Stawka 0% VAT dla dostawy wewnątrzwspólnotowej – objaśnienia MF

Reguły dokumentowania wywozu towarów i ich dostarczenia do nabywcy na terytorium innego państwa UE w ramach WDT regulują art. 42 ust. 3–5 i 11 ustawy o VAT, a od 1.01.2020 także przepisy rozporządzenia wykonawczego (282/2011) do dyrektywy. W „Objaśnieniach podatkowych z 17.12.2020 w sprawie dokumentowania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów dla celów podatku od towarów i usług” MF wskazał, jak interpretować ww. unormowania.

Domniemanie WDT

Rozporządzenie określa katalog dokumentów, których posiadanie stanowi podstawę do skorzystania przez podatnika ze wzruszalnego domniemania, że będące przedmiotem WDT towary zostały wysłane lub przetransportowane z jednego państwa UE do miejsca przeznaczenia w innym państwie UE.

Jak wskazał MF, skorzystanie przez podatnika z domniemania przewidzianego w art. 45a ust. 1 rozporządzenia 282/2011 nie oznacza automatycznie, że dokonana przez niego dostawa towarów będzie korzystała ze zwolnienia (stawki 0%) dla WDT. Aby podatnik mógł skorzystać ze zwolnienia (stawki 0%), muszą zostać spełnione również pozostałe warunki określone w art. 138 dyrektywy VAT (odpowiednio art. 42 ust. 1 i 1a ustawy o VAT).

MF potwierdził też, że nie jest możliwe stosowanie domniemania w odwrotny sposób, tzn. uznanie, że brak dokumentów, o których mowa w rozporządzeniu, oznacza, że towary będące przedmiotem WDT nie zostały wysłane lub przetransportowane. Niespełnienie warunków domniemania (nie ma ono zastosowania, m.in. gdy dostawca lub nabywca wykorzystuje do celów transportu własne środki transportu) nie pozbawia podatnika prawa do stawki 0%, jeśli udowodni, że posiada dokumenty wymagane ustawą o VAT (art. 42 ust. 3–5 i 11).

Ponieważ rozporządzenie nie określa formy dowodów wysyłki lub transportu, MF wskazał, że honorowane będą również dokumenty elektroniczne lub udostępnione drogą elektroniczną (np. e-mail, skan lub faks dokumentu), w tym wygenerowane za pośrednictwem systemu elektronicznego (np. EDI czy ERP).

Organy podatkowe mogą obalić domniemanie WDT, wyłącznie przedstawiając dowody, że towary w rzeczywistości nie zostały wysłane lub przetransportowane. Wówczas podatnik traci prawo do zerowej stawki.

Nie jest „obaleniem domniemania” sytuacja, w której organ podatkowy może wykazać, że dany dokument przedłożony w charakterze dowodu zawiera nieprawidłowe informacje lub jego autentyczność budzi wątpliwości. Wówczas sprzedawca jedynie nie spełnia warunków domniemania. W celu zastosowania stawki 0% do WDT nadal może on dostarczyć inne dokumenty – określone w art. 45a rozporządzenia 282/2011 (co pozwoli mu skorzystać z domniemania) lub wskazane w art. 42 ust. 3–5 i 11 ustawy o VAT.

Katalog dokumentów ustawowych

Ustawa o VAT w art. 42 ust. 3–5 i 11 określa dokumenty – podstawowe i uzupełniające – których posiadanie uprawnia do stosowania stawki 0% do WDT. MF przypomniał, że dokumenty uzupełniające nie powinny zastępować dokumentów podstawowych. Jednak jeśli podatnik nie dysponuje dokumentem przewozowym (o którym mowa w art. 42 ust. 3 pkt 1), istotne dla celów dowodowych mogą się okazać także inne dokumenty pochodzące od przewoźnika, jak np. faktura za transport towarów lub inny dokument potwierdzający transport towarów przez przewoźnika. Podobnie, niezależnie od rozumienia pojęcia „dokumentu przewozowego”, nie należy pozbawiać mocy dowodowej dla celów zastosowania stawki 0% dokumentów generowanych w ramach systemu służącego do śledzenia przesyłek przy wysyłce towarów za pomocą firmy kurierskiej – stwierdził MF.

Przypomniał też, że dla udowodnienia faktu wywozu towarów i ich dostarczenia nabywcy na terytorium innego państwa UE istotne znaczenie powinna mieć treść dokumentów, a nie ich liczba. Ponadto ustawa o VAT nie uzależnia prawa do stawki 0% dla WDT od posiadania oryginałów dokumentów w formie papierowej. Każda forma dokumentu jest dopuszczalna, w tym elektroniczna.