Usługi przedsiębiorcy wykonywane na rzecz małżonka nie stanowią pracy własnej

Współpraca z mężem

O wydanie tej ostatniej zwróciła się przedsiębiorczyni prowadząca indywidualną działalność gospodarczą i księgowość w formie ksiąg rachunkowych.

Podjęła ona współpracę z mężem, z którym ma rozdzielność majątkową. Współpraca odbywa się w modelu B2B, tj. umowy zawartej między osobami prowadzącymi jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą.

Zgodnie z umową o współpracy mąż był zobowiązany do: poszukiwania klientów i budowania relacji biznesowych, bieżącego wsparcia i obsługi technicznej, dostawy materiałów/produktów i części zgodnie z zamówieniami klientów, ustalania warunków współpracy i kontroli nad zawieranymi umowami handlowymi, doradztwa materiałowego i technicznego. Żona zatrudniła go z uwagi na jego specjalistyczną wiedzę i wieloletnie doświadczenie w branży, którą obsługiwała. Współpraca była uzasadniona względami biznesowymi i ekonomicznymi.

Wartość pracy własnej nie jest kosztem

Wątpliwości przedsiębiorczyni dotyczyły tego, że art. 23 ust. 1 pkt 10 updof wyłącza z kosztów uzyskania przychodów wartość własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki. Kosztem uzyskania przychodów jest jednak wynagrodzenie małżonka podatnika i małoletnich dzieci podatnika, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki, należne z tytułów określonych w art. 12 ust. 1 (stosunek pracy), art. 13 pkt 2, 8 i 9 (działalność wykonywana osobiście, umowy zlecenia, o dzieło, kontrakty menedżerskie) lub z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w ustawie o praktykach absolwenckich.

Transakcje między dwoma podmiotami gospodarczymi nieobjęte wyłączeniem

KIS podzieliła jej stanowisko, że w przypadku gdy każde z małżonków prowadzi odrębne przedsiębiorstwo i w jego ramach wykonuje usługi na rzecz firmy małżonka, to wykonanie tych usług nie stanowi pracy własnej małżonka. Mamy tu bowiem do czynienia z dwoma odrębnymi podmiotami gospodarczymi. Każdy z małżonków, jako odrębny przedsiębiorca, będzie wykonywał usługi dla firmy drugiego małżonka i wystawiał faktury za wykonane usługi.

W sytuacji gdy każdy z małżonków samodzielnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, czyli jest odrębnym przedsiębiorcą, i w zakresie tych działalności zawierane są transakcje, transakcje te rodzą takie same następstwa, jak każda inna transakcja dokonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Transakcje te bowiem następują na podstawie stosunku prawnego łączącego dwa odrębne podmioty gospodarcze, a nie małżonków jako osoby fizyczne.

Trzeba jednak pamiętać, że zawieranie tego typu transakcji jest podporządkowane określonym wymogom (m.in. respektowania przepisów o cenach transferowych).