Ulga na złe długi w VAT w przypadku sprzedaży na rzecz konsumenta

Warunki ulgi

Ulga ma zastosowanie, gdy są spełnione następujące warunki (ust. 2 i 2a):

• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT,
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
• w przypadku gdy dłużnikiem jest podmiot inny niż czynny podatnik VAT (więc np. osoba fizyczna działająca w charakterze konsumenta):
  • wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
  • wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym, lub
  • wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką na podstawie odrębnych przepisów.

Moment korekty

Korekta tytułem ulgi może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie (ust. 3). Wierzyciel informuje o korekcie właściwego dla niego naczelnika US w deklaracji podatkowej, w której dokonuje korekty (ust. 5).

Jeżeli po złożeniu deklaracji, w której dokonano korekty, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel ma obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty VAT należnego w rozliczeniu za okres, w którym to nastąpiło. W przypadku częściowego uregulowania należności podstawę opodatkowania oraz kwotę VAT zwiększa się w odniesieniu do tej części (ust. 4).

Wpis do rejestru dłużników

Jak potwierdzają organy podatkowe (por. np. interpretacja KIS z 29.07.2022 r., 0114-KDIP4-2.4012.246.2022.1.MC), w odniesieniu do wierzytelności wobec dłużników będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej (konsumentami) ulgę można zastosować – poza przypadkami gdy zapadł prawomocny wyrok ją stwierdzający i została skierowana do egzekucji bądź konsument jest w upadłości – także w sytuacji, gdy ta wierzytelność zostanie wpisana do jednego z rejestrów dłużników prowadzonego przez biura wymiany informacji, działające na podstawie ustawy z 9.04.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 2160).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 tej ustawy wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:

• zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki,
• łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 zł oraz są one wymagalne od co najmniej 30 dni,
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika (a jeżeli go nie wskazał – na adres miejsca zamieszkania albo na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych) wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura,
• nie upłynęło 6 lat od dnia wymagalności zobowiązania albo od dnia stwierdzenia roszczenia – w przypadku roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu/sądu polubownego lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju, bądź ugodą zawartą przed sądem/sądem polubownym albo przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.

Prawo do korekty

Jeżeli więc spółka spełnia ww. warunki, tj.:

• wierzytelności wobec konsumentów nie zostały przez nią zbyte ani uregulowane w jakiejkolwiek formie,
• upłynęło 90 dni od upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze,
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
• wierzytelność została wpisana do jednego z rejestrów dłużników prowadzonych przez biura wymiany informacji działające na podstawie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych,
• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokona korekty, spółka będzie zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,

to będzie miała prawo do korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego w ramach ulgi na złe długi.