Spis z natury u dewelopera prowadzącego pkpir

Budowane przez przedsiębiorcę budynki mieszkalne stanowią w momencie zakończenia budowy wyrób gotowy przeznaczony do sprzedaży, a przed jej zakończeniem – produkcję niezakończoną.

Spełniają one definicje z § 3 rozporządzenia pkpir, zgodnie z którym:

• wyrób gotowy to wyrób własnej produkcji, którego proces przerobu został całkowicie zakończony, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno-kartograficzne, zakończone roboty, w tym także budowlane,
• produkcja niezakończona to produkcja w toku oraz półwyroby (półfabrykaty), czyli niegotowe jeszcze produkty własnej produkcji, a także wykonywane roboty, usługi przed ich ukończeniem.

Sposób ujęcia wydatków w trakcie roku

Grunt zakupiony przez przedsiębiorcę (dewelopera) stanowi dla niego towar handlowy służący dalszej odsprzedaży w stanie nieprzerobionym (§ 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia). Z tego powodu jego wartość powinna zostać zaewidencjonowana w momencie nabycia, na podstawie aktu notarialnego, w kolumnie 10 pkpir jako „Zakup towarów handlowych i materiałów według cen zakupu”.

Analogicznie należało ująć materiały i usługi zakupione od podwykonawców, które były niezbędne do wytworzenia wyrobu gotowego (budynku mieszkalnego wielorodzinnego). One również podlegają ujęciu w cenie zakupu w kolumnie 10 pkpir. Wydatki te są elementem kosztu wytworzenia wyrobu gotowego. Zgodnie z § 3 pkt 4 rozporządzenia pkpir koszt wytworzenia obejmuje wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, wykonywaniem usług lub z pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług. W rezultacie opisane w pytaniu wydatki na przystosowanie terenu pod budowę (prace projektowe, geodezyjne, przyłącza) oraz wydatki na zrealizowane przez firmy zewnętrzne wykopy i fundamenty należało zaewidencjonować w trakcie roku podatkowego w kolumnie 10 pkpir.

Spis z natury

Sporządzenie spisu z natury (remanentu) na koniec roku podatkowego przez podatników PIT jest konieczne w celu prawidłowego ustalenia dochodu za dany rok podatkowy. Na podstawie art. 24 ust. 2 updof u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących pkpir dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 updof a kosztami jego uzyskania:

• powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub
• pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Remanent obejmuje: towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpadki.

Zasady sporządzania spisu z natury regulują w sposób szczegółowy § 24–26 rozporządzenia pkpir. U dewelopera niezakończona produkcja/produkcja w toku podlega ujęciu w spisie z natury sporządzanym na koniec roku podatkowego. Na sposób jej wyceny wskazuje § 26 ust. 3 rozporządzenia, który stanowi, że przy działalności usługowej i budowlanej produkcję niezakończoną wycenia się według kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej.

Potwierdziła to także KIS w interpretacji z 29.102019 (0114-KDIP3-2.4011.431.2019.2.AC): niesprzedane przez wnioskodawcę budynki mieszkalne w zależności od stopnia ich zaawansowania będą stanowiły produkcję w toku podlegającą spisowi z natury na koniec okresu sprawozdawczego i wycenie według kosztów wytworzenia.

W wartości spisu z natury sporządzanego na koniec roku, poza niezakończoną produkcją, należało także ująć wartość gruntu (towaru handlowego), którego zakup został wpisany w trakcie roku podatkowego w kolumnie 10 pkpir. W ten sposób wartość gruntu objęta remanentem zostanie wyłączona z kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, w którym nie osiągnięto przychodu z jego sprzedaży.

Spis z natury podatnik wpisuje do pkpir według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie przechowuje się łącznie z księgą. Spis należy wycenić najpóźniej w terminie 14 dni od dnia jego zakończenia. O sporządzeniu spisu z natury nie trzeba zawiadamiać naczelnika US.

Spis z natury sporządzony na koniec roku podatkowego jest jednocześnie spisem z natury na dzień 1 stycznia następnego roku.