Wydatki na rehabilitację powypadkową pracownika – czy są kosztem

Spółka jest zobowiązana do świadczeń na rzecz poszkodowanego pracownika na mocy art. 444 § 1 Kc, w myśl którego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą – także „sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu”. 

Kosztami uzyskania przychodów są – zgodnie z art. 15 ust. 1 updop – koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Art. 16 ust. 1 updop nie zawiera wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów wydatków takich jak zwrot kosztów leczenia, rehabilitacji, zaopatrzenia ortopedycznego czy wypłata zadośćuczynienia, wynikających z przepisów prawa cywilnego (Kc), na rzecz poszkodowanych pracowników. Obowiązek ich ponoszenia przez spółkę wynika z mocy prawa i jest nierozłącznie związany z zakresem oraz charakterem prowadzonej przez nią działalności, ukierunkowanej na osiąganie przychodów.

Co prawda zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 16 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy, ale spółka nie pyta o skutki wypłaty takiego odszkodowania.

Można zatem uznać, że ponoszone przez nią wydatki związane z wypadkiem przy pracy pracownika stanowią koszty uzyskania przychodów, w dacie ich poniesienia, zgodnie z art. 15 ust. 1, art. 15 ust. 4d i 4e updop. Nieponiesienie przez spółkę tych wydatków narażałoby ją na dochodzenie ich przez pracownika na drodze sądowej, w związku z czym spółka mogłaby ponieść jeszcze większe straty z tego tytułu. Ponadto wywiązywanie się przez spółkę z prawnego obowiązku ponoszenia tych wydatków skutkuje umacnianiem relacji z pracownikami (pracującymi w warunkach zagrożenia dla zdrowia i życia) i ograniczeniem ryzyka ich masowych odejść.

Stanowisko to podzielają organy podatkowe. Przykładowo, jak wskazała IS w Gdańsku w interpretacji z 24.10.2005 r. (BI/4218-0019/05), wypłata dokonana na rzecz byłego pracownika tytułem zadośćuczynienia za odniesione w wypadku w czasie pracy obrażenia, będąca konsekwencją zatrudnienia tegoż pracownika, a przez to wskazująca związek z przychodami uzyskiwanymi przez spółkę, może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.

Taki też pogląd wyraziła KIS w interpretacji z 17.03.2023 r. (0114-KDIP2-2.4010.318.2022.4.PK).