Urlop na wypowiedzeniu przerwany przez chorobę

W piśmie wypowiadającym pracodawca ma prawo nakazać zwolnionemu wykorzystanie urlopu wypoczynkowego, odbieranego przymusowo podczas wymówienia i przerwanego przez chorobę, zaraz po jej zakończeniu, o ile nastąpi to jeszcze przed ustaniem stosunku pracy.

Urlopu wypoczynkowego udziela się co do zasady na dni robocze zgodnie z rozkładem czasu pracy pracownika, w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi jego czasu pracy (art. 154² § 1 Kp). Podczas wypowiedzenia umowy o pracę zatrudniony ma obowiązek wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli pracodawca wyda takie polecenie (art. 167¹ Kp). Zgodnie z wyrokiem SN z 12.04.2007 (I PK 261/06) oznacza to, że pracodawca może udzielić pracownikowi w okresie wypowiedzenia całego zaległego urlopu; jedynie urlopu bieżącego (za rok kalendarzowy, w którym ustaje stosunek pracy) powinien udzielić w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u niego w roku ustania stosunku pracy.

Trzeba wskazać ramy czasowe wypoczynku…

Nakazując odbiór wypoczynku w trakcie wypowiedzenia, pracodawcy popełniają wiele błędów. Często w piśmie o rozwiązaniu stosunku pracy piszą ogólnie, że na początku wypowiedzenia zatrudniony wykorzysta urlop wypoczynkowy (bez określenia jego ram czasowych), a potem jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy aż do upływu okresu wymówienia.

SN w wyroku z 26.04.2011 (II PK 3102/10) orzekł: Aby odróżnić urlop wypoczynkowy udzielony pracownikowi na podstawie art. 1671 Kp od innego zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę (z innych przyczyn niż zwolnienie urlopowe), pracodawca powinien wyraźnie udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego przez określenie jego granic czasowych (od konkretnego dnia do innego dnia).

To samo SN powtórzył w wyroku z 19.01.2017 (I PK 40/06), precyzując: Okoliczność, że pracodawca w wypowiedzeniu zobowiązał powoda do wykorzystania urlopu wypoczynkowego, wobec nieskonkretyzowania jego terminu, to za mało, aby stwierdzić udzielenie urlopu. Wobec niejasności przekazu niezbędna jest interpretacja oświadczenia woli pracodawcy.

Udzielając urlopu wypoczynkowego na mocy art. 1671 Kp, pracodawca powinien więc wskazać pracownikowi konkretne ramy czasowe (dni) jego urlopu.

…i wyznaczyć termin przesuniętego urlopu

Nie jest prawdą, że urlop przerwany z powodu choroby podlega automatycznemu wykorzystaniu po zakończeniu zwolnienia lekarskiego. W myśl art. 164–166 Kp do przesunięcia terminu zaplanowanego urlopu bądź do przerwania już biegnącego dochodzi z powodu: czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie – na czas do 3 mies., a także urlopu macierzyńskiego. Po zakończeniu wskazanych usprawiedliwionych nieobecności w pracy pracodawca musi ustalić termin wykorzystania urlopu w porozumieniu z pracownikiem (§ 5 rozporządzenia MPiPS z 8.01.1997 w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, DzU nr 2 poz. 14).

Regulacja ta nie dotyczy jednak przypadku, o którym mowa w pytaniu. Odnosi się wyłącznie do urlopu, którego pracownik z powodu choroby nie jest w stanie wykorzystać w terminie z nim uzgodnionym czy ustalonym w planie urlopów. Tu zaś mamy do czynienia z urlopem wymuszonym przez pracodawcę podczas wypowiedzenia, a więc nieprzewidzianym i niezaplanowanym.

W takiej sytuacji pracodawca ma prawo nakazać jego odbiór zaraz po wyzdrowieniu zatrudnionego. Aby się zabezpieczyć, takie polecenie pracodawca może sformułować już zawczasu, w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę, nadając mu np. następującą treść: Odbierany na polecenie pracodawcy podczas wymówienia urlop, który zostanie przerwany z powodu choroby, pracownik wykorzysta zaraz po zakończeniu niedyspozycji zdrowotnej – o ile ta ustanie przed upływem okresu wypowiedzenia.

Zwolnienie ze świadczenia pracy można cofnąć

Nie jest tu przeszkodą fakt, że zgodnie z pismem wypowiadającym pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy od chwili zakończenia przymusowego urlopu do upływu okresu wymówienia. Pracodawca ma bowiem prawo odwołać zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy i polecić pracownikowi jej wykonywanie. W świetle orzeczenia SN z 5.09.2019 (III PK 96/18) zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy nie jest oświadczeniem woli, lecz czynnością realizowaną w ramach uprawnień kierowniczych pracodawcy (…). W konsekwencji pracodawca ma prawo wtórnie zobowiązać pracownika do świadczenia pracy (zgoda zatrudnionego nie jest wymagana), mimo że wcześniej został on z tego obowiązku zwolniony.

Dlatego w piśmie o wypowiedzeniu należałoby jednocześnie zastrzec, że pracodawca ew. odwoła zatrudnionego ze zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy po to, by wykorzystał urlop na wypowiedzeniu.