Sprzedaż towarów wysyłanych do innego kraju niż siedziba nabywcy

Jedną z czynności podlegających VAT jest eksport towarów (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT), czyli – jak stanowi art. 2 pkt 8 – dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium UE przez:

• dostawcę lub na jego rzecz (tzw. eksport bezpośredni) albo
• przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz (tzw. eksport pośredni),

jeżeli wywóz towarów poza terytorium UE jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Inną czynnością podlegającą w Polsce VAT jest WDT (art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT). Do WDT dochodzi przede wszystkim na skutek dostaw towarów wywożonych z terytorium kraju na terytorium innego państwa UE (art. 13 ust. 1 ustawy o VAT). Co do zasady, aby wystąpiła WDT, nabywca musi być zarejestrowany w innym niż Polska państwie UE jako podatnik VAT-UE (art. 13 ust. 2 pkt 1 i 2).

Przy eksporcie i WDT nie ma znaczenia, kto opłaca koszty transportu, ani to, czy towary są dostarczane do kraju nabywcy. W konsekwencji, jeśli nabywcą jest kontrahent:

• z Niemiec, a tapicerka jest wysyłana do Rosji – następuje eksport towarów,
• z Niemiec, a tapicerka jest wysyłana do Francji – następuje WDT, o ile niemiecki nabywca jest zarejestrowany w innym niż Polska państwie członkowskim (np. w Niemczech) jako podatnik VAT-UE; w przeciwnym razie jest to dostawa krajowa,
• z Norwegii, a tapicerka jest wysyłana do Rosji – następuje eksport towarów,
• z Norwegii, a tapicerka jest wysyłana do Francji – następuje WDT, o ile norweski nabywca jest zarejestrowany w innym niż Polska państwie UE jako podatnik VAT-UE (nie ma przeszkód, aby podatnik spoza UE był w państwach członkowskich UE zarejestrowany jako podatnik VAT-UE); w przeciwnym razie jest to dostawa krajowa.

Do WDT dochodzi również (o ile nabywcą jest podatnik zarejestrowany w innym państwie UE jako podatnik VAT-UE), gdy dostarczana do Niemiec (lub innego państwa członkowskiego) tapicerka jest montowana na jachtach, które są następnie sprzedawane do innego kraju (z UE lub spoza UE).

Jeżeli w takich dostawach uczestniczy 3 podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT-UE w 3 różnych państwach członkowskich, to są to wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne (WTT), rozliczane wg uproszczonej procedury (w Polsce regulują ją art. 135–138 ustawy o VAT). Z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy (jako pierwszego w kolejności podatnika uczestniczącego w takiej transakcji) nie ma to jednak większego znaczenia (szczególne skutki WTT występują u 2 pozostałych uczestników tej transakcji).

Skutki podatkowe będą inne, gdy przedsiębiorca nie tyle dokonuje dostaw tapicerki, co świadczy usługi tapicerskie przy wykorzystaniu materiałów własnych. Nie dochodzi wówczas do dostaw towarów (w tym WDT), lecz do świadczenia usług, których miejsce świadczenia – przy założeniu, że usługobiorcami są zagraniczni podatnicy – znajduje się poza terytorium Polski (na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT), a więc nie podlega VAT w Polsce.