Wypłata zysku w formie rzeczowej wspólnikowi spółki jawnej – skutki w PIT
Czy z tego tytułu u któregokolwiek wspólnika powstanie przychód podlegający PIT?
Na podstawie art. 52 § 1 Ksh wspólnik spółki jawnej może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego. Dopuszczalne jest przy tym, aby spółka jawna oraz wspólnicy skorzystali z instytucji świadczenia w miejsce wykonania (zob. art. 453 Kc) i zamiast wypłaty zysku w pieniądzu uzgodnili przekazanie składników majątku spółki, np. lokalu użytkowego.
Spółki jawne nie są podatnikami podatku dochodowego. Są nimi wspólnicy tych spółek. Przychody osiągane przez spółki jawne są więc de facto przychodami wspólników (proporcjonalnie do ich praw do udziału w zysku – art. 8 ust. 1 updof), a ponoszone przez te spółki koszty są kosztami uzyskania przychodów wspólników (także proporcjonalnie do ich praw do udziału w zysku – art. 8 ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 updof).
Zysk spółek jawnych jest zatem zawsze zyskiem już opodatkowanym. Jego wypłata wspólnikom nie wywołuje więc żadnych skutków w podatku dochodowym, zwłaszcza nie stanowi dla nich przychodów podlegających opodatkowaniu (zob. interpretacje IS w Warszawie z 11.05.2015 r., IPPB1/4511-248/15-2/EC, Katowicach z 18.05.2015 r., IBPBI/1/4511-204/15/KB, i Łodzi z 1.06.2015 r., IPTPB1/4511-95/15-4/AP).
W myśl jednak art. 14 ust. 2e updof, gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), jego przychodem jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia.
Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego (zgodnie z art. 19 updof). Przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku wykonania świadczenia niepieniężnego przez spółkę niebędącą osobą prawną (zob. art. 14 ust. 2f updof).
Powoduje to, że przy wypłacie zysku w formie niepieniężnej u wspólników spółki jawnej powstają przychody z działalności gospodarczej (co potwierdzają wyroki WSA w Gliwicach z 24.04.2017 r., I SA/Gl 1417/16, i NSA z 16.07.2019 r., II FSK 2598/17).
Jeżeli zatem jednemu ze wspólników spółki jawnej zamiast wypłaty zysku zostanie przekazany lokal użytkowy, u wszystkich wspólników powstaną z tego tytułu przychody (proporcjonalnie do ich prawa do udziału w zysku spółki jawnej) w łącznej wysokości kwoty należnego wspólnikowi zysku, a jeżeli kwota ta byłaby niższa od wartości rynkowej lokalu mieszkalnego – w wysokości wartości tego lokalu.