W nowym roku wyższe składki z wychowawczego
Pracodawcy muszą zweryfikować, od jakiej podstawy opłacają składki na ubezpieczenia za osoby przebywające na urlopie wychowawczym. Choć pracodawca nie finansuje tych składek (pokrywa je budżet państwa), ma obowiązek prawidłowo je naliczać i wykazywać w dokumentach rozliczeniowych.
Dotyczy to każdej firmy – nawet tej, w której na urlopie wychowawczym przebywa jej jedyny pracownik.
Przychód za 12 miesięcy
Co do zasady podstawę wymiaru składek za czas urlopu wychowawczego ustala się, biorąc pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za 12 mies. poprzedzających miesiąc, w którym zaczął się urlop.
Przy liczeniu tej średniej należy się kierować regułami wyznaczania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, ale z pewnymi wyjątkami:
- uwzględnia się wynagrodzenie w kwocie brutto, łącznie z częścią składek na ubezpieczenia społeczne, finansowaną przez zatrudnionego,
- przyjmuje się wszystkie składniki przychodu uzyskiwane ze stosunku pracy, które nie zostały wyłączone z podstawy składki na ubezpieczenie chorobowe (np. dodatki stażowe, służbowe i funkcyjne, dopłaty do dodatkowego ubezpieczenia na życie, nagrody z okazji ślubu lub ukończenia studiów),
- nie przelicza się podstawy w przypadku wygaśnięcia prawa do określonego składnika wynagrodzenia (przysługującego na podstawie umowy o pracę lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy do określonego terminu) lub zaprzestania jego wypłacania w trakcie trwania urlopu wychowawczego,
- wynagrodzenie z umów zleceń/o dzieło zawartych z własnym pracownikiem w okresie, z którego ustalana jest podstawa, wlicza się bez uzupełniania,
- zmiana wymiaru czasu pracy w okresie 12 mies. poprzedzających urlop nie wpływa na sposób ustalania podstawy (uwzględnia się w niej miesiące zarówno z okresu sprzed zmiany etatu, jak i po niej).
Trzy limity
Ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych za czas urlopu wychowawczego nie może być:
- wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok,
- niższa niż 75% minimalnego wynagrodzenia – za pracownika zatrudnionego na część etatu,
- niższa niż 100% minimalnego wynagrodzenia – przy zatrudnieniu na cały etat.
Zatem po ustaleniu przeciętnego wynagrodzenia rodzica za ostatnie 12 mies. pracodawca musi porównać tę kwotę do powyższych limitów. Jeśli średnia przekracza wyższy limit, składki należy naliczać od 60% prognozowanej płacy. Gdy zaś jest ona niższa od gwarantowanej, składki trzeba liczyć od wyższej kwoty – równej 75 lub 100% minimalnego wynagrodzenia.
Składka zdrowotna bez zmian
Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób przebywających na urlopie wychowawczym stanowi kwota specjalnego zasiłku opiekuńczego, którego wysokość określa ustawa zdrowotna. W 2020 kwota zasiłku nie uległa zmianie i wynosi 620 zł.
Składka zdrowotna jest miesięczna i niepodzielna. Podstawy jej wymiaru nie należy więc zmniejszać, nawet jeśli pracownik przebywał na urlopie wychowawczym tylko jeden dzień w miesiącu.
Wskazane limity wzrosły od 1.01.2020 i wynoszą:
- 3136,20 zł – maksymalna podstawa (60% prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia),
- 2600 zł – minimalne wynagrodzenie,
- 1950 zł – 75% minimalnego wynagrodzenia.
Począwszy od rozliczenia składek za styczeń 2020 do rozliczeń za grudzień br. podstawa składek z wychowawczego musi mieścić się w tych granicach.
Proporcjonalnie mniej
Jeśli pracownik korzystał z urlopu wychowawczego albo przestał z niego korzystać w trakcie miesiąca, kwotę ustalonej podstawy składek trzeba proporcjonalnie zmniejszyć. Polega to na podzieleniu miesięcznej podstawy składek przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i pomnożeniu wyniku przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym miesiącu.
Pani Marzena przebywa na urlopie wychowawczym od 13.01.2020. Z tytułu pracy otrzymuje wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 3400 zł.
Ponieważ jest ono wyższe niż maksymalna podstawa z urlopu wychowawczego, podstawą składek z urlopu wychowawczego za styczeń będzie ten limit proporcjonalnie zmniejszony:
3136,20 zł : 31 × 19 = 1922,19 zł.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych