Wynagrodzenie za przejęcie bazy klientów jako wartość niematerialna i prawna

W myśl art. 16b ust. 1 pkt 7 updop amortyzacji jako wnip podlega m.in. wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how), jeśli spełnia następujące warunki:

• została nabyta od innego podmiotu,
• nadaje się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
• przewidywany okres jej używania jest dłuższy niż rok,
• jest wykorzystywana przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddana przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub leasingu (określonej w art. 17a pkt 1 updop).

Polskie prawo nie zawiera jednoznacznej definicji „know-how”. W znaczeniu słownikowym jest to „praktyczna umiejętność lub wiedza w zakresie technologii produkcji lub technik zarządzania”.

Przy interpretacji tego pojęcia można się też wesprzeć przepisami prawa europejskiego. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 772/2004 w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień o transferze technologii (DzUrz UE L 123 z 27.04.2004 r.) stanowi, że know-how to pakiet nieopatentowanych informacji praktycznych, wynikających z doświadczenia, i badań, które są:

• niejawne, czyli nie są powszechnie znane lub łatwo dostępne,
• istotne, czyli ważne i użyteczne z uwagi na wytwarzanie produktów objętych umową,
• zidentyfikowane, czyli opisane w wystarczająco zrozumiały sposób, aby można było sprawdzić, czy spełniają kryteria niejawności i istotności.

NSA w wyroku z 15.03.2012 r. (I FSK 973/11) wskazał, że termin „poufny” oznacza, że pakiet know-how jako taki lub jako ściśle określona konfiguracja i usytuowanie danych elementów nie jest powszechnie znany lub łatwo dostępny. Część jego wartości wyraża się w wyprzedzeniu konkurentów, które licencjobiorca (a w przypadku sprzedaży – kupujący) uzyskuje, gdy zostanie mu ono udostępnione. Know-how nie jest rozumiane wąsko; nie każdy jego pojedynczy element musi być całkowicie nieznany i niedostępny poza firmą licencjodawcy.

Natomiast jak wskazała KIS w interpretacji z 20.06.2023 r. (0111-KDIB2-1.4010.179.2023.1.AR), termin „know-how” oznacza (…) zdolność, wiedzę lub umiejętność uzyskania określonego rezultatu lub prowadzenia jakiejś działalności. Know-how składa się z wiadomości i doświadczeń o charakterze technicznym, administracyjnym, finansowym albo innego rodzaju, nadających się do stosowania w pracy przedsiębiorstwa lub do wykonywania zawodu. Pojęcie know-how obejmuje doświadczenia o charakterze technicznym i techniczno-organizacyjnym oraz doświadczenia o charakterze organizacyjnym, finansowym i handlowym przydatne do prowadzenia przedsiębiorstwa, które nie są związane z cyklem produkcyjnym.

Z kolei w myśl interpretacji IS w Katowicach z 14.01.2011 r. (IBPBI/2/423-1369/10/BG) informacje mogą być uznane za know-how, jeżeli:

• stanowią dobro niematerialne występujące w postaci wiedzy, zebranych doświadczeń, danych z kluczami ich zastosowań, pozwalające na osiągnięcie określonego efektu gospodarczego,
• można je przeliczyć na rzeczywistą wartość materialną,
• zostały zdobyte w ramach wypracowanego doświadczenia,
• mają charakter poufny i istotny,
• jest to wiedza zidentyfikowana, utrwalona we właściwy sposób i dająca się przekazać.

Know-how jest zbywalne i może być udostępniane na podstawie umów:

• upoważniających do korzystania (np. z poufnych projektów wynalazczych),
• licencji know-how,
• przenoszących know-how.

Rozumiane jako pewien zakres wiedzy i doświadczeń może być także przedmiotem umowy sprzedaży. Nastąpi wówczas przeniesienie na nabywcę praw, które służyły wyłącznie dysponentowi know-how.

Zbywca, przenosząc know-how, ma obowiązek zapewnić prawną i faktyczną możliwość korzystania z pewnej wiedzy oraz powstrzymywać się od jednoczesnego korzystania z tej wiedzy, jak również od ujawniania know-how, jeżeli jest ono tajemnicą. Podstawowym obowiązkiem przekazującego know-how jest przekazanie odbiorcy określonych w umowie poufnych informacji. Dysponent jest natomiast zobowiązany do podejmowania starań o utrzymanie przedmiotu know-how w tajemnicy.

Zakupiona przez spółkę baza klientów ma cechy charakterystyczne dla know-how. Ponadto ma określoną w umowie konkretną wartość materialną (cenę nabycia). Wiedza nt. klientów i relacji handlowych niewątpliwie jest zidentyfikowana, ma charakter poufny oraz pozwala na osiągnięcie określonego efektu gospodarczego (wzrostu poziomu sprzedaży). Bazę klientów należy zatem uznać za wnip, o której mowa w art. 16b ust. 1 pkt 7 updop. W konsekwencji wydatki na jej nabycie spółka może zaliczyć do kosztów podatkowych tylko poprzez odpisy amortyzacyjne (art. 15 ust. 6 i art. 16 ust. 1 updop).

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (por. pisma KIS z 7.07.2023 r., 0111-KDIB2-1.4010.180.2023.2.DD, i 25.07.2023 r., 0111-KDIB1-1.4010.284.2023.2.AND).