Urlop podczas kwarantanny i izolacji domowej to wyjątek
Któremu z nich można udzielić urlopu wypoczynkowego podczas trwającego odosobnienia?
Praca zdalna podczas kwarantanny lub izolacji w warunkach domowych (dalej izolacja domowa) z powodu COVID-19 jest kluczem do odpowiedzi na pytanie. Pracownik, który jej nie wykonuje, nie ma prawa otrzymać urlopu wypoczynkowego w tych okresach odosobnienia. Natomiast wniosek urlopowy pracownika świadczącego pracę w trybie zdalnym powinien być rozpatrzony pozytywnie. Jest to jednak wyjątek, który nie wynika z przepisów, ale z interpretacji resortu pracy. Najnowsze wyjaśnienia ministerialne nie uchylają, lecz uzupełniają poprzednie, przywoływane w tekście „Praca zdalna podczas kwarantanny i izolacji”, a które w całości zostały zamieszczone w tym materiale.
[1] Zob. „Rachunkowość” nr 1/2021.
[2] Ustawa z 5.12.2008 r. (tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 1845).
[3] Ustawa z 2.03.2020 r. (tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 1842).
Praca zdalna podczas kwarantanny lub izolacji w warunkach domowych (dalej izolacja domowa) z powodu COVID-19 jest kluczem do odpowiedzi na pytanie. Pracownik, który jej nie wykonuje, nie ma prawa otrzymać urlopu wypoczynkowego w tych okresach odosobnienia. Natomiast wniosek urlopowy pracownika świadczącego pracę w trybie zdalnym powinien być rozpatrzony pozytywnie. Jest to jednak wyjątek, który nie wynika z przepisów, ale z interpretacji resortu pracy. Najnowsze wyjaśnienia ministerialne nie uchylają, lecz uzupełniają poprzednie, przywoływane w tekście „Praca zdalna podczas kwarantanny i izolacji”[1], a które w całości zostały zamieszczone w tym materiale.
Są trzy rodzaje odosobnienia w związku z chorobą zakaźną (m.in. COVID-19), definiowane w art. 2 pkt 11, 11a i 12 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi[2]. Mianowicie:
- kwarantanna, której jest poddawana osoba zdrowa, jeśli była narażona na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (wywołującym COVID-19),
- izolacja, do odbycia której w izolatorium lub w szpitalu jest kierowana osoba chora na COVID-19 bądź podejrzana o tę chorobę,
- izolacja domowa, którą osoba chora na COVID-19, ale niewymagająca bezwzględnej hospitalizacji ze względów medycznych, przechodzi w swoim miejscu zamieszkania lub pobytu.
Wszystkie powyższe rodzaje odosobnienia trzeba traktować jako okresy niezdolności do pracy z powodu choroby, jeśli poddanie się każdemu z nich uniemożliwia wykonywanie pracy (zob. art. 6 ust. 2 pkt 1a ustawy zasiłkowej).
Przekłada się to wprost na sposób postępowania w kwestii urlopu wypoczynkowego, o czym przesądzają art. 165 pkt 1 i 2 oraz art. 166 pkt 1 i 2 Kp.
Zgodnie z tymi przepisami urlop musi zostać:
- przesunięty – jeśli jest zaplanowany na czas pokrywający się z kwarantanną, izolacją i izolacją domową, a pracownik jeszcze nie zaczął z niego korzystać,
- przerwany i przesunięty w niewykorzystanej części na inny termin – gdy podczas przebywania na urlopie pracownik otrzyma skierowanie na kwarantannę, izolację lub izolację domową.
Wynika z tego ogólny zakaz udzielania, rozpoczynania i korzystania z urlopu wypoczynkowego w czasie każdego typu odosobnienia z powodu COVID-19. Resort pracy w stanowisku z 24.11.2020 r. potwierdził tę wykładnię (patrz ramka). Argumentami przemawiającymi za jej trafnością są niemożność osiągnięcia celu urlopu, jakim jest wypoczynek, a także brak swobody decydowania o sposobie i miejscu wykorzystania urlopu podczas odosobnienia.
Kwarantanna i izolacja domowa, mimo utrzymania statusu odosobnienia, nie są równoznaczne z niezdolnością do pracy z powodu choroby, jeśli w ich trakcie pracownik świadczy pracę zdalną. Należy je traktować w takim przypadku jako zwykłe okresy pracy, zgodnie z art. 4h i art. 4ha ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych[3] (dalej specustawa). To stało się powodem, dla którego resort pracy (po konsultacjach z Głównym Inspektorem Pracy) w swoich kolejnych wyjaśnieniach z 31.12.2020 i 17.02.2021 r. dopuścił korzystanie z urlopu wypoczynkowego podczas kwarantanny i izolacji domowej (patrz ramka). Przyjął bowiem, że skoro pracownik pracuje, to może korzystać z wszystkich przysługujących mu praw pracowniczych, w tym urlopu wypoczynkowego.
Stanowiska MRPiT w sprawie urlopu wypoczynkowego podczas kwarantanny i izolacji domowej z:
- 24.11.2020 r.[*]:
Urlop wypoczynkowy stanowi co do zasady dla pracownika czas wolny od pracy (jest sui generis zwolnieniem od pracy), w którym to pracownik może decydować o sposobie jego wykorzystania. Ustawa z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi, której przepisy należą do właściwości Ministra Zdrowia, definiuje natomiast kwarantannę jako „odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych”. W związku z powyższym, mimo iż kwarantanna dotyczy osób zdrowych, to jest ona odosobnieniem mającym na celu zapobieżenie szerzeniu się choroby zakaźnej, a więc odosobnieniem związanym z chorobą zakaźną (a ściślej groźbą szerzenia tej choroby), wynikającym z decyzji inspektora sanitarnego.
W tym kontekście trzeba mieć na uwadze regulacje zawarte w art. 165 i art. 166 Kp, z których wynika, że „odosobnienie w związku z chorobą zakaźną” stanowi jedną z przesłanek/okoliczności uniemożliwiających wykorzystanie urlopu wypoczynkowego (powodujących jego przesunięcie).
W opinii MRPiT należy więc przyjąć, że udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie jego odosobnienia wynikającego z decyzji inspektora sanitarnego (kwarantanny) jest niedopuszczalne.
- 31.12.2020 r.[**]:
W związku z dopuszczalnością świadczenia pracy zdalnej przez pracownika poddanego kwarantannie nie jest wykluczone skorzystanie przez pracownika w okresie, w którym wykonuje on pracę w trybie zdalnym, z przysługujących mu uprawnień pracowniczych, w tym dotyczących urlopu wypoczynkowego (stanowiącego dla pracownika zwolnienie od pracy). Wszak urlopu wypoczynkowego udziela się pracownikowi w dni, które są dla niego dniami pracy. W takim przypadku należy mieć jednak na uwadze konieczność poszanowania w czasie (okresie) takiego urlopu zasad kwarantanny, w szczególności zakazu opuszczania miejsca jej odbywania. Trzeba bowiem pamiętać, że pracownik wykonujący pracę zdalną w czasie kwarantanny, w tym korzystający z urlopu wypoczynkowego w okresie, w którym wykonuje pracę zdalną, nie przestaje być objęty wspomnianym odosobnieniem i wynikającymi z niego ograniczeniami.
- 17.02.2021 r.[***]:
Na mocy ustawy z 27.11.2020 r. (…), która weszła w życie 5.12.2020 r., do specustawy został dodany m.in. art. 4ha. W myśl tego przepisu w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracownicy i inne osoby zatrudnione poddane obowiązkowej izolacji w warunkach domowych mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie; do warunków świadczenia takiej pracy także stosuje się przepisy art. 3 ust. 3–8 specustawy.
W związku z powyższym w obowiązującym stanie prawnym nie jest wykluczone skorzystanie przez pracownika poddanego izolacji w warunkach domowych, w okresie, w którym wykonuje on pracę w trybie zdalnym, z przysługujących mu uprawnień pracowniczych, w tym z urlopu wypoczynkowego (stanowiącego zwolnienie od pracy udzielane w dni będące dla pracownika dniami pracy).
Należy pamiętać, że korzystanie z takiego urlopu nie zwalnia pracownika z obowiązku przestrzegania zasad dotyczących izolacji, którą jest on objęty, w tym z zakazu opuszczania miejsca jej odbywania.
[*] „Dziennik Gazeta Prawna” z 3.12.2020 r.
[**] „Ubezpieczenia i Prawo Pracy” nr 5/2021.
[***] „Ubezpieczenia i Prawo Pracy” nr 6/2021.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych