Wiążąca informacja akcyzowa (WIA) po zmianach od 1.05.2021

Moc wiążąca WIA

Nowelizacja rozszerzyła moc wiążącą WIA na podmiot, na rzecz którego informacja jest wydawana. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 7d ust. 3 ustawy akcyzowej WIA wiąże organy podatkowe i podmiot, na rzecz którego została wydana, w odniesieniu do wyrobów akcyzowych albo samochodów osobowych, wobec których czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą zostały dokonane po dniu, w którym stała się ostateczna.

Wcześniej WIA wiązała organy podatkowe wobec podmiotu, na rzecz którego została wydana. Podmiot, który wnioskował o WIA, nie musiał się do niej stosować (sam o tym decydował), co niejako kolidowało z celem wydawania WIA.

Kto może wystąpić z wnioskiem

Określono jednocześnie krąg podmiotów mogących wystąpić o wydanie WIA. Nowelizacja umożliwiła składanie wniosku w tej sprawie nie tylko podmiotom mającym status podmiotu akcyzowego już prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych, ale również wszystkim osobom, które dopiero planują rozpoczęcie takiej działalności. Aktualnie o WIA wnioskować mogą podmioty dokonujące albo zamierzające dokonywać (art. 7e ust. 1a ustawy akcyzowej):

• opodatkowania wyrobu akcyzowego/samochodu osobowego akcyzą, lub
• organizacji obrotu wyrobami akcyzowymi, lub
• oznaczania znakami akcyzy tych wyrobów.

Zamiar wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą bądź organizacji obrotu wyrobami akcyzowymi albo oznaczania znakami akcyzy powinien być zgłoszony we wniosku o WIA w polu dotyczącym opisu wyrobu akcyzowego/samochodu osobowego.

Okres ważności WIA

W art. 7d ust. 5 ustawy akcyzowej wprowadzono okres ważności WIA – informacja jest ważna przez 5 lat od dnia jej wydania.

Według Ministerstwa Finansów umożliwi to zwiększenie nadzoru merytorycznego nad wydanymi i obowiązującymi decyzjami w tym zakresie, a podatnikom ułatwi weryfikację, które WIA zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej są nadal aktualne.

Jednocześnie wprowadzono możliwość przedłużenia okresu ważności WIA, co ma być uproszczeniem dla podmiotów już posiadających taką informację, które dzięki temu nie muszą ponawiać procedury uzyskiwania WIA.

Nowo dodany art. 7hb ustawy akcyzowej stanowi, że organ, na wniosek podmiotu, na rzecz którego WIA została wydana, złożony nie później niż 3 mies. przed upływem okresu jej ważności, może w drodze decyzji przedłużyć okres ważności WIA na kolejne okresy, nie dłuższe niż 5 lat.

Wymogi formalne wniosku zostały ograniczone do niezbędnego minimum. Powinien on zawierać dane podmiotu, datę wydania i numer WIA, określenie okresu, na jaki ma być przedłużona ważność WIA, oświadczenie, że dokumenty, które były załączone do wniosku o wydanie WIA, odnoszące się do wyrobów akcyzowych albo samochodów osobowych, umożliwiające dokonanie właściwej klasyfikacji wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego lub określenie rodzaju wyrobu akcyzowego, pozostają aktualne w dniu złożenia wniosku o przedłużenie okresu ważności WIA.

Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli o następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. W razie złożenia fałszywego oświadczenia WIA nie wiąże organów podatkowych.

Jeżeli wniosek nie spełnia wymogów formalnych, dyrektor IAS we Wrocławiu wzywa wnoszącego podanie do uzupełnienia stwierdzonych braków w terminie 7 dni, z pouczeniem, że nieuzupełnienie wniosku spowoduje pozostawienie go bez rozpatrzenia.

Utrata ważności i zmiana informacji

Przepisy obowiązujące przed 1.05.2021 określały, że WIA traci ważność, gdy w wyniku zmiany przepisów prawa podatkowego w zakresie akcyzy odnoszących się do wyrobu akcyzowego lub do samochodu osobowego, wydana WIA stała się niezgodna z tymi przepisami (art. 7ha ust. 1 ustawy akcyzowej). Zmiana innych przepisów, powodująca niezgodność WIA z prawem, nie powodowała utraty ważności WIA.

W ustawie o podatku akcyzowym brakowało odpowiedniej regulacji, która stwarzałaby podstawę do przywrócenia stanu zgodności z prawem pozostającej w obrocie prawnym decyzji WIA. W związku z tym wprowadzono – obok istniejącej dotychczas instytucji wygaśnięcia WIA z mocy prawa (art. 7ha ust. 1) – możliwość zmiany w takich przypadkach wydanych WIA z urzędu lub na wniosek.

W myśl art. 7ha ustawy akcyzowej organ podatkowy, który wydał WIA, może (w drodze decyzji, z urzędu lub na wniosek podmiotu, na rzecz którego WIA została wydana) zmienić WIA, jeżeli stwierdzi, że nie jest zgodna z przepisami prawa w wyniku:

• zmiany przepisów wstępnych, uwag lub uwag dodatkowych do sekcji lub do działów w CN,
• przyjęcia przez Komisję Europejską środków w celu określenia klasyfikacji taryfowej towarów,
• utraty zgodności z interpretacją CN wynikającą z:

• not wyjaśniających,
• orzecznictwa sądów lub wyroku TSUE,
• decyzji klasyfikacyjnych, opinii klasyfikacyjnych lub zmian not wyjaśniających do Nomenklatury Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów.

Zmiana WIA następuje w drodze decyzji, która wiąże organ podatkowy i podmiot będący jej adresatem po dniu, w którym stała się ostateczna.

Art. 7h ust. 1 ustawy akcyzowej po nowelizacji wyraźnie wskazuje z kolei, że w przypadku zmiany przepisów prawa podatkowego w zakresie akcyzy odnoszących się do wyrobu akcyzowego lub samochodu osobowego utrata ważności WIA następuje z dniem wejścia w życie przepisów, w wyniku których WIA stała się z nimi niezgodna.

Wcześniej powstawały wątpliwości interpretacyjne, czy chodzi o publikację przepisów, czy też ich wejście w życie.

Uchylono jednocześnie ust. 2 art. 7h stanowiący, że podmiot, na rzecz którego wydano WIA, która traci ważność zgodnie z ust. 1, może ją stosować nie dłużej niż przez okres 6 mies. od daty utraty ważności, pod warunkiem że dotyczy ona wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego, będącego przedmiotem działalności gospodarczej posiadacza WIA.

Pozbawiono tym samym posiadaczy WIA możliwości przedłużonego jej stosowania (po utracie ważności z powodu zmiany przepisów akcyzowych, nie dłużej niż przez 6 mies.). Nowo obowiązujące przepisy prawa podatkowego w zakresie akcyzy będą stosowane wobec wszystkich podmiotów, bez względu na to, czy posiadają, czy też nie, decyzję WIA.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 7k ustawy akcyzowej WIA oraz decyzja o jej zmianie, po usunięciu danych stosownie do RODO, są zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej. Zamieszcza się również informację o utracie ważności WIA, z podaniem daty utraty jej ważności, oraz decyzję przedłużającą okres ważności WIA.

Zaliczka na pokrycie opłat

Nową treść otrzymał art. 7f ust. 4 ustawy akcyzowej, stanowiący, że na wezwanie organu podatkowego wnioskodawca jest obowiązany, w terminie określonym w wezwaniu, nie krótszym niż 7 dni, do uiszczenia zaliczki na pokrycie opłaty za badania lub analizy, o których mowa w ust. 1. W przypadku nieuiszczenia zaliczki w terminie określonym w wezwaniu organ podatkowy wydaje postanowienie o pozostawieniu wniosku o wydanie WIA bez rozpatrzenia, na które przysługuje zażalenie.

Najistotniejsze novum stanowi wprowadzenie możliwości zaskarżenia, wydawanego na podstawie tego przepisu przez dyrektora IAS we Wrocławiu, postanowienia o pozostawieniu wniosku WIA bez rozpatrzenia.

Określenie „nie krótszym niż 7 dni” zastąpiono ponadto określeniem „w terminie określonym w wezwaniu, nie krótszym niż 7 dni”. Przepis w dotychczasowym brzmieniu budził wątpliwości i mógł być błędnie odczytany, że wnioskodawca nie może wpłacić ww. zaliczki w terminie krótszym niż 7 dni.

Przepisy przejściowe

Z przepisów przejściowych (art. 19 nowelizacji) wynika, że WIA wydane przed 1.05.2021 są ważne przez 5 lat od tego dnia. Umożliwiono też ich przedłużenie na kolejne okresy. Podmioty, które w dniu wejścia w życie nowelizacji na podstawie „starej” treści art. 7h ust. 2 stosowały WIA, która utraciła ważność, mogą nadal ją stosować, nie dłużej jednak niż przez 6 mies. od dnia utraty jej ważności, pod warunkiem że dotyczy wyrobu akcyzowego albo samochodu osobowego, będącego przedmiotem działalności gospodarczej posiadacza WIA.