani US nie powinny tego kwestionować.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
