Ubezpieczenia społeczne żony zatrudnionej w jednoosobowej spółce z o.o. założonej przez męża

W myśl art. 8 ust. 11 usus za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej bądź umowy zlecenia. Jeżeli zatem pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, to dla celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jako osoba współpracująca.

Wskazana zasada nie ma jednak zastosowania, jeżeli umowa o pracę została zawarta ze spółką, nie zaś z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność. Przy ustalaniu tytułu do ubezpieczeń społecznych nie ma znaczenia, że zatrudniona w spółce osoba pozostaje w związku małżeńskim z jedynym wspólnikiem spółki z o.o. (mimo że nie prowadzi z nim gospodarstwa domowego).

Wprawdzie zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 usus osobą prowadzącą pozarolniczą działalność jest również wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., jednak nie oznacza to, że wspólnik prowadzi działalność zarobkową na swój rachunek. Skoro zatem wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. nie prowadzi działalności we własnym imieniu, to równocześnie nie można uznać, że członek rodziny współpracuje z nim przy prowadzeniu tej działalności.

W konsekwencji żona jedynego wspólnika spółki z o.o. nie podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca. Wspólnik, choć został objęty ubezpieczeniem społecznym, faktycznie nie prowadzi działalności, przy której byłaby możliwa współpraca w rozumieniu art. 8 ust. 11 usus. Pracodawcą dla tej osoby jest spółka, zatem podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy ustalić jak za pracownika, zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 usus. Potwierdza to interpretacja ZUS z 12.02.2021 (WPI/200000/43/87/2021).