Spór o ważność starych zezwoleń na działalność w SSE – in dubio pro tributario

Przykładem jest nieprawomocny wyrok WSA w Rzeszowie z 2.06.2020 (I SA/Rz 233/20), w którym sąd wydał wyrok nie na podstawie analizy przepisów strefowych (stwierdzając, że rodzą duże trudności interpretacyjne), ale bazując na ogólnej zasadzie podatkowej wyrażonej w art. 2a Op: in dubio pro tributario.

Wątpliwości na korzyść podatnika

Zasada, aby wątpliwości w zakresie regulacji podatkowych, które zgodnie z dostępnymi regułami wykładni nie mogą być rozstrzygnięte w jednoznaczny sposób, rozstrzygać na korzyść podatnika, została wprowadzona do Op 1.01.2016. Początkowo przepis był przywoływany sporadycznie. Sądy na ogół twierdzą, że zasada in dubio pro tributario nie może się odnosić do stanu faktycznego, a tylko do jego interpretacji prawnej (wyroki NSA z 9.07.2019, II FSK 2610/17, czy WSA w Gdańsku z 7.07.2020, I SA/Gd 28/20). Dodatkowo podkreśla się, że zasada ta nie może być rozumiana w ten sposób, że w przypadku wątpliwości interpretacyjnych organy podatkowe są zobowiązane przyjąć punkt widzenia podatnika (np. wyrok WSA w Gdańsku z 10.03.2020, I SA/Gd 1846/19). Wprowadzenie przez ustawodawcę zmian niekorzystnych dla pewnego kręgu podatników też nie było dotąd uznawane za samodzielną przesłankę odwołania się do zasady in dubio pro tributario. Jak uznał NSA w wyroku z 3.03.2020 (II FSK 854/18), w zasadzie tej chodzi o wykładnię przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne, a nie o korygowanie – nawet obiektywnie kontrowersyjnych – zmian reguł opodatkowania.

Sporny termin ważności

Przepisy strefowe były wielokrotnie nowelizowane oraz dostosowywane do wymogów unijnych. Zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w specjalnej strefie ekonomicznej (SSE) początkowo miały ściśle określony „termin ważności”. Następnie, na podstawie nowelizacji i przepisów przejściowych zrezygnowano z wpisywania terminu ważności do zwolnień. Datę obowiązywania zwolnienia podatkowego w strefie powiązano z terminem istnienia SSE, a z kolei ich trwanie wpisano do rozporządzenia (obecnie jest to 31.12.2026). W rezultacie podatnicy posiadający zezwolenia wydane do końca roku 2000 mieli w nich wpisany termin ważności, a ci, którzy uzyskali je później – nie.

Przedsiębiorcy strefowi, którzy nie wykorzystali puli pomocy publicznej do dnia wygaśnięcia swoich zezwoleń, starają się wykazać, że data ich ważności nie powinna być brana pod uwagę, jako że domyślnie została zmieniona ustawami nowelizującymi, zgodnie z intencją ustawodawcy.

Z kolei organy podatkowe twierdzą, że zwolnienie podatkowe powinno wynikać wprost z ustawy, a w przypadku zezwoleń wydanych przed 2001 nie wynika.

Wyroki sądów również są rozbieżne. Część przychyla się do tezy, że data ważności zezwoleń strefowych sprzed 2001 została zniesiona, mimo że nie jest to wprost określone w przepisach (por. wyrok NSA z 6.08.2019, II FSK 2725/17). Inne sądy prezentują podgląd, że zwolnienie podatkowe musi być ściśle opisane w ustawie i nie podlega domniemaniu (wyroki NSA z 31.07.2019, II FSK 2482/17, i 12.08.2019, II FSK 2998/17).

W tak chaotycznym stanie prawnym WSA w Rzeszowie wydał interesujący wyrok w sprawie producenta mebli prowadzącego działalność w mieleckiej SSE. Ustosunkowując się do sprzecznych stanowisk stron, a także kwestii prawidłowej wykładni i zastosowania przepisów (…), stwierdzić należy, że regulacja ta rodzi duże trudności interpretacyjne – czytamy w orzeczeniu. Sąd zauważył dodatkowo, że wątpliwości potęguje również brak jednolitości orzecznictwa NSA w omawianym zakresie. W związku z powyższym zdecydował zastosować zasadę in dubio pro tributario, zgodnie z którą niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.