Ulga abolicyjna dla marynarza zarabiającego w norweskiej firmie na statku pod banderą państwa trzeciego

Tak, o ile to norweskie przedsiębiorstwo faktycznie eksploatuje statek w transporcie międzynarodowym.

Specyfika opodatkowania przychodów polskich marynarzy z pracy na norweskich statkach wynika z tego, że według przepisów wewnętrznych prawa norweskiego obowiązkiem podatkowym są objęte jedynie przychody tych nierezydentów (w tym polskich marynarzy), którzy pracują na statkach pod norweską banderą.

Norweskie przepisy nie obejmują przychodów nierezydentów pracujących na statkach pływających pod inną banderą niż norweska, nawet jeśli statki te są eksploatowane przez norweskie przedsiębiorstwa.

Z kolei problem z odpowiednim opodatkowaniem takich przychodów w Polsce wynika z wątpliwości, czy transparentność przychodów polskich marynarzy dla prawa norweskiego może być traktowana jak zwolnienie przychodów z podatku w Norwegii.

W tej kwestii istotny jest art. 14 ust. 3 i art. 22 ust. 1 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu podpisanej 9.09.2009 (DzU z 2010 nr 134 poz. 899, dalej Konwencja).

Ponieważ jej art. 1 stanowi, że dotyczy ona osób, które mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub w obu umawiających się państwach, a na podstawie art. 14 ust. 3 Konwencji wynagrodzenie uzyskane w związku z wykonywaniem pracy najemnej na pokładzie statku morskiego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym przez przedsiębiorstwo umawiającego się państwa może być opodatkowane w tym państwie, oczywiste jest, że art. 14 ust. 3 Konwencji zezwala na opodatkowanie dochodów polskich marynarzy w Norwegii.

Jednak skoro przepisy wewnętrznego prawa norweskiego nie obejmują obowiązkiem podatkowym tych marynarzy, którzy pracują na statkach norweskich pod obcą banderą, to znaczy, że Norwegia, nie korzystając z tego prawa, w istocie zwalnia taki dochód od podatku.

Na podstawie art. 22 ust. 1 lit. d Konwencji w przypadku Polski podwójnego opodatkowania unika się w ten sposób, że jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce uzyskuje dochód, który zgodnie z postanowieniami Konwencji może być opodatkowany w Norwegii, jednak zgodnie z prawem wewnętrznym Norwegii dochód ten jest zwolniony z podatku, to unikanie podwójnego opodatkowania następuje poprzez zastosowanie odliczenia, o którym mowa w art. 22 ust. 1 lit. b Konwencji, co z kolei oznacza, że Polska zezwoli na odliczenie od podatku od dochodu lub zysków majątkowych tej osoby kwoty równej podatkowi zapłaconemu w Norwegii.

Takie odliczenie nie może jednak przekroczyć tej części podatku, obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która przypada na dochód lub zyski majątkowe uzyskane w Norwegii.

Tak więc w Polsce stosuje się do takich przychodów odliczenie proporcjonalne, o którym mowa w art. 27 ust. 9 i 9a updof, a podatnik może skorzystać z ulgi abolicyjnej uregulowanej w art. 27g updof.

Tyle teoria. Jednak w praktyce należy zwracać baczną uwagę nie na to, z kim polski marynarz zawarł kontrakt, a kto faktycznie eksploatuje statek w transporcie międzynarodowym.

Częste są bowiem sytuacje, gdy norweski przedsiębiorca zawiera umowę z polskim marynarzem, jednak nie jako podmiot eksploatujący statek, a np. jako podmiot świadczący usługi zarządzania i usługi dotyczące załogi, a przedsiębiorstwem faktycznie eksploatującym statek jest firma z innego państwa, tak jak w sprawie rozstrzygniętej wyrokiem WSA w Gdańsku z 23.03.2021 (I SA/Gd 63/21).

Jeżeli statek jest faktycznie eksploatowany przez przedsiębiorstwo z innego kraju niż Norwegia, stosuje się wówczas zasady unikania podwójnego opodatkowania wynikające z Konwencji zawartej z tym krajem.

Co jednak szczególnie ważne, gdy statek jest faktycznie eksploatowany przez kraj wskazany w § 1 rozporządzenia MF z 28.03.2019 w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 599) jako kraj stosujący szkodliwą konkurencję w swoim systemie podatkowym (tzw. raj podatkowy), na mocy art. 27g ust. 3 updof nie stosuje się ulgi abolicyjnej.