Stosowanie i rezygnacja z ulgi dla pracującego seniora – tylko z inicjatywy zatrudnionego

Decyduje pracownik

Pracodawca nie stosuje „z urzędu” ulgi dla pracującego seniora, lecz z inicjatywy uprawnionego podatnika (np. pracownika, zleceniobiorcy). Jeśli uważa on, że spełnił warunki zwolnienia, może przekazać płatnikowi – w dowolnym momencie roku kalendarzowego – odpowiednie oświadczenie na piśmie lub w inny sposób przyjęty w zakładzie pracy (np. zaznaczając trzeci kwadrat w poz. 14 części G formularza PIT-2 opracowanego przez resort finansów). Po jego otrzymaniu pracodawca zaprzestaje poboru zaliczek na PIT – najpóźniej od następnego miesiąca (art. 31a ust. 1, 5, 8 i 9 updof).

Oświadczenie to jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Gdyby okazało się, że zatrudniony pomylił się w osądzie i nieprawidłowo złożył PIT-2, płatnik nie ponosi odpowiedzialności za zaniżenie lub za nieodprowadzenie zaliczek na PIT (art. 31a ust. 10 updof).

Można cofnąć dyspozycję

Płatnik stosuje ulgę dla seniora (nie pobiera zaliczek na PIT) do chwili:

• gdy uzyskane przez niego przychody kwalifikowane przekroczą roczny limit zwolnienia albo
• ustania umowy o pracę – jeśli uprawiony jest pracownikiem, albo
• rezygnacji przez podatnika ze stosowania ulgi, poprzez złożenie oświadczenia o rezygnacji (np. PIT-2 z zaznaczoną poz. 15 w części G) – najpóźniej od następnego miesiąca po miesiącu otrzymania oświadczenia wycofującego płatnik rozpoczyna wówczas pobór zaliczek.

Zgodnie z art. 31a ust. 2 i 3 updof podatnik jest obowiązany wycofać lub zmodyfikować uprzednio przekazane oświadczenie lub wniosek, jeżeli uległy zmianie okoliczności mające wpływ na obliczenie zaliczki. Wycofanie lub modyfikacja odbywają się w drodze nowego oświadczenia lub wniosku.

Jeśli więc pracownik był jeszcze gdzieś zatrudniony i drugi płatnik również stosował ulgę do seniora, to jej roczny limit mógł się wyczerpać wcześniej, o czym drugi pracodawca nie musiał wiedzieć. W takim przypadku najlepiej było „odwołać” zwolnienie, co właśnie podatnik uczynił.

W nowym roku kolejne oświadczenie

Na mocy art. 31a ust. 6 i 7 updof zgłoszone płatnikowi oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki obowiązują również w kolejnych latach, chyba że dojdzie do ustania stosunku pracy lub co innego wynika z przepisów odrębnych. Dotyczy to także przekazanego przez opisanego pracownika oświadczenia o odstąpienia od stosowania ulgi dla pracującego seniora. Dlatego ulga nie reaktywuje się „z automatu” od 1.01.2024 r. ani pracodawca nie powinien sam decydować o jej stosowaniu. Podatnik ponownie musi przekazać – o ile oczywiście nadal spełnia warunki do ulgi – stosowne oświadczenie reaktywujące jej działanie (np. na PIT-2, zaznaczając trzeci kwadrat w poz. 14 w części G). Pracodawca ma wówczas obowiązek zaprzestać poboru zaliczek na PIT – najpóźniej od następnego miesiąca po miesiącu otrzymania oświadczenia. Pracownik ma prawo złożyć je jeszcze w grudniu – tak, by zwolnienie było stosowane już od stycznia.

Przepisy nie nakładają na płatnika obowiązku informowania podatnika o jego uprawnieniach i zasadach korzystania z nich.

Inne możliwe sytuacje

Gdyby podatnik korzystający z ulgi dla pracującego seniora w trakcie 2023 r. nie „odwołał” stosowania ulgi i jednocześnie nie wykorzystał rocznego limitu albo też gdyby płatnik sam zaprzestał poboru zaliczek z jego dochodów właśnie z powodu przekroczenia rocznego limitu, to ulga ta reaktywowałaby się automatycznie wraz z początkiem 2024 r. Złożone przez podatnika oświadczenie o spełnianiu warunków do wskazanego zwolnienia obowiązywałoby bowiem również w nowym roku kalendarzowym (w ramach nowego limitu przypisanego do tego roku). W takiej sytuacji płatnik od 1.01.2024 r. nie pobierałby zaliczek na PIT.