Sprzedaż na rzecz spółki z udziałem krewnego byłego małżonka a oznaczenie TP w JPK_VAT

Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15.10.2019 w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (DzU poz. 1988) nakłada w § 10 ust. 4 pkt 3 obowiązek stosowania w ewidencji sprzedaży oznaczenia TP dotyczącego powiązań między nabywcą a dostawcą towarów lub usługodawcą.

Chodzi o powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT. Ten zaś przepis odsyła do powiązań w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 5 updof i art. 11a ust. 1 pkt 5 updop.

Są to relacje, o których mowa w art. 23m ust. 1 pkt 4 updof lub art. 11a ust. 1 pkt 4 updop, występujące między podmiotami powiązanymi, czyli:

• podmiotami, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
• podmiotami, na które wywiera znaczący wpływ:

• ten sam inny podmiot lub
• małżonek, krewny bądź powinowaty do II stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub

• spółką niemającą osobowości prawnej i jej wspólnikami, lub
• podatnikiem i jego zagranicznym zakładem.

W myśl art. 23m ust. 2 updof i art. 11a ust. 2 updop przez „wywieranie znaczącego wpływu” rozumie się:

1) posiadanie bezpośrednio bądź pośrednio co najmniej 25%:

• udziałów w kapitale lub
• praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących bądź zarządzających, lub
• udziałów bądź praw do udziału w zyskach lub w majątku bądź ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub

2) faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną bądź przez jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub

3) pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do II stopnia.

W konsekwencji oznaczenie TP należy stosować m.in. w przypadku sprzedaży na rzecz:

• małżonka,
• krewnych lub powinowatych do II stopnia,
• spółki, w której ww. osoby mają co najmniej 25% udziałów w kapitale czy udziału w zyskach.

W świetle art. 61⁷ i art. 61⁸ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (ustawa z 25.02.1964, DzU z 2020 poz. 1359) krewnymi:

• w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej,
• w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej.

Stopień pokrewieństwa określa się według liczby urodzeń, wskutek których powstało pokrewieństwo. Krewni do II stopnia to rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, rodzeństwo.

Powinowactwo natomiast wynika z małżeństwa i powstaje między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa. Powinowactwo trwa mimo ustania małżeństwa.

Dlatego transakcje zawarte przez podatnika po rozwodzie z najbliższymi krewnymi byłego małżonka (np. rodzice, rodzeństwo) czy np. ze spółkami, w których mają oni co najmniej 25% udziałów w kapitale, bądź udziału w zyskach, powinny być obowiązkowo oznaczane w ewidencji sprzedaży VAT i pliku JPK_VAT kodem TP. 

Potwierdził to MF w odpowiedzi z 7.10.2020 (DPAT1.054.1.2020) na interpelację poselską nr 12443: Obowiązujące w zakresie podatku od towarów i usług uregulowania odnoszące się do transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi, tj. art. 32 ustawy o VAT, nakazują traktować jako powiązane m.in. takie podmioty, na które wywiera znaczący wpływ małżonek, krewny lub powinowaty do II stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot.

Ponieważ zgodnie z obowiązującym prawem powinowactwo trwa mimo ustania małżeństwa, jako transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi należy traktować także dostawy towarów lub świadczenie usług, na rzecz osób będących krewnymi byłego małżonka osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot.

Z uwagi na fakt, że przepisy dotyczące zarówno podatków dochodowych, jak i podatku od towarów i usług, zawierają szczególne regulacje dotyczące transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi, przedsiębiorcy są obowiązani do identyfikowania takich transakcji we własnym zakresie (...).