Ustalenie podstawy obliczenia daniny solidarnościowej
Danina solidarnościowa została uregulowana w rozdz. 6a updof (art. 30h oraz art. 30i). Wynosi 4% podstawy opodatkowania PIT. Na podstawę tę składa się suma dochodów podlegających opodatkowaniu według:
- skali podatkowej (m.in. ze stosunku pracy, z działalności gospodarczej, rent i emerytur, umów zlecenia i o dzieło) – na mocy art. 27 ust. 1, 9 i 9a updof,
- stawki 19% z zysków kapitałowych (tj. dochodów m.in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych) – zgodnie z art. 30b updof,
- liniowej stawki 19% (z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej) – na mocy art. 30c updof,
- stawki 19% od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej (CFC) – zgodnie z art. 30f updof.
Dochody nieobjęte daniną
Jak potwierdzają organy podatkowe, nie są objęte daniną solidarnościową dochody:
- zwolnione od PIT na mocy art. 21 ust. 1 pkt 63a i 63b updof, tj. uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie SSE lub określonej w decyzji o wsparciu, co potwierdza pismo KIS z 30.07.2021 (0115-KDIT3.4011.584.2021.1.AD): podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 mln zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu (…) po ich pomniejszeniu o kwoty odliczone od tych dochodów (…). W myśl zasady wyrażonej w art. 9 ust. 1 updof opodatkowaniu nie podlegają dochody zwolnione przedmiotowo od podatku wymienione w art. 21,
- objęte ulgą IP Box, co potwierdza interpretacja KIS z 3.02.2021 (0115-KDIT1.4011.800.2020.2.MR): przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej do sumy dochodów podlegających opodatkowaniu (…) nie uwzględnia się dochodów opodatkowanych zgodnie z art. 30ca updof, tj. uzyskiwanych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej, kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, bowiem dochody te nie zostały wymienione w (…) art. 30h ww. ustawy,
- opodatkowane na podstawie art. 30a updof – z udziału w zyskach osób prawnych, w tym z udziału w zysku spółek komandytowych (interpretacja KIS z 11.06.2021, 0112-KDIL2-2.4011.280.2021.2.WS) czy z umorzenia akcji (interpretacja KIS z 27.08.2021, 0112-KDIL2-2.4011.395.2021.1.MB),
- do których zgodnie z postanowieniami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją.
Pomniejszenie podstawy obliczenia daniny
Podstawa obliczenia daniny (a więc ww. suma dochodów bez uwzględnienia jakichkolwiek ulg i odliczeń) podlega pomniejszeniu o 1 mln zł (stąd faktycznie objęte daniną są dochody przekraczające 1 mln zł). Ponadto pomniejsza się ją o:
- sumę składek na ubezpieczenia społeczne,
- dochody z CFC uwzględnione w opodatkowaniu dywidend z nich i dochody z odpłatnego zbycia udziałów CFC (o których mowa w art. 30f ust. 5 updof).
Jak wskazała KIS w interpretacji z 27.08.2021 (0112-KDIL2-2.4011.628.2021.1.AA), katalog odliczeń wymienionych w art. 30h ust. 2 updof jest katalogiem zamkniętym, a co za tym idzie, podstawę ustalenia wysokości daniny solidarnościowej zmniejszają tylko te, które bezpośrednio określa ta właśnie regulacja. To z kolei oznacza, że nie są brane pod uwagę pozostałe odliczenia przewidziane w rozliczeniu rocznym osoby fizycznej. A zatem odliczenie w zeznaniu PIT-36L kosztów kwalifikowanych (w ramach ulgi badawczo-rozwojowej), ulgi za złe długi oraz straty za rok ubiegły nie powoduje, że ulgi te oraz strata wpływają również na podstawę obliczenia daniny solidarnościowej. Ustala się ją bez tych pomniejszeń (podobnie – w odniesieniu do straty – interpretacja KIS z 5.08.2021, 0113-KDIPT2-3.4011.505.2021.1.ID, a także z 1.09.2021, 0115-KDIT1.4011.453.2021.1.MT), dotycząca straty ze zbycia papierów wartościowych).
W kwestii prawa do pomniejszenia daniny solidarnościowej o stratę z lat ubiegłych wypowiedziały się również sądy administracyjne, zajmując jednak sprzeczne stanowiska. Rację fiskusowi przyznał WSA w Bydgoszczy w prawomocnym wyroku z 23.02.2021 (I SA/Bd 21/21). Za możliwością odliczenia straty opowiedział się WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 29.12.2020 (I SA/Go 398/20).
Rozliczenie daniny w 2022
Małżonkowie rozliczający się wspólnie w zeznaniu rocznym, ustalając podstawę obliczenia daniny, uwzględniają wyłącznie swoje dochody (nie łączą ich z dochodami małżonka ani nie dzielą na pół – por. objaśnienia podatkowe MF z 28.08.2019 w sprawie stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w updof).
W podstawie obliczenia daniny solidarnościowej płatnej w 2022 w deklaracji o wysokości tej daniny (DSF-1) składanej w ustawowym terminie – do 2.05.2022 (30.04.2022 to sobota) – uwzględnić należy ww. dochody i kwoty pomniejszające te dochody, wykazywane w zeznaniach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-CFC, a także PIT-40A (o ile podatnik nie złożył samodzielnie zeznania z uwzględnieniem danych z tego formularza), których ustawowy termin złożenia upływa nie wcześniej niż 1.05.2021 i nie później niż 2.05.2022.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
