Ustalenie właściwej stawki ryczałtu wciąż sprawia problem – czy będzie wiążąca klasyfikacja statystyczna?

Na sądy można liczyć, ale nie na szybkie załatwienie sprawy

Takie stanowisko KIS budzi wątpliwości w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych. NSA w wyroku z 29.11.2017 r. (I FSK 179/16) stwierdził, że klasyfikacje statystyczne wskazane w przepisach podatkowych są elementem normy prawnej określającej sposób opodatkowania i podlegają wykładni dokonywanej przez organy podatkowe. Gdyby symbol PKWiU uznać wyłącznie za element stanu faktycznego (lub zdarzenia przyszłego), organ interpretacyjny byłby nim związany, co w sprawach, w których od klasyfikacji zależy stawka podatku, pozbawiałoby interpretację sensu. Organ, nie mogąc zmienić klasyfikacji, musiałby podzielić stanowisko wnioskodawcy.

Niewskazanie we wniosku właściwego symbolu PKWiU może skutkować wieloletnim postępowaniem sądowoadministracyjnym, i to dotyczącym tylko wydania interpretacji, a nie ustalenia właściwej stawki podatku. Tymczasem podatek dochodowy trzeba płacić na bieżąco. Dlatego przedsiębiorcy często wybierają alternatywę, czyli uprzednio występują o opinię klasyfikacyjną do Ośrodka Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi (OKNUS w Łodzi). Także ta ścieżka ma jednak wady.

Zgodnie z art. 25 i art. 40 ustawy z 29.06.1995 r. o statystyce publicznej (tekst jedn. DzU z 2024 r. poz. 1799) jednostki służb statystyki publicznej są uprawnione do interpretowania obowiązujących standardów klasyfikacyjnych, w tym Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) wprowadzonej rozporządzeniem RM z 4.09.2015 r. (DzU poz. 1676).

Z pkt 7.3 zasad metodycznych PKWiU wynika, że zaliczenie określonego produktu (wyrobu lub usługi) do właściwego grupowania PKWiU 2015 należy do obowiązków producenta (usługodawcy). To on dysponuje informacjami niezbędnymi do prawidłowej klasyfikacji, takimi jak rodzaj użytych surowców, technologia wytwarzania, konstrukcja i przeznaczenie wyrobu lub charakter usługi. Natomiast informacje wydawane przez OKN US w Łodzi nie stanowią rozstrzygnięcia w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, a mają jedynie charakter interpretacji standardów klasyfikacyjnych.

Klasyfikacja danej usługi odbywa się wyłącznie na podstawie opisu przed- stawionego przez wnioskodawcę. OKN US w Łodzi nie ma wpływu na rzetelność tego opisu, nie weryfikuje samodzielnie stanu faktycznego i nie dysponuje informacjami o stawkach podatkowych (nie należą one do zakresu jego właściwości). Klasyfikacja opiera się na standardach statystycznych, a nie na przepisach podatkowych.

W praktyce przedsiębiorcy muszą się liczyć z długim oczekiwaniem (zdarzały się sprawy trwające nawet około roku). Bywa też, że ośrodek wskazuje zbyt

ogólne grupowanie PKWiU, co w konsekwencji nie pomaga w wyborze właściwej stawki ryczałtu.

Jakie branże mają największy problem

Z interpretacji KIS wynika, że największe trudności z ustaleniem właściwej stawki ryczałtu ma branża informatyczna. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2blit. b uzpd stawka 12% ma zastosowanie do przychodów m.in. z: doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0), oprogramowania (PKWiUex62.01.1), ujętych w grupowaniu „Oryginały oprogramowania komputerowego”(PKWiU 62.01.2), doradztwa w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02), in- stalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0) oraz zarządzania siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1). W pozostałych przypadkach stosuje się stawkę 8,5% na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. a uzpd, w szczególności dla:

• PKWiU 62.01.12.0 „Usługi związane z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych”,

• PKWiU 62.02.30.0 „Usługi pomocy technicznej w zakresie technologii informatycznych i sprzętu komputerowego”,

o ile są to rzeczywiście usługi wsparcia, a nie udział w wytwarzaniu oprogramowania.

Problemy klasyfikacyjne dotyczą także szeroko rozumianego doradztwa biznesowego. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. m uzpd stawka 15%obejmujeprzychody ze świadczenia usług firm centralnych (head oĸce) oraz usług doradztwa związanego z zarządzaniem (PKWiU ex dział 70), z wyjątkiem doradztwa dotyczącego zarządzania rynkiem rybnym(PKWiU 70.22.16), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów.

W praktyce 15-proc. stawka obejmuje m.in. usługi doradcze związane z zarządzaniem (PKWiU 70.22.1), takie jak:

• doradztwo strategiczne (PKWiU 70.22.11),

• doradztwo w zakresie zarządzania finansami, z wyłączeniem podatków PKWiU 70.22.12),

• doradztwo dotyczące zarządzania rynkiem (PKWiU 70.22.13),

• doradztwo w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi (PKWiU 0.22.14),

• doradztwo dotyczące zarządzania produkcją (PKWiU 70.22.15), 0

• doradztwo w zakresie zarządzania łańcuchem ostaw raz inne doradztwo obszarze zarządzania (PKWiU 70.22.16),

• zarządzanie procesami gospodarczymi (PKWiU 70.22.17).

Stawka 15% nie dotyczy jednak:

• pozostałych usług zarządzania projektami z wyłączeniem projektów budowlanych (PKWiU 70.22.2),

• pozostałych usług doradztwa związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej (PKWiU 70.22.3).

W takich przypadkach stosuje się stawkę 8,5% na podstawie art. 12ust. 1pkt 5 lit. a uzpd.

Warto podkreślić, że wskazane kody obejmują zbliżone kategorie usług, a jednocześnie są często niedostosowane do realiów rynkowych (rzeczywiste- go przedmiotu działalności). To utrudnia podatnikom prawidłową klasyfikację.

Istnieje więc ryzyko, że część przedsiębiorców, nie zawsze z własnej winy, stosuje niewłaściwą stawkę ryczałtu. Przy relatywnie wysokich wynagrodzeniach w tych branżach różnica 3,5 punktu procentowego (stawka 12%vs. 8,5%) lub6,5 punktu procentowego (stawka 15% vs. 8,5%) może generować istotną niedopłatę podatku wraz z odsetkami za zwłokę.

Co na to resort finansów

Kwestie te zostały podniesione w odpowiedzi MF z 7.10.2025r. (DD2.054.15.2025) na interpelację poselską nr 11774. Wynika z niej, że resort finansów nie planuje zmian w uzpd ani wydania interpretacji ogólnej, która przesądzałaby, że KIS jest zobowiązana weryfikować klasyfikację statystyczną. Tym samym podatnicy nadal będą musieli dochodzić swoich racji w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

MF dodał, że obecnie czas oczekiwania na opinię jest krótszy i nie przekracza 3 mies. Dłuższe terminy w przeszłości wynikały z dużej popularności ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych po zmianach w prowadzonych przez Polski Ład. Odnosząc się do nieprecyzyjnych klasyfikacji, wskazał, że opinie OKNUS w Łodzi mogą sugerować kilka możliwych grupowań PKWiU, gdy opis stanu faktycznego jest zbyt ogólny. Ostateczny wybór klasyfikacji statystycznej należy jednak do wnioskodawcy.

„Światełkiem w tunelu” może być dla przedsiębiorców informacja, że wobec sygnalizowanych w interpelacji problemów MF rozważa wprowadzenie rozwiązań ułatwiających klasyfikację usług według PKWiU, np. odrębnego instrumentu klasyfikacyjnego (analogicznego do wiążącej informacji stawkowej w VAT czy wiążącej informacji akcyzowej), który pozwalałby na urzędową weryfikację przyporządkowania usługi na potrzeby podatków dochodowych.

Realizacja zapowiedzi MF mogłaby znacząco ułatwić dobór stawek ryczałtu. Warto rozważyć rozszerzenie takiego instrumentu na Klasyfikację Środków Trwałych (KŚT) do celów amortyzacji podatkowej, bo w tym zakresie również pojawiają się liczne wątpliwości.