Ustalenie podstawy wymiaru zasiłków w przypadku wypłaty premii

Premii miesięcznych za marzec i czerwiec 2020 nie należy w ogóle uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku, natomiast premie kwartalne za I i II kwartał należy uwzględnić na ogólnych zasadach, tj. w wysokości 1/12 kwot wypłaconych za 4 kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwości dotyczą uwzględniania składników wynagrodzenia w podstawie wymiaru zasiłków, w sytuacji gdy w tej podstawie nie uwzględniono wynagrodzenia za niektóre miesiące z powodu nieprzepracowania co najmniej połowy obowiązującego czasu pracy, a składniki miesięczne i kwartalne zostały za te okresy wypłacone.

Składniki wynagrodzenia w postaci premii, dodatków i nagród są uwzględniane w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków, jeżeli zgodnie z przepisami płacowymi (np. regulamin premiowania) pracownik nie zachowuje do nich prawa za okresy pobierania tych świadczeń. Zasada ta została określona w art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Natomiast sposób uwzględniania tych składników w podstawie wymiaru określa art. 42 ust. 1 (w stosunku do składników miesięcznych) i ust. 2 (w stosunku do składników kwartalnych).

Z powołanych przepisów wynika, że składniki przysługujące za okresy:

• miesięczne – wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku,
• kwartalne – wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za 4 kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Jednocześnie art. 38 ust. 2 ustawy zasiłkowej stanowi, że jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie uwzględnia się w podstawie wymiaru świadczeń, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków:

• wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy,
• przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których pracownik przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Jeżeli zatem pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w grudniu 2020, to do podstawy wymiaru przysługującego zasiłku chorobowego należy przyjąć przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od grudnia 2019 do listopada 2020, z wyłączeniem wynagrodzenia za marzec i czerwiec 2020. Do wynagrodzenia za okres od grudnia 2019 do lutego 2020 oraz od kwietnia do maja 2020 i od lipca do listopada 2020 należy również doliczyć premie miesięczne wypłacone za te miesiące, tj. do wynagrodzenia za grudzień 2019 wypłaconego w grudniu 2019 należy doliczyć premię miesięczną za grudzień 2019 wypłaconą w styczniu 2020, a do wynagrodzenia za styczeń 2020 wypłaconego do końca stycznia 2020 dolicza się premię miesięczną za styczeń 2020 wypłaconą w lutym 2020 itd.

Szczególnego wyjaśnienia wymagają miesiące marzec i czerwiec 2020, za które wynagrodzenia nie uwzględniono w podstawie wymiaru zasiłku ze względu na nieprzepracowanie przez pracownika w tych miesiącach – z przyczyn usprawiedliwionych – co najmniej połowy obowiązującego czasu pracy.

W podstawie wymiaru zasiłków nie uwzględnia się składników wynagrodzenia przysługujących za okresy miesięczne, jeżeli wynagrodzenie za te miesiące zostało wyłączone z podstawy wymiaru, pomimo ich faktycznej wypłaty w tych miesiącach. Wyraźnie należy tu rozróżnić pojęcia „wypłacone za miesiące” i „wypłacone w miesiącu”. Np. premia miesięczna przysługująca za marzec i wypłacona w marcu nie powinna zostać uwzględniona w podstawie wymiaru, jeżeli wynagrodzenie za marzec zostało wyłączone z podstawy wymiaru. Identycznie jest z premią przysługującą za marzec, ale wypłaconą w kwietniu.

W opisanej w pytaniu sytuacji powyższe wyjaśnienie dotyczy zatem premii miesięcznych przysługujących za marzec i kwiecień 2020, których nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłku, ponieważ wynagrodzenie za te miesiące zostało z niej wyłączone. W podstawie wymiaru powinno zatem zostać uwzględnione wynagrodzenie wypłacone za okresy od grudnia 2019 do lutego 2020, od kwietnia do maja 2020 oraz od lipca do listopada 2020, łącznie z premiami miesięcznymi wypłaconymi za te miesiące, podzielone przez liczbę tych miesięcy (art. 38 ust. 1 ustawy zasiłkowej), tj. przez 10.

Do tak ustalonego przeciętnego wynagrodzenia należy doliczyć 1/12 premii kwartalnych wypłaconych za 4 kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, co w sytuacji opisanej w pytaniu daje 1/12 sumy premii kwartalnych za IV kwartał 2019 oraz za I, II i III kwartał 2020. Premii kwartalnych po podzieleniu przez 12 nie dolicza się więc do wynagrodzenia wypłaconego za poszczególne miesiące, co oznaczałoby wyłączenie ich z podstawy wymiaru za miesiące, za które wynagrodzenie zostało wyłączone z tej podstawy i w konsekwencji zaniżenie kwoty zasiłku.

Należy zatem zapamiętać, że składniki przysługujące za okresy:

• miesięczne – dolicza się do wynagrodzenia za pracę wypłaconego za ten sam miesiąc, a wyłącza z podstawy wymiaru za miesiąc, z którego wynagrodzenie zostało wyłączone, nawet gdy za ten miesiąc składnik ten został wypłacony,
• kwartalne i roczne – dolicza się do obliczonego wcześniej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.