Utrata statusu mikroprzedsiębiorcy a obowiązek wdrożenia PPK
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Skoro nie spełnia już jednego z warunków nabycia statusu mikroprzedsiębiorcy (tj. zatrudniania średniorocznie mniej niż 10 pracowników), to czy nadal pozostaje zwolniona z obowiązku wdrożenia PPK, jeśli nikt nie zgłosi chęci zapisu do programu? A może trzeba jak najszybciej podpisać umowę o prowadzenie PPK?
Mikroprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
- zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników,
- osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający 2 mln euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły 2 mln euro (art. 7 ust. 1 pkt 1 Pp).
Wyrażone w euro wielkości przelicza się na złote według średniego kursu ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roku obrotowego wybranego do określenia statusu przedsiębiorcy. Średnioroczne zatrudnienie określa się w przeliczeniu na pełne etaty, nie uwzględniając pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych, a także zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego (art. 7 ust. 2 i 3 Pp).
Status na cały rok
Status mikroprzedsiębiorcy określa się zatem na cały rok, pod warunkiem że w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych firma spełniła łącznie obie przesłanki (dotyczące obrotu i średniego zatrudnienia). Fakt, że w roku korzystania z tego statusu przestała spełniać jeden z warunków, np. zatrudnia więcej niż 9 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, nie skutkuje więc jego utratą. Jednak w opisanym przypadku warunek ten nadal jest spełniony, bo od sierpnia 2021 firma wciąż zatrudnia poniżej 10 pracowników (do średniorocznego zatrudnienia nie wlicza się właściciela).
Wyjątek od obowiązku tworzenia PPK
Pracodawcy (spoza sfery budżetowej) zatrudniający poniżej 20 osób mogących zostać uczestnikami programu (pracodawcy 20–) wdrażają PPK od 1.01.2021. Do 23.03.2021 powinni byli zawrzeć z zakładową organizacją związkową bądź z reprezentacją osób zatrudnionych porozumienie w sprawie wyboru instytucji finansowej mającej zarządzać środkami zgromadzonymi w programie, do 23.04.2021 zawrzeć z nią umowę o zarządzanie PPK, a do 10.05.2021 pierwszą umowę o prowadzenie PPK – zob. art. 134 i art. 7 ust. 5 ustawy z 4.10.2018 o pracowniczych planach kapitałowych (DzU z 2020 poz. 1342, dalej ustawa o PPK). Jej przepisów nie stosuje się do mikroprzedsiębiorcy, któremu wszystkie osoby zatrudnione złożą deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK (art. 13 ust. 1 pkt 1). Według portalu www.mojeppk.pl wyłączenie to należy interpretować tak, że mikroprzedsiębiorca korzysta z niego, jeśli do 23.04.2021 wszyscy pracobiorcy w wieku 18–55 lat mogący zostać uczestnikami programu złożą mu deklaracje rezygnacji z PPK oraz żaden w wieku 56–70 lat nie zgłosi wniosku o zapisanie do programu.
Przywilej zachowany, ale do czasu
Z uwagi na wyłączenie mikroprzedsiębiorców spełniających ww. kryteria spod działania ustawy o PPK firma nieprawidłowo zawarła umowę o zarządzanie PPK – niejako „na zapas” czy na wszelki wypadek. Jednak nie musi jej teraz z tego powodu rozwiązywać. Wskazane wyłączenie ma bowiem charakter przejściowy – jego kres następuje z chwilą złożenia wniosku przez zatrudnionego w wieku 18–55 lat o dokonywanie wpłat do PPK albo w wieku 56–70 lat o zapisanie do programu (o zawarcie w jego imieniu i na jego rzecz umowy o prowadzenie PPK). Od chwili zgłoszenia jednego z wniosków pracodawca powinien się przygotować do nawiązania z instytucją finansową umowy o prowadzenie PPK. Ma ją zawrzeć w tym przypadku najpóźniej 10. dnia kalendarzowego miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym zainteresowany przystąpieniem do programu osiągnie u tego pracodawcy 90 dni kalendarzowych zatrudnienia, licząc od daty zgłoszenia wniosku (patrz art. 16 ust. 1 ustawy o PPK i odpowiedź na pyt. nr 21 zawarte w poradniku „Zagadnienia prawne w zakresie ustawy o PPK” zamieszczonym na stronie internetowej www.mojeppk.pl).
Zapisy „z automatu”
Jeśli żaden z pracobiorców nie zgłosi wniosku o dokonywanie wpłat do PPK lub o zapisanie do programu, możliwość wdrożenia PPK pojawi się w I kwartale 2023. Do końca lutego tego roku pracodawca musi bowiem poinformować wszystkich zatrudnionych, którzy przekazali mu deklaracje rezygnacji, o konieczności wznowienia za nich wpłat do PPK począwszy od kwietnia, chyba że ponownie dostarczą deklaracje rezygnacji. Jednak nie dokonuje wpłat za osoby, które po złożeniu deklaracji rezygnacji i przed 1.04.2023 ukończą 70 lat. Natomiast za pracobiorcę, który przed tą datą ukończy 55 lat, wznawia wpłaty wyłącznie na jego wniosek (art. 23 ust. 5–9 i art. 144 pkt 4 ustawy o PPK).
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
