Wnioski o „stare” zwolnienie z ZUS – do 15.03.2021

Nową „epidemiczną” pomoc przewiduje rozporządzenie RM z 19.01.2021 w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (DzU poz. 152, dalej rozporządzenie lub tarcza 7.0), które wchodzi w życie 1.02.2021. Stanowi przedłużenie i uzupełnienie tarczy 6.0, oferując wsparcie w kwocie ok. 40 mld zł.

Opisane wsparcie, ze względu na źródło sfinansowania, podlega w całości zwolnieniu od PIT dla zapomóg z tytułu klęski żywiołowej bądź śmierci. Nie należą się od niego również składki ZUS.

Wniosek w tej sprawie, o symbolu RDZ-B, można złożyć wyłącznie elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS albo przez PUE ZUS za pośrednictwem strony internetowej www.gov.pl. Informację o jego rozpatrzeniu ZUS prześle pocztą lub zamieści na PUE ZUS.

Nowości wprowadziła Ustawa z 17.09.2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1639). Wejdą w życie 1.10.2020.

Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, o której mowa w art. 26b ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Składki ZUS obciążające pracodawcę i pracowników nalicza się i deklaruje w pierwotnej wysokości. Są one księgowane jak dotychczas (jakby ulga nie przysługiwała):

To nowa ulga – obowiązująca od 18.04.2020, ale z mocą wsteczną. Zwolnienie nie jest jednak automatyczne, bo wymaga złożenia wniosku. Poza tym zależy od uznania ZUS.

Oprócz tego pracodawcy zarządzający infrastrukturą krytyczną mogą podczas zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii zmienić im system lub rozkład czasu pracy, polecić nadgodziny, odmówić udzielania urlopu, przesunąć ich bądź odwołać, zobowiązać do pozostawania poza normalnymi godzinami roboczymi w gotowości do pracy albo do realizacji odpoczynku w zakładzie pracy bądź w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Wynika tak ze znowelizowanych od 18.04.2020 art. 31zo–31zx ustawy z 2.03.2020 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU poz. 374, dalej specustawa). Zmiany wprowadziła ustawa z 16.04.2020 o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695, dalej tarcza antykryzysowa 2.0).

Wniosek ws. zwolnienia z obowiązku opłacania składek za okres od marca do maja 2020 (lub za mniej miesięcy z tego przedziału czasowego) należy złożyć w ZUS do 30.06.2020. Płatnik powinien też złożyć dokumenty rozliczeniowe za te miesiące, chyba że nie ma takiego obowiązku (jak np. osoba prowadząca jednoosobową działalność, opłacająca składki tylko za siebie od najniższej podstawy wymiaru).

Nieopłacone do ZUS składki na ubezpieczenia społeczne za pracowników i zleceniobiorców, a także członków rad nadzorczych (RN) spółek w części finansowanej przez płatnika składek nie są kosztami uzyskania przychodów. Natomiast wynagrodzenie brutto stanowi taki koszt – także, jak się wydaje, w części odpowiadającej składkom ZUS i składce zdrowotnej, które finansuje pracownik.

Innym rodzajem pomocy jest umorzenie składek, ale nie wszyscy spełniają warunki do tej ulgi.

Ustawa z 31.03.2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 568) uprawnia płatników składek, którzy z powodu rozprzestrzeniania się koronawirusa mają problem z uregulowaniem składek, do ubiegania się o ich odroczenie albo rozłożenie na raty na korzystnych zasadach. ZUS nie będzie bowiem naliczał przy umowach o te ulgi opłaty prolongacyjnej. To opłata doliczana zamiast odsetek w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę obowiązującej w dniu podpisania z ZUS umowy o odroczenie lub układu ratalnego.

Wprowadziła je nowelizacja z 31.03.2020 r. wielu ustaw, w tym tzw. specustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która w przeważającej mierze weszła w życie z tą datą.

Z ulgi skorzystają tylko ci przedsiębiorcy, którzy byli zgłoszeni jako płatnicy składek przed 1.02.2020. Te dwie grupy uprawnionych będą jednak musiały spełnić nieco inne warunki.

Jeśli pracownik, zleceniobiorca czy przedsiębiorca traci źródło zarobkowania, musi zostać wyrejestrowany z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. W tym samym terminie z ubezpieczenia zdrowotnego zostają też wyrejestrowane osoby, które zgłosił do tego ubezpieczenia jako członków swojej rodziny. W takiej sytuacji zarówno ubezpieczony, jak i członkowie jego rodziny mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej tylko przez 30 dni od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego.

Uproszczony wniosek jest przeznaczony dla wszystkich przedsiębiorców – niezależnie od sposobu prowadzenia przez nich księgowości.

Tak wynika z zarządzenia Prezesa ZUS z 17.03.2020. Na jego podstawie odroczeniem terminu płatności mogą być objęte składki za okres od lutego do kwietnia 2020. Nie ma znaczenia, że termin na uregulowanie składek za luty 2020 już minął (odpowiednio 10. lub 16. marca), a odroczenie może co do zasady dotyczyć tylko składek bieżących bądź przyszłych, których termin płatności jeszcze nie upłynął. W obecnej, wyjątkowej sytuacji ZUS pominie ten warunek.