Tarcza 8.0 – kolejna pomoc dla pracodawców, płatników i przedsiębiorców

Przewiduje je rozporządzenie RM z 26.02.2021 w sprawie wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19 (DzU poz. 371, dalej tarcza 8.0), które weszło w życie 28.02.2021. Zastąpiło rozporządzenie o tym samym tytule z 19.01.2021 (DzU poz. 159), nazywane tarczą 7.0.

Nowe przepisy uzupełniają i dopełniają regulacje tarczy 7.0, przewidując głównie dłuższe okresy pobierania świadczeń pomocowych. Wprowadzają też możliwość porównywania – przez przedsiębiorców i pracodawców – spadku przychodów podatkowych, osiągniętego przed złożeniem wniosku, do sytuacji we wrześniu 2020.

Zwolnienie ze składek ZUS

Dalsze zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP, FGŚP, FS i FEP płatnika, osób współpracujących i przez niego zatrudnionych, tzn. za grudzień 2020, styczeń i luty 2021 lub tylko za styczeń 2021, należy się na mocy art. 31zo–31zx specustawy, ale z uwzględnieniem szczególnych regulacji rozdz. 4 (§ 10–12) tarczy 8.0. Może się o nie ubiegać płatnik – bez względu na liczbę zatrudnionych – który łącznie spełnia poniższe przesłanki:

• został zgłoszony jako płatnik składek przed 1.11.2020,
• prowadził 30.11.2020 – zgodnie z rejestrem REGON – przeważającą działalność oznaczoną według PKD 2007 jednym z 49 kodów „zagrożonych branż” (patrz tabela poniżej),
• w jednym z 2 mies. przypadających przed miesiącem zgłoszenia wniosku osiągnął z przeważającej działalności przychód podatkowy niższy co najmniej o 40% w porównaniu do: jeszcze poprzedniego miesiąca, analogicznego miesiąca roku ubiegłego bądź do września 2020, wykazał ww. składki za okresy objęte abolicją w deklaracjach rozliczeniowych i ew. imiennych raportach miesięcznych złożonych najpóźniej do 31.03.2021, chyba że jest zwolniony z obowiązku ich składania,
• zgłosił do ZUS wniosek RDZ-B7 wyłącznie w postaci elektronicznej, poprzez PUE ZUS, od 28.02.2021 do 30.04.2021.

Uwaga: wnioski RDZ-B7 złożone do 27.02.2021 włącznie, ZUS rozpatruje na podstawie tarczy 7.0 z tą zmianą, że deklaracje rozliczeniowe i ew. raporty imienne płatnicy mogą przekazać do 31.03.2021.

Spełniający wskazane przesłanki płatnicy o przeważającej działalności określonej 30.11.2020 kodami: 47.71.Z (sprzedaż detaliczna odzieży prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach), 47.72.Z (sprzedaż detaliczna obuwia i wyrobów skórzanych w wyspecjalizowanych sklepach), 47.81.Z (sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych na straganach i targowiskach), 47.82.Z (sprzedaż detaliczna wyrobów tekstylnych, odzieży i obuwia na straganach i targowiskach) i 47.89.Z (sprzedaż detaliczna pozostałych wyrobów na straganach i targowiskach) mają prawo – zgodnie z tarczą 8.0 – do zwolnienia tylko za styczeń 2021 (na mocy tarczy 7.0 korzystają także ze zwolnienia za grudzień 2020). Pozostali płatnicy na mocy obu tarcz mogą występować o zwolnienie składkowe za grudzień 2020, styczeń oraz luty 2021 (bez muzeów oznaczonych kodem 91.02.Z, którym zwolnienie przysługuje tylko za grudzień i styczeń).

Przy ustalaniu prawa do zwolnienia nie bierze się pod uwagę liczby osób zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych przez płatnika i okresów prowadzenia działalności, o których mowa w art. 31zo specustawy. Znaczy to, że każdy z wymienionych płatników może z niego skorzystać, bez względu na wielkość zatrudnienia.

ZUS zwalnia z obowiązku opłacenia składek (informując o tym przez PUE) najpóźniej w ciągu 30 dni od:

• przesłania ostatniego dokumentu ubezpieczeniowego należnego za ostatni miesiąc podany we wniosku,
• ostatecznego terminu, w którym płatnik powinien uiścić składki za ostatni miesiąc objęty wnioskiem – gdy jest zwolniony z obowiązku składania dokumentów.

Odmowa wymaga decyzji, od której służy wniosek do Prezesa ZUS o ponowne rozpoznanie sprawy, składany w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji odmownej. Gdy i Prezes ZUS negatywnie rozpatrzy ten wniosek, przysługuje skarga do sądu.

Opłacone już składki za okresy, na które ZUS przyznał abolicję, podlegają zwrotowi. Płatnik składa wniosek o zwrot nadpłaty RSZ-P (najlepiej przez PUE) po otrzymaniu z ZUS, tą samą drogą, potwierdzenia uzyskania abolicji składkowej za dany okres.

Przychód uzyskany z racji zwolnienia z obowiązku opłacania składek do ZUS nie stanowi przychodu w rozumieniu updof i updof (art. 31 zx specustawy). Przedsiębiorca nie ma prawa do odliczenia niezapłaconych składek od swego dochodu ani od podatku. Składki pobrane od pracowników/zleceniobiorców, w części przez nich finansowanej, pomniejszają natomiast ich dochód (społeczne) i podatek (zdrowotne).

Niezapłacone do ZUS na skutek zwolnienia składki – zarówno w części finansowanej przez płatnika, jak i w części finansowanej przez zatrudnionego (stanowiące element wynagrodzenia brutto) – nie są dla pracodawcy kosztami uzyskania przychodów (zob. wyjaśnienia prawne MF z 19.06.2020 w odpowiedzi na pytanie Rzecznika MŚP, DD2.055.3.2020).

Świadczenie postojowe

Przysługuje na zasadach określonych w art. 15zg–15zs i art. 15zu–15zza specustawy, z uwzględnieniem odrębności z rozdz. 2 (§ 4–6) tarczy 8.0. Ma prawo wystąpić o nie przedsiębiorca, która łącznie spełnia poniższe kryteria:

• ma status osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (DG) na podstawie Pp lub innych przepisów szczególnych,
• mieszka na terytorium RP jako obywatel polski albo obywatel państwa członkowskiego UE, EFTA lub Szwajcarii, mający w Polsce prawo pobytu lub stałego pobytu bądź jako inny cudzoziemiec przebywający w niej legalnie,
• z powodu COVID-19 doznał przestoju w DG,
• nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu albo pozostaje w zbiegu tytułów do ubezpieczeń i podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu DG,
• prowadził 30.11.2020 – zgodnie z rejestrem REGON – przeważającą DG oznaczoną według PKD 2007 jednym z 47 kodów „zagrożonych branż” (kody określone w tabeli z wyjątkiem kodów 49.32.Z – taksówki osobowe i 52.23.Z – usługi wspomagające transport lotniczy),
• w jednym z 2 mies. przypadających przed miesiącem złożenia wniosku osiągnął z przeważającej DG przychód podatkowy niższy co najmniej o 40% w porównaniu do: jeszcze poprzedniego miesiąca, analogicznego miesiąca roku ubiegłego bądź do września 2020,
• zgłosił lub zgłosi do ZUS wniosek RSP-DD7 wyłącznie w postaci elektronicznej przez PUE począwszy od 28.02.2021 (na podstawie tarczy 7.0 –od 1.02.2021) i najpóźniej w ciągu 3 mies. od miesiąca zniesienia stanu epidemii; wnioski RSP-DD7 przekazane do 27.02.2021 włącznie, ZUS rozpatruje na podstawie tarczy 7.0.

Przedsiębiorcom oznaczonym w zakresie przeważającej DG kodami: 47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z i 47.89.Z postojowe przysługuje jednokrotnie, oznaczonym kodem 91.02.Z – maksymalnie 2-krotnie, a pozostałym – maksymalnie 3-krotnie.

Gdy na wniosek RSP-DD7 zainteresowany otrzymał już postojowe na mocy tarczy 7.0, pomniejsza ono ww. pulę świadczeń należnych na podstawie tarczy 8.0.

ZUS wypłaca postojowe niezwłocznie po wyjaśnieniu ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania, w formie bezgotówkowej, na wskazany rachunek płatniczy osoby uprawnionej, prowadzony w kraju, lub wydany w kraju instrument płatniczy. Odmowę wydaje w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do sądu.

Świadczenie postojowe wynosi 2080 zł (80% minimalnego wynagrodzenia za pracę z 2020), a dla osoby wykonującej DG opodatkowaną kartą podatkową i zwolnioną z VAT na mocy art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT – 1300 zł (50% ww. minimalnego wynagrodzenia). Jest ono wolne od PIT (art. 52m updof).

Stanowi pomoc publiczną, dlatego 31.12.2019 i w dniu złożenia wniosku płatnik nie może się znajdować w trudnej sytuacji. We wniosku musi poinformować, czy w tych dniach:

• spełniał kryteria kwalifikujące do objęcia lub został objęty postępowaniem upadłościowym,
• otrzymał już pomoc na ratowanie, której nie spłacił, lub pomoc na restrukturyzację, której nadal podlega.

Ponadto, jeśli nie jest mikro- albo małym przedsiębiorcą, to znajduje się w trudnej sytuacji, gdy 31.12.2019 i w dniu zgłoszenia wniosku zalega ze składkami za okres dłuższy niż 12 mies., chyba że zawarł z ZUS umowę o rozłożenie należności na raty i nie podlega ona rozwiązaniu.

We wniosku płatnik ma także podać: swoją wielkość, powiązanie z innymi przedsiębiorcami, datę utworzenia, formę prawną DG, czy otrzymał już pomoc publiczną związaną z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem epidemii COVID-19.

Dotacja z PUP dla przedsiębiorców

Starosta może udzielić maksymalnie 2- lub 3-krotnie dotacji z FP na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia DG, w kwocie do 5 tys. zł jednorazowo, na podstawie art. 15zze⁴ specustawy i wziąwszy pod uwagę szczególne regulacje rozdz. 3 (§ 7–9) tarczy 8.0. Może się o nią starać przedsiębiorca, który łącznie spełni poniższe wymogi:

• ma status mikro- lub małego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 Pp, w tym samozatrudnionego,
• prowadził 30.11.2020 – zgodnie z rejestrem REGON – przeważającą DG oznaczoną według PKD 2007 jednym z 48 kodów „zagrożonych branż” (kody określone w tabeli z wyjątkiem kodu 49.32.Z – taksówki osobowe),
• nie zawiesił wykonywanej DG na okres obejmujący 30.11.2020,
• w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o dotację z całej DG uzyskał przychód podatkowy niższy co najmniej o 40% w porównaniu do: jeszcze poprzedniego miesiąca, analogicznego miesiąca roku ubiegłego bądź do września 2020,
• nie dopuścił się naruszeń ograniczeń, nakazów i zakazów w zakresie prowadzonej DG ustanowionych podczas stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii na mocy przepisów wydanych na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1–6 i 8–12 ustawy z 5.12.2008 o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (DzU z 2020 poz. 1845),
• złożył lub złoży do PUP właściwego dla jego siedziby wniosek PSZ-DBKDG o dotację w postaci elektronicznej (poprzez stronę internetową praca.gov.pl), od 28.02.2021 (na mocy tarczy 7.0 – od 1.02.2021) do 31.05.2021, ale w ramach czasowych naborów ogłaszanych przez dyrektora urzędu (przykładowo nabory w stołecznym UP i grodzkim UP w Krakowie trwają właśnie od 28.02.2021 do 31.05.2021).

Uwaga: we wniosku o kolejną dotację podmiot gospodarczy nie może wykazać tego samego miesiąca spadku przychodów co we wniosku pierwszorazowym. W danym miesiącu wolno złożyć tylko jeden wniosek o dotację.

Po wyjaśnieniu wątpliwości przedsiębiorcy zawierają z dyrektorem PUP umowy o udzielenie dotacji. Ci, których przeważająca DG była 30.11.2020 oznaczona kodami PKD: 47.71.Z, 47.72.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z i 91.02.Z, mogą uzyskać maksymalnie 2 dotacje, a pozostali – maksymalnie 3. Pojedyncza dotacja wynosi najwyżej 5 tys. zł (żądaną kwotę należy podać we wniosku). Jeśli uprawniony uzyskał już dotację na podstawie tarczy 7.0, pomniejsza ona maksymalną pulę określoną w tarczy 8.0.

Dotacja nie stanowi przychodu podatkowego (art. 15zze4 ust. 15 specustawy) i nie podlega egzekucji sądowej ani administracyjnej, również po jej przekazaniu na rachunek bankowy. Przedsiębiorca, który będzie prowadził DG przez minimum 3 mies. od otrzymania pieniędzy, nie musi ich zwracać. Dotyczy to również spadkobierców po jego śmierci w ciągu tych 3 mies.

Przedsiębiorca zwraca dotację (w ciągu 30 dni od doręczenia wezwania starosty), jeżeli wydatkował ją niezgodnie z przeznaczeniem, załączył do wniosku choć jedno nieprawdziwe oświadczenie, nie spełniał ww. warunków lub nie poddał się kontroli starosty.

Dotacja stanowi pomoc publiczną mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce, o której mowa w Sekcji 3.1 Komunikatu KE – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19.

Dofinansowania z FGŚP wynagrodzeń pracobiorców

Przysługują pracodawcom na zasadach przewidzianych w art. 15gga specustawy z uwzględnieniem odrębności z rozdz. 1 (§ 1–3) tarczy 8.0. Ma prawo wystąpić o nie podmiot, który łącznie spełnia poniższe kryteria:

• ma status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 i 2 Pp (wykonująca DG osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, oraz wspólnicy spółki cywilnej w zakresie świadczonej DG),
• prowadził 30.11.2020 – zgodnie z rejestrem REGON – przeważającą DG oznaczoną według PKD 2007 jednym z 5 poniższych kodów:

55.10.Z – hotele i inne obiekty zakwaterowania,

55.20.Z – obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania,

55.30.Z – pola kempingowe (włączając pola dla pojazdów kempingowych) i namiotowe,

79.11.A – działalność agentów turystycznych,

79.12.Z – działalność organizatorów turystyki,

• w jednym z 3 mies. przypadających przed miesiącem złożenia wniosku w następstwie pandemii uzyskał z całej DG przychód podatkowy niższy co najmniej o 40% w stosunku do miesiąca poprzedniego, analogicznego miesiąca roku ubiegłego bądź do września 2020,
• nie zalegał z podatkami i ze składkami na 31.12.2019, chyba że zadłużony zawarł z ZUS umowę lub otrzymał decyzję US w sprawie spłaty zadłużenia oraz terminowo reguluje raty albo korzysta z odroczenia terminu płatności,
• nie spełnia przesłanek upadłości określonych w art. 11 lub w art. 13 ust. 3 Prawa upadłościowego,
• nie podlega postępowaniu restrukturyzacyjnemu lub likwidacyjnemu,
• złożył lub złoży wniosek VIA-WOMPP o wypłatę dofinansowań (z wymaganymi załącznikami i wykazem dotowanych pracobiorców), w postaci elektronicznej poprzez stronę internetową praca.gov.pl, do dyrektora WUP właściwego dla jego siedziby, od 28.02.2020 (na mocy tarczy 7.0 – od 1.02.2021) i najpóźniej do 31.03.2021.

Z pracodawcą, który spełni wymagania, dyrektor WUP zawiera niezwłocznie umowę o świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy. W miesięcznych transzach dostaje on z FGŚP dopłaty do wynagrodzeń pracowników oraz objętych obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym: chałupników, członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej i zleceniobiorców, w kwocie 2000 zł na osobę (proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy), maksymalnie przez 3 mies. od miesiąca zgłoszenia wniosku. Dopłaty nie przysługują na pracobiorcę, który:

• w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku osiągnął wynagrodzenie wyższe od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału obowiązującego w dniu złożenia wniosku, czyli dla wniosków przekazanych w marcu 2021 – osiągnął w lutym 2021 wynagrodzenie wyższe od 16 373,94 zł (5457,98 × 300%),
• został zatrudniony w okresie krótszym niż 3 mies. przed dniem złożenia wniosku.

Beneficjent pomocy ma obowiązek:

• niewypowiadania umowy o pracę z pracownikiem z przyczyn go niedotyczących przez okres objęty dofinansowaniem – pod rygorem zwrotu całego dofinansowania na daną osobą,
• powiadomienia dyrektora WUP w ciągu 7 dni od dowiedzenia się o zmianie mającej wpływ na wysokość wypłacanej transzy środków,
• rozliczenia otrzymanego dofinansowania i złożenia dokumentów potwierdzających wykorzystanie środków zgodnie z przeznaczeniem w ciągu 30 dni od zakończenia okresu dofinansowania,
• zwrotu niewykorzystanych środków w ciągu 30 dni od zakończenia okresu dofinansowania,
• poddania się kontroli dyrektora WUP (dodany art. 15gga specustawy).

Uwaga: dofinansowanie nie przysługuje za miesiące, w których przedsiębiorca otrzymał inne dotacje do wynagrodzeń pracowników, udzielone w celu zwalczania skutków pandemii koronawirusa.

Pracodawca, który dostał już opisane dopłaty do pensji zgodnie z tarczą 7.0 za okres krótszy niż 3 mies., uzyska je na podstawie tarczy 8.0 na tych samych pracobiorców za pozostałe miesiące, tak aby łączny dotowany okres nie przekroczył 3 mies. (§ 13 tarczy 8.0). Otrzymane dofinansowanie nie stanowi przychodu podatkowego (art. 15gga ust. 25 specustawy).