Tylko prawo do zasiłku zwalnia ze składek
Jeśli więc przedsiębiorca nie ma pewności, że ZUS przyzna mu zasiłek, w jego interesie jest zapłacenie składek za ten czas w pełnej wysokości i obniżenie ich (złożenie korekty dokumentów) dopiero po ustaleniu uprawnień do świadczenia. Nie ryzykuje wówczas, że ZUS wyłączy go z ubezpieczenia chorobowego.
Zakres ubezpieczeń
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym obowiązkowo, może zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Ubezpieczenie to zapewnia – po spełnieniu ustawowych warunków – prawo do zasiłków za okresy choroby, opieki oraz macierzyństwa.
W ostatnim czasie, z uwagi na pandemię, przedsiębiorcy sygnalizują długie oczekiwanie na ustalenie i wypłatę zasiłków. Opóźnienia trwają do kilku miesięcy. Powstaje wątpliwość, czy w związku z faktem przebywania na zwolnieniu lekarskim przedsiębiorca powinien zapłacić składki społeczne w pełnej wysokości, czy może zmniejszyć podstawę ich wymiaru proporcjonalnie o okres korzystania ze zwolnienia lekarskiego.
Niższa podstawa
Obniżenie podstawy składek i ich nieopłacenie przed otrzymaniem zasiłku może być ryzykowne. Podstawy do zwolnienia z obowiązku opłacenia składek społecznych nie stanowi bowiem samo zwolnienie lekarskie czy choroba przedsiębiorcy, ale prawo do zasiłku. W takiej sytuacji podstawę wymiaru składek z działalności obniża się, odejmując od jej miesięcznej stawki kwotę należną za dni niezdolności do pracy.
Pani Anna przebywała w styczniu 2021 na zwolnieniu lekarskim przez 25 dni z powodu zachorowania na COVID-19. Od stycznia br. obowiązuje ją podstawa składek w wysokości 3155,40 zł, tj. 60% przeciętnego wynagrodzenia prognozowanego na ten rok. Aby ustalić pomniejszoną podstawę wymiaru składek za styczeń, należy:
- podzielić miesięczną podstawę składek przez liczbę dni kalendarzowych stycznia i pomnożyć przez liczbę dni zwolnienia lekarskiego:
3155,40 zł : 31 × 25 dni choroby = 2544,68 zł,
- odjąć tę kwotę od miesięcznej podstawy składek:
3155,40 zł – 2544,68 zł = 610,72 zł.
Ważne: zasada pomniejszenia podstawy wymiaru składek z powodu choroby przedsiębiorcy nie ma zastosowania do ubezpieczenia zdrowotnego. Składka zdrowotna jest niepodzielna, dlatego należy ją zawsze opłacać w pełnej miesięcznej wysokości.
Jeśli jednak przedsiębiorca nie opłaci składek za cały miesiąc, a ZUS z jakiegoś powodu nie przyzna mu świadczenia, wyłączy tę osobę z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od pierwszego dnia miesiąca, za który opłacił niższe składki.
Zatem dla przedsiębiorcy, który nie ma pewności, czy ZUS wypłaci mu zasiłek, lepszym rozwiązaniem jest opłacanie składek w pełnej wysokości aż do czasu jego otrzymania. Dopiero wtedy powinien skorygować dokumenty rozliczeniowe za miesiące, na które przypadało zwolnienie lekarskie. Powstałą w ten sposób nadpłatę ZUS zaliczy na poczet składek za przyszłe miesiące.
Pomniejszyć można tylko podstawę wymiaru standardowych i obniżonych składek
Możliwość obniżenia podstawy wymiaru składek za okres pobierania zasiłku dotyczy wyłącznie przedsiębiorców, którzy opłacają składki od standardowej podstawy wymiaru, tj. odpowiednio 60% przeciętnego wynagrodzenia prognozowanego na dany rok albo od 30% minimalnego wynagrodzenia. Takie uprawnienie nie przysługuje przedsiębiorcy, który opłaca składki od podstawy zadeklarowanej, wyższej niż minimalna. Jeżeli taki przedsiębiorca zadeklarował – za miesiąc, w którym chorował – wyższą podstawę wymiaru składek niż najniższa (60% przeciętnego albo 30% minimalnego wynagrodzenia), to po uzyskaniu zasiłku chorobowego nie może jej skorygować.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
