WNT żurawia samojezdnego – sposób rozliczenia VAT

VAT podlega m.in. WNT za wynagrodzeniem na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT).

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem WNT (art. 20 ust. 5 ustawy o VAT). Jeżeli przedmiotem WNT są nowe środki transportu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania tych towarów, nie później jednak niż z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej (art. 20 ust. 9 ustawy o VAT).

W przypadku WNT nowych środków transportu lub innych środków transportu, od których podatek jest rozliczany w JPK_V7M, JPK_V7K oraz VAT-8, jeżeli:

• środek transportu ma być przez nabywcę zarejestrowany w Polsce lub
• nie podlega rejestracji, a jest użytkowany na terytorium kraju,

podatnicy są obowiązani, bez wezwania naczelnika US, do obliczania i wpłacania podatku na rachunek US w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Mają też obowiązek przedłożyć naczelnikowi US informację o nabywanych środkach transportu (VAT-23). Do informacji dołączają kopię faktury potwierdzającej nabycie środka transportu (art. 103 ust. 3–5 ustawy o VAT).

Istota problemu sprowadza się do ustalenia, czy żuraw samojezdny (fabrycznie nowy) stanowi środek transportu.

Definicja „środka transportu” znajduje się w art. 38 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15.03.2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 2011 nr 77 ze zm.). Obejmuje pojazdy, mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu, w szczególności:

a) pojazdy lądowe, takie jak samochody, motocykle, rowery, trójkołowce oraz pojazdy turystyczne,

b) przyczepy i naczepy,

c) wagony kolejowe,

d) statki,

e) statki powietrzne,

f) pojazdy dostosowane specjalnie do przewozu osób chorych lub rannych,

g) ciągniki i inne pojazdy rolnicze,

h) pojazdy o napędzie mechanicznym lub elektrycznym przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.

Środkami transportu nie są pojazdy trwale unieruchomione ani kontenery.

Analiza art. 38 rozporządzenia 282/2011 wskazuje, że elementem przesądzającym o uznaniu danego pojazdu za środek transportu jest jego przeznaczenie do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce. Przeznaczenie to należy odczytywać wąsko, w kontekście regulacji dotyczących ruchu drogowego i ww. przykładowego katalogu pojazdów.

KIS w interpretacji z 20.01.2023 r. (0111-KDIB3-3.4012.578.2022.1.MAZ), opierając się na stanowisku Komitetu Doradczego ds. VAT (tj. organu UE zajmującego się wykładnią dyrektywy 112), uznała, że żuraw samojezdny spełnia warunki przewidziane w art. 38 rozporządzenia 282/2011 i dlatego powinien być traktowany jako środek transportu. Podważyła tym samym dotychczasową praktykę orzeczniczą, w myśl której żuraw samojezdny nie jest środkiem transportu, gdyż nie służy do przemieszczania towarów ani osób (zob. wyrok NSA z 14.05.2021 r., I FSK 2059/18; interpretacja KIS z 2.03.2022 r., 1462-IPPP3.4512.837.2016.13.S.KP).

Ostatecznie KIS zrewidowała swoje stanowisko i w interpretacji zmieniającej z 27.03.2023 r. (0111-KDIB3-3.4012.578.2023.2.MAZ) uznała, że nabyty przez podatnika żuraw samojezdny nie jest „środkiem transportu” w rozumieniu ustawy o VAT ani rozporządzenia 282/2011. Podstawową jego funkcją jest bowiem podnoszenie ciężarów (przenoszenie ładunków między miejscami znajdującymi się w zasięgu pracy żurawia), co jest realizowane stacjonarnie, po jego osadzeniu, zbalastowaniu i ustabilizowaniu. Z kolei mobilność żurawia przejawia się wyłącznie w tym, że może się przemieszczać z miejsca na miejsce. W trakcie jego przemieszczania nie jest realizowana żadna funkcja przewozu osób lub towarów, a także nie może on wykonywać podstawowego zadania, do jakiego jest przeznaczony, czyli podnoszenia i przenoszeniu ładunków.

Podsumowując: skoro żuraw samojezdny, zakupiony przez spółkę, nie stanowi środka transportu (w rozumieniu przepisów o VAT), to do jego WNT nie mają zastosowania art. 103 ust. 4 i 5 ustawy o VAT. Tym samym spółka nie ma obowiązku przedłożenia naczelnikowi US informacji VAT-23 ani zapłaty VAT w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. WNT żurawia samojezdnego podlega więc opodatkowaniu na zasadach ogólnych.