Wyrównanie zasiłku po wyroku sądowym, gdy pracodawca przestał być płatnikiem zasiłków

W tym przypadku wyrównanie zasiłku macierzyńskiego pracownicy, wynikające z wyroku sądu, powinien wypłacić ZUS, ponieważ pracodawca nie jest obecnie płatnikiem zasiłków i nie ma do tego podstawy prawnej.

Z art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej wynika, że płatnik składek ma obowiązek ustalać prawo do zasiłków i ich wysokość oraz dokonywać wypłaty swoim pracownikom, jeżeli na 30 listopada danego roku zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Obowiązek ten jest ustalany na przyszły rok kalendarzowy według liczby ubezpieczonych na 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego.

W rozpatrywanej sprawie płatnik składek nie był płatnikiem zasiłków w 2019 r. i nie jest nim również w 2020 r., w związku z liczbą osób zgłaszanych do ubezpieczenia na 30 listopada poprzedniego roku, tj. 2018 i 2019. Natomiast art. 61 ust. 1 pkt 2a ustawy zasiłkowej wskazuje, że ZUS jest płatnikiem zasiłków dla ubezpieczonych zatrudnionych u płatnika składek, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych.

Z art. 46 ust. 1 usus wynika, że płatnik składek jest obowiązany obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Z należnych składek są potrącane wypłacone przez płatników składek zasiłki w razie choroby i macierzyństwa, z wyjątkiem zasiłków wypłaconych bezpodstawnie.

W analizowanym przypadku wyrok sądu został wydany w roku, w którym płatnik składek nie jest płatnikiem zasiłków, zatem nie ma on możliwości dokonania wypłaty i rozliczenia w ciężar składek kwoty zasiłku macierzyńskiego, orzeczonej w wyroku sądu na korzyść pracownicy. Zasądzoną kwotę zasiłku macierzyńskiego powinien zatem wypłacić ZUS.

Warto tu przytoczyć wyrok SN z 23.05.2012 r. (I UK 447/11), z którego wynika, że żaden przepis ustawy zasiłkowej nie warunkuje ani nie uzależnia wypłaty świadczeń chorobowych, pokrywanych ze środków zgromadzonych w funduszu chorobowym, (…) od uprzedniego stwierdzenia braku środków finansowych na wypłaty świadczeń chorobowych u płatników składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Oznacza to, że dysponent tego funduszu, którym jest ZUS, nie może jako „ubezpieczyciel” i świadczeniodawca uchylić (uwolnić) się od wypłaty ubezpieczonym należnych świadczeń chorobowych, choćby płatnik składek, który zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, „ignorował” lub uchylał się od obowiązku wypłaty należnych tym ubezpieczonym świadczeń chorobowych.

W rozpatrywanym przypadku płatnik składek ani nie ignoruje, ani nie uchyla się celowo od wykonania wyroku sądu w zakresie wypłaty zasiłku, ale w obecnej sytuacji nie ma prawnej możliwości, by podjąć takie działanie. Za to zacytowany wyrok sądu wyraźnie wskazuje, że to ZUS jest gwarantem wypłaty świadczeń z funduszu chorobowego, zwłaszcza gdy płatnik składek nie jest do tego uprawniony. Dlatego płatnik, który otrzymał wyrok sądu w sprawie wypłaty zasiłku dla swojej pracownicy, powinien wystąpić do ZUS o jego wykonanie. Brak środków na wypłatę zasądzonej kwoty zasiłku nie ma w tym przypadku znaczenia.