Stawki VAT w 2023 r.

Czasowe podwyżki nadal w mocy

Podwyższone czasowo stawki (do 23 i 8%) zostały wprowadzone 1.01.2011 r. i miały być stosowane do 31.12.2018 r. Obowiązywały jednak również w kolejnych latach, co było skutkiem spełnienia określonych parametrów związanych ze stanem finansów publicznych. Są także właściwe w 2023 r., co wynika z art. 146ea ustawy o VAT, który wszedł w życie 30.10.2022 r. Tego samego dnia zaczął też obowiązywać art. 146ef ustawy o VAT, wskazujący, że te czasowe stawki będą stosowane również od 2024 r. Regulacja ta wiąże wysokość stawek VAT z wydatkami na obronność – jeżeli będą przekraczać 3% PKB, to stawki pozostaną podwyższone do 23 i 8%.

Towary spożywcze i nawozy

Rozporządzenie MF z 2.12.2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 (DzU poz. 2495 i 2808) określa towary i usługi, dla których obniża się na ten rok stawkę VAT do 0 oraz 8%, a także warunki stosowania obniżonych stawek.

Wynika z niego m.in., że zerowa stawka obowiązuje na towary spożywcze wymienione w poz. 1–18 zał. nr 10 do ustawy o VAT. Z kolei obniżoną do 8% stawkę stosuje się m.in. do dostawy, WNT i importu szczegółowo określonych w rozporządzeniu:

• środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw,
• polepszaczy gleby, środków wapnujących, biostymulatorów, podłoży do upraw, produktów nawozowych mieszanych składających się wyłącznie z nawozu i środka wapnującego, z wyłączeniem podłoży mineralnych i podłoży do upraw grzybów,
• nawozowych produktów mikrobiologicznych.

Koniec tarczy antyinflacyjnej

Od 1.01.2023 r. przestały obowiązywać stawki VAT czasowo obniżone w ramach tarczy antyinflacyjnej. Poza wspomnianymi wyżej towarami spożywczymi pozostałe kategorie uprzywilejowanych w 2022 r. towarów (m.in. gaz ziemny, energia elektryczna, energia cieplna, benzyny silnikowe oraz oleje napędowe) zostały objęte standardowymi dla nich stawkami podatku.

Dostawa towarów i świadczenie usług na cele pomocy Ukrainie

Na mocy ww. rozporządzenia przedłużono do 30.06.2023 r. okres obowiązywania obniżonej od 24.02.2022 r. do 0% stawki podatku do określonych darowizn towarów i nieodpłatnego świadczenia usług, na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy. Chodzi o dostawy i usługi dokonywanych na rzecz: Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, podmiotów leczniczych, jednostek samorządu terytorialnego. Obniżoną stawkę stosuje się pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy między świadczeniodawcą a ww. podmiotem, z której wynika, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Stawka właściwa w okresie przejściowym

Do czynności, dla których właściwa stawka VAT uległa zmianie w 2023 r., zastosowanie mają art. 41 ust. 14a–14g ustawy o VAT. Zgodnie z główną zasadą, jeśli czynność została wykonana przed dniem zmiany stawki podatku i obowiązek podatkowy powstaje dla niej w dniu zmiany stawki lub po nim, podlega ona opodatkowaniu według stawek obowiązujących w momencie jej wykonania.

Zmiana stawki podatku w odniesieniu do czynności, która zostanie wykonana w dniu zmiany stawki lub po nim, w związku z którą otrzymano całość lub część zapłaty, nie powoduje zmiany wysokości opodatkowania zapłaty otrzymanej przed dniem zmiany stawki.

W przypadku dostaw energii elektrycznej, cieplnej oraz gazu ziemnego właściwą stawkę VAT ustala się na moment ich dostawy, niezależnie od terminu wystawienia faktury.

W przypadku importu towarów lub WNT przyjmuje się stawki podatku obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego.