Tarcza 9.0 – poszerzona pomoc branżowa dla firm

Zmiany w tym zakresie przynosi nowelizacja z 16.04.2021 rozporządzenia RM w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (DzU poz. 713, tzw. tarcza 9.0). Wydłużyła okresy pobierania „epidemicznego” wsparcia oraz przyznała je kolejnym poszkodowanym w wyniku pandemii branżom, dodając 17 „nowych” kodów PKD uprawniających do pomocy (w tabeli 1 pogrubioną czcionką).

Pomoc uzyskają przedsiębiorcy, którzy 31.03.2021 prowadzili przeważającą działalność gospodarczą (DG) objętą wskazanymi kodami, i których przychody spadły o co najmniej 40% w porównaniu do stanu z poprzedniego miesiąca albo do analogicznego miesiąca roku ubiegłego, lutego bądź września 2020.

Skorygowane zasady udzielania dotacji na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia DG i dofinansowań wynagrodzenia pracobiorców obowiązują od 26.04.2021, a świadczeń postojowych i zwolnienia ze składek – od 4.05.2021.

Dotacja z FP dla przedsiębiorców

O dotację na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia DG od 26.04.2021 może się starać podmiot, który łącznie spełnia poniższe wymogi:

• ma status mikro- lub małego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 Pp, w tym samozatrudnionego,
• wykonywał 31.03.2021 – zgodnie z rejestrem REGON – przeważającą DG oznaczoną według PKD 2007 jednym z 65 kodów „zagrożonych branż” (kody z tabeli 1 z wyjątkiem kodu 49.32.Z – taksówki osobowe),
• nie zawiesił DG na okres obejmujący 31.03.2020,
• w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o dotację uzyskał z DG przychód podatkowy niższy co najmniej o 40% w porównaniu do: jeszcze poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku, albo do lutego bądź września 2020,
• nie naruszył ograniczeń, nakazów i zakazów w zakresie prowadzonej DG ustanowionych podczas stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii w kolejnych rozporządzeniach RM (najnowsze z 19.03.2021, DzU poz. 512),
• złożył lub złoży do PUP właściwego dla jego siedziby wniosek PSZ-DBKDG o dotację (poprzez stronę internetową praca.gov.pl) – do 31.08.2021, ale w ramach czasowych naborów ogłaszanych przez dyrektora PUP.

Uwaga: we wniosku o kolejną dotację nie można wykazać tego samego miesiąca spadku przychodów, jaki został podany we wcześniejszych wnioskach o tę formę pomocy.

Przedsiębiorca zawiera z dyrektorem PUP umowę o udzielenie dotacji. W zależności od rodzaju działalności może uzyskać wsparcie – jeśli przeważająca działalność była sygnowana kodami:

• „nowymi” (z wyjątkiem 51.10.Z) – 1-krotnie,
• 47.81.Z, 47.82.Z i 47.89.Z – 2-krotnie,
• 47.71.Z i 47.72.Z – 3-krotnie,
• 91.02.Z – 4-krotnie,
• pozostałymi z tabeli 1 (z wyjątkiem 49.32.Z) – 5-krotnie.

Ten, kto uzyskał już dotacje na podstawie tarcz 7.0 i/lub 8.0, pomniejsza o nie wskazaną maksymalną pulę.

Dotacja nie stanowi przychodu podatkowego (art. 15zze4 ust. 15 specustawy) i nie podlega egzekucji sądowej ani administracyjnej, również po jej przekazaniu na rachunek bankowy. Przedsiębiorca, który będzie prowadził DG przez minimum 3 mies. od otrzymania wsparcia, nie musi go zwracać. Dotyczy to również spadkobierców po jego śmierci w ciągu tych 3 mies.

Przedsiębiorca zwraca dotację (w ciągu 30 dni od doręczenia wezwania starosty), jeżeli wydatkował ją niezgodnie z przeznaczeniem, załączył do wniosku choć jedno nieprawdziwe oświadczenie, nie spełniał ww. warunków lub nie poddał się kontroli starosty.

Dotacja stanowi pomoc publiczną mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce, o której mowa w Sekcji 3.1 Komunikatu KE – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19.

Dofinansowania z FGŚP wynagrodzeń pracobiorców

Od 26.04.2021 o wsparcie z FGŚP mają prawo się ubiegać przedsiębiorcy o przeważającej DG objętej 31.03.2021 kodami określonymi w tabeli 1 (z wyjątkiem 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 49.32.Z, 51.10.Z, 55.23.Z i 79.90.C).

Aby uzyskać dofinansowania, trzeba ponadto spełnić łącznie poniższe warunki:

• mieć status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 Pp (wykonująca DG osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, oraz wspólnicy spółki cywilnej),
• w jednym z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc zgłoszenia wniosku osiągnąć z powodu epidemii przychód podatkowy z DG niższy co najmniej o 40% w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku albo do lutego bądź września 2020,
• nie zalegać z podatkami i ze składkami na 31.12.2019 (chyba że zadłużony zawarł z ZUS umowę lub otrzymał decyzję US w sprawie spłaty zadłużenia oraz terminowo reguluje raty albo korzysta z odroczenia terminu płatności),
• nie spełniać przesłanek upadłości określonych w art. 11 lub w art. 13 ust. 3 Prawa upadłościowego,
• nie podlegać postępowaniu restrukturyzacyjnemu lub likwidacyjnemu,
• złożyć wniosek VIA-WOMPP o wypłatę dofinansowań (z wymaganymi załącznikami i wykazem dotowanych pracobiorców) poprzez stronę internetową praca.gov.pl, do dyrektora WUP właściwego dla swojej siedziby najpóźniej do 30.06.2021.

Z przedsiębiorcą, który spełni te warunki, dyrektor WUP zawiera niezwłocznie umowę o świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy. W miesięcznych transzach dostaje on z FGŚP dopłaty do wynagrodzeń pracowników oraz objętych obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym: chałupników, członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej i zleceniobiorców, w kwocie 2000 zł na osobę (proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy), maksymalnie przez 3 mies. od miesiąca zgłoszenia wniosku. Dopłaty nie przysługują na pracobiorcę, który:

• w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku osiągnął wynagrodzenie wyższe od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału obowiązującego w dniu złożenia wniosku, czyli dla wniosków przekazanych w maju 2021 – osiągnął w kwietniu 2021 wynagrodzenie wyższe od 16 373,94 zł (5457,98 × 300%),
• został zatrudniony w okresie krótszym niż 3 mies. przed dniem złożenia wniosku.

Beneficjent ma obowiązek:

• niewypowiadania umowy o pracę z pracownikiem z przyczyn go niedotyczących przez okres objęty dofinansowaniem – pod rygorem zwrotu całego dofinansowania na daną osobę,
• powiadomienia dyrektora WUP w ciągu 7 dni od dowiedzenia się o zmianie mającej wpływ na wysokość wypłacanej transzy środków,
• rozliczenia otrzymanego dofinansowania i złożenia dokumentów potwierdzających wykorzystanie środków zgodnie z przeznaczeniem w ciągu 30 dni od zakończenia okresu dofinansowania,
• zwrotu niewykorzystanych środków w ciągu 30 dni od zakończenia okresu dofinansowania,
• poddania się kontroli dyrektora WUP.

Uwaga: dofinansowanie nie przysługuje za miesiące, w których przedsiębiorca otrzymał inne dopłaty do wynagrodzeń pracowników, udzielone w celu zwalczania skutków pandemii.

Pracodawca, który dostał już opisane dopłaty do pensji zgodnie z tarczą 7.0 i 8.0 za okres krótszy niż 3 mies., uzyska je na podstawie tarczy 9.0 na tych samych pracobiorców za pozostałe miesiące (łącznie dotowany okres nie może przekroczyć 3 mies.). Otrzymane dofinansowanie nie stanowi dla przedsiębiorcy przychodu podatkowego.

Zwolnienie ze składek ZUS

Na mocy tarczy 9.0 o zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP, FS, FGŚP i ew. FEP ma prawo ubiegać się podmiot (bez względu na liczbę pracobiorców), który łącznie spełnia poniższe przesłanki:

• był 31.03.2021 oznaczony w rejestrze REGON w zakresie przeważającej DG jednym z kodów PKD 2007 podanych w tabeli 2,
• był zgłoszony jako płatnik składek przed 1.11.2020,
• w jednym z 2 mies. przypadających przed miesiącem zgłoszenia wniosku osiągnął z przeważającej DG przychód podatkowy niższy co najmniej o 40% w porównaniu do: jeszcze poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąc ubiegłego roku bądź do lutego lub września 2020,
• wykazał lub wykaże ww. składki za okresy objęte abolicją w deklaracjach rozliczeniowych i ew. imiennych raportach miesięcznych przesłanych najpóźniej do 30.06.2021, chyba że jest zwolniony z obowiązku ich składania,
• zgłosił albo zgłosi do ZUS wniosek RDZ-B7 wyłącznie w postaci elektronicznej, poprzez PUE ZUS – najpóźniej do 30.06.2021.

Uwaga: wnioski o zwolnienie ze składek, złożone do 30.04.2021 i nierozpatrzone przed 4.05.2021, ZUS rozstrzyga według dotychczasowych przepisów z zastrzeżeniem, że deklaracje rozliczeniowe i ew. raporty imienne płatnicy mogą przekazać do 30.06.2021.

Zwolnienie ze składek stanowi pomoc publiczną, która nie przysługuje podmiotom w trudnej sytuacji.

ZUS zwalnia z obowiązku opłacenia składek (informując o tym przez PUE) najpóźniej w ciągu 30 dni od:

• przesłania ostatniego dokumentu ubezpieczeniowego należnego za ostatni miesiąc podany we wniosku,
• ostatecznego terminu, w którym płatnik powinien uiścić składki za ostatni miesiąc objęty wnioskiem – gdy jest zwolniony z obowiązku składania dokumentów.

Odmowa wymaga decyzji, od której służy wniosek do Prezesa ZUS o ponowne rozpoznanie sprawy, składany w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji odmownej. Gdy Prezes ZUS także negatywnie rozpatrzy ten wniosek, przysługuje skarga do sądu.

Opłacone już składki za okresy, na które ZUS przyznał abolicję, podlegają zwrotowi. Płatnik składa wniosek RSZ-P o zwrot nadpłaty (najlepiej przez PUE) po otrzymaniu z ZUS, tą samą drogą, potwierdzenia uzyskania abolicji składkowej za dany okres.

Przychód uzyskany z racji zwolnienia z obowiązku opłacania składek do ZUS nie stanowi przychodu w rozumieniu updof i updof (art. 31zx specustawy). Przedsiębiorca nie ma prawa do odliczenia niezapłaconych składek od swojego dochodu ani od podatku. Składki pobrane od pracowników/zleceniobiorców, w części przez nich finansowanej, pomniejszają natomiast ich dochód (społeczne) i podatek (zdrowotne).

Niezapłacone do ZUS na skutek zwolnienia składki – zarówno w części finansowanej przez płatnika, jak i przez zatrudnionego (stanowiące element wynagrodzenia brutto) – nie są dla pracodawcy kosztami uzyskania przychodów (zob. wyjaśnienia prawne MF z 19.06.2020 w odpowiedzi na pytanie Rzecznika MŚP, DD2.055.3.2020).

Świadczenie postojowe

Ma prawo o nie wystąpić przedsiębiorca, który łącznie spełnia poniższe kryteria:

• ma status osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (DG) na podstawie Pp lub innych przepisów szczególnych,
• mieszka na terytorium RP jako obywatel polski albo państwa członkowskiego UE, EFTA lub Szwajcarii, mający w Polsce prawo pobytu lub stałego pobytu bądź jako inny cudzoziemiec przebywający w niej legalnie,
• z powodu COVID-19 doznał przestoju w DG,
• nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu albo pozostaje w zbiegu tytułów do ubezpieczeń i podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu DG,
• prowadził 31.03.2021 – zgodnie z rejestrem REGON – przeważającą DG oznaczoną według PKD 2007 jednym z 65 kodów „zagrożonych branż” (kody określone w tabeli z wyjątkiem kodu 49.32.Z – taksówki osobowe),
• w jednym z 2 mies. przypadających przed miesiącem złożenia wniosku osiągnął z przeważającej DG przychód podatkowy niższy co najmniej o 40% w porównaniu do: jeszcze poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku albo do lutego lub września 2020,
• zgłosił lub zgłosi do ZUS wniosek wyłącznie w postaci elektronicznej przez PUE ZUS najpóźniej w ciągu 3 mies. od miesiąca zniesienia stanu epidemii; wnioski przekazane do 4.05.2021 włącznie ZUS rozpatruje na podstawie dotychczasowych przepisów.

Przedsiębiorca sygnowany w zakresie przeważającej DG kodami:

• 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z i „nowymi” może otrzymać postojowe 1-krotnie,
• 47.71.Z i 47.72.Z – 2-krotnie,
• 91.02.Z – 4-krotnie,
• pozostałymi z tabeli 1 (z wyjątkiem 49.32.Z) – 5-krotnie.

Gdy na wniosek RSP-DD7 zainteresowany otrzymał już postojowe, pomniejsza ono ww. pulę świadczeń należnych na podstawie zmienionej tarczy 8.0.

ZUS wypłaca postojowe niezwłocznie po wyjaśnieniu ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania, w formie bezgotówkowej, na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej, prowadzony w kraju lub wydany w kraju instrument płatniczy. Odmowę wydaje w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do sądu.

Świadczenie postojowe wynosi 2080 zł (80% minimalnego wynagrodzenia za pracę z 2020), a dla osoby wykonującej DG opodatkowaną kartą podatkową i zwolnioną z VAT na mocy art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT – 1300 zł (50% ww. minimalnego wynagrodzenia). Jest ono wolne od PIT (art. 52m updof).

Stanowi pomoc publiczną, dlatego 31.12.2019 i w dniu złożenia wniosku płatnik nie może się znajdować w trudnej sytuacji.