Rozstrzyganie zbiegów egzekucji do zasiłków – nowe zasady

Taką zmianę wprowadziła nowelizacja z 11.09.2019 kilku ustaw, w tym o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Kodeksu postępowania cywilnego oraz o emeryturach i rentach z FUS (DzU poz. 2070, dalej nowelizacja).

Najwięcej korekt nastąpiło w zbiegach egzekucji sądowej i administracyjnej oraz co najmniej dwóch egzekucji administracyjnych do zasiłków. Począwszy od zbiegów zaistniałych po 30.07.2020, jeżeli zajęte kwoty nie wystarczą na zaspokojenie wszystkich dochodzonych należności, pracodawca będzie je przekazywał organowi egzekucyjnemu właściwemu na nowych zasadach, a więc:

• generalnie właściwy jest organ egzekucyjny (OE), który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożliwości ustalenia tego pierwszeństwa – ten, który zgłosi zajęcie o wyższej wartości,
• gdy jedna z konkurencyjnych egzekucji do zasiłków jest prowadzona tytułem alimentów, świadczeń rentowych, innych powtarzających się lub wyrażonych w walutach obcych – właściwy jest zawsze komornik,
• w zbiegu egzekucji administracyjnej wszczętej z mocy jednolitego albo zagranicznego tytułu wykonawczego z egzekucją cywilną do zasiłków prowadzoną tytułem alimentów, rent, świadczeń powtarzających się bądź wyrażonych w walutach obcych – właściwy jest komornik,
• w zbiegu egzekucji administracyjnej wszczętej z mocy jednolitego albo zagranicznego tytułu wykonawczego z inną egzekucją cywilną do zasiłków – decyduje zasada pierwszeństwa zajęcia świadczenia.

Jeśli pracodawca dowie się, że OE toczą spór o właściwość, potrącane z zasiłków kwoty przekaże do depozytu do czasu jego rozstrzygnięcia. Kwoty te przesyła właściwemu OE w najbliższym możliwym terminie płatności, na jego wezwanie (nowy ust. 2 pkt 1 w art. 140 ustawy z 17.12.1998 o emeryturach i rentach z FUS, DzU z 2020 poz. 53, dalej ustawa emerytalna). Do tej daty zbiegi rozwiązuje się generalnie według reguły pierwszeństwa zajęcia zasiłku. Nowością jest również, że o powstaniu po 30.07.2020 opisanych zbiegów egzekucji pracodawca nie będzie już musiał informować konkurujących OE.

W zbiegach egzekucji sądowych do zasiłków zaistniałych po 30.07.2020, gdy potrącone z zasiłków kwoty nie wystarczą na zaspokojenie wszystkich wierzycieli, pracodawca nadal będzie je przekazywał dopiero po uzyskaniu postanowienia wskazującego właściwego komornika, w najbliższym możliwym terminie. Do tego czasu pozostaną w depozycie (nowy ust. 2 pkt 2 w art. 140 ustawy emerytalnej).

Nowelizacja uregulowała również sposób postępowania pracodawcy, który dostał zajęcie zasiłków tytułem alimentów i jednocześnie zgłosił się wierzyciel, by dokonywać potrąceń z racji alimentów egzekwowanych w trybie pozaegzekucyjnym na podstawie przedłożonego tytułu wykonawczego (np. wyroku orzekającego alimenty), a kwoty potrąceń nie wystarczą na zaspokojenie wszystkich należności pieniężnych.

Od 31.07.2020 w takiej sytuacji organ egzekucyjny będzie wstrzymywał dokonywanie potrąceń alimentów na podstawie tytułu wykonawczego w całości lub w części i nakazywał egzekucję alimentów, zawiadamiając odpowiednio wierzyciela. Temu ostatniemu, na jego wniosek, pracodawca zwróci wyrok alimentacyjny (zmiana ust. 3 art. 140 ustawy emerytalnej).