Ulga na złe długi w VAT, gdy dłużnikiem jest przedsiębiorca zwolniony od tego podatku

Tak. Od 1.10.2021 r., w wyniku nowelizacji ustawy o VAT (była ona skutkiem wyroku TSUE z 15.10.2020 r., C-335/19), na prawo do korekty VAT należnego przez wierzyciela nie ma wpływu to, że dłużnik nie jest czynnym podatnikiem VAT. Zniesiono bowiem warunek uzależniający obniżenie podstawy opodatkowania oraz podatku należnego od tego, aby w dniu poprzedzającym dzień dokonania korekty dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT. Aby jednak skorzystać z ulgi na złe długi w odniesieniu do wierzytelności od takiego niezarejestrowanego dłużnika, muszą być spełnione surowsze wymagania.

Przypomnijmy, że w myśl art. 89a ust. 1 ustawy o VAT, regulującego tzw. ulgę na złe długi po stronie wierzyciela, podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, jeżeli nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy o VAT).

Wierzyciel może skorzystać z ulgi na złe długi, gdy łącznie spełnione są następujące warunki (art. 89a ust. 2 ustawy o VAT):

• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje korekty tytułem ulgi, jest on zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Jeżeli jednak dłużnikiem jest inny podmiot niż zarejestrowany czynny podatnik VAT, np. przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia z VAT, albo konsument (osoba niebędąca przedsiębiorcą), musi być spełniony przynajmniej jeden z dodatkowych warunków określonych w art. 89a ust. 2a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem wierzyciel może dokonać korekty tytułem ulgi, jeśli:

• wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
• wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym, lub
• wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką na podstawie odrębnych przepisów.

Korekta tytułem ulgi może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną (minął 90. dzień od dnia upływu terminu płatności faktury), pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie). Wierzyciel informuje o korekcie właściwego dla niego naczelnika US w deklaracji podatkowej, w której dokonuje korekty. Jeżeli po złożeniu deklaracji, w której dokonano korekty, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel ma obowiązek zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty VAT należnego w rozliczeniu za okres, w którym to nastąpiło. W przypadku częściowego uregulowania należności podstawę opodatkowania oraz kwotę VAT zwiększa się w odniesieniu do tej części (art. 89a ust. 3–5 ustawy o VAT).

Dokonując korekty w trybie art. 89a ust. 1 lub ust. 4 ustawy o VAT, wierzyciel powinien zaznaczyć „1” w polu „KorektaPodstawyOpodt” JPK_VAT. Informacja o korekcie powinna się też znaleźć w deklaracji podatkowej, w której dokonywana jest ta korekta – w polu P_69 JPK_VAT.