Ubezpieczenie samochodu osobowego w kosztach uzyskania przychodów

Odpowiedź zależy od tego, czy samochód osobowy jest środkiem trwałym (lub jest wykorzystywany na podstawie umowy leasingu bądź najmu), czy też jest to auto będące wprawdzie własnością podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (indywidualnie lub w spółce osobowej), ale nie będące składnikiem majątku firmy.

Auto w leasingu lub będące środkiem trwałym

W przypadku samochodów osobowych zaliczonych do środków trwałych lub wykorzystywanych na podstawie umowy leasingu, najmu lub umowy o podobnym charakterze nic się nie zmieniło w zakresie składek na ubezpieczenie obowiązkowe od odpowiedzialności cywilnej (OC) i następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW). Tak jak przed 2019 są one w 100% kosztem uzyskania przychodów.

Ograniczenie stosuje się tylko do składek na ubezpieczenie autocasco (AC). Wprawdzie przepisy updof i updop nie precyzują, które z ubezpieczeń samochodowych są limitowane, ale tylko składki na ubezpieczenie AC są uzależnione od wartości samochodu.

Od 1.01.2019 są one kosztem uzyskania przychodów w takiej proporcji, w jakiej kwota 150 tys. zł pozostaje do wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia. W części przekraczającej ten limit składki AC nie są kosztem podatkowym (art. 23 ust. 1 pkt 47 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 49 i 51 updop). Ta sama zasada dotyczy składek na AC samochodu osobowego wykorzystywanego na podstawie umowy leasingu, najmu lub umowy o podobnym charakterze.

Przed 2019 wartość samochodu wyznaczająca limit podatkowych kosztów ubezpieczenia była dużo niższa – wynosiła 20 tys. euro. Zmianę wprowadziła nowelizacja ustaw podatkowych z 23.10.2019 (DzU poz. 2159).

Jak już o tym była mowa, ograniczenia tego nie stosuje się do składek na OC i NNW, ponieważ tu nie ma znaczenia wartość samochodu. Ubezpieczenie NNW jest ubezpieczeniem osobowym, regulowanym przez art. 829 i nast. Kc. Jego przedmiotem są określone dobra osobiste człowieka. Natomiast przedmiotem ochrony ubezpieczeniowej w zakresie OC nie jest sam samochód, lecz inne dobra.

Na brak limitowania kosztów uzyskania przychodów z tytułu ubezpieczenia OC i NNW wskazał MF w interpretacji ogólnej z 12.06.2012 (DD2/033/31/PMN/12/260). Takie stanowisko prezentuje też obecnie KIS (interpretacja z 25.06.2018, 0114-KDIP2-2.4010.185.2018.1.AZ), a wcześniej było ono podzielane przez dyrektorów izb skarbowych (np. interpretacja IS w Bydgoszczy z 18.03.2016, ITP-B3/4511-1/16/PS).

Do składek na ubezpieczenia samochodu osobowego (AC, OC, NNW) nie stosuje się natomiast limitu 75%, który dotyczy wyłącznie kosztów używania samochodu stanowiącego środek trwały bądź wykorzystywanego na podstawie umowy lea-singu, najmu lub umowy o podobnym charakterze. Wynika to wprost z brzmienia art. 23 ust. 1 pkt 46a updof i art. 16 ust. 1 pkt 51 updop.

Samochód podatnika niebędący środkiem trwałym

Jeżeli natomiast samochód osobowy jest własnością podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (osoby fizycznej wykonującej działalność indywidualnie lub w spółce osobowej), ale nie jest składnikiem firmowego majątku (nie stanowi środka trwałego), to kosztem uzyskania przychodów jest 20% zarówno kosztów używania samochodu, jak i „składek na ubezpieczenie takiego samochodu”. Wynika to wprost z brzmienia art. 23 ust. 1 pkt 46 updof. 

Limit 20% w przypadku składek ubezpieczeniowych nie jest uwarunkowany wartością samochodu osobowego – przepis mówi ogólnie o składkach na ubezpieczenie takiego auta. Czy są nimi również składki na ubezpieczenie w zakresie OC oraz NNW? Wprawdzie – jak powiedzieliśmy – ich przedmiotem są dobra osobiste człowieka (NNW) oraz inne dobra (OC), ale należy przyjąć, że składki na te ubezpieczenia również mieszczą się w pojęciu „składek na ubezpieczenie samochodu”, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 46 updof. 

A zatem limitem 20% są objęte wszystkie składki ubezpieczeniowe związane z eksploatacją samochodu osobowego, tj.: składki OC (odpowiedzialności cywilnej), AC (ubezpieczenie majątkowe), NNW (następstw nieszczęśliwych wypadków). Istotne jest, aby był to koszt związany z prowadzoną działalnością i służył osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu ich źródła.

Wskazuje na to także rządowe uzasadnienie do projektu nowelizacji. Napisano w nim, że dla ustalenia 20% limitu podatnicy będą uwzględniać „wszystkie wydatki związane z eksploatacją prywatnego auta”, faktycznie wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.