Rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 r. – wyjaśnienia ZUS

Tak, w tych pozycjach należy wpisać sumę składek, które zostały wykazane w dokumentach rozliczeniowych przekazanych do ZUS z uwzględnieniem dokumentów sporządzonych lub skorygowanych przez ZUS za poszczególne miesiące roku składkowego (dla podatku liniowego, skali podatkowej) lub kalendarzowego (dla ryczałtu ewidencjonowanego).

W przypadku podatku liniowego/skali podatkowej będą to składki wykazane w dokumentach za okresy rozliczeniowe od lutego 2022 do stycznia 2023 r. Jedyny wyjątek to sytuacja, gdy płatnik stosował w 2022 r. podatek liniowy lub skalę podatkową, a od stycznia 2023 r. zmienił formę opodatkowania na inną (np. na ryczałt ewidencjonowany). Wykazuje wówczas sumę składek z dokumentów rozliczeniowych za okres od lutego do grudnia 2022 r.

W przypadku opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym będą to składki wykazane w dokumentach za okresy rozliczeniowe od stycznia do grudnia 2022 r.

W utworzonym przez ZUS wniosku o zwrot będzie ujęta kwota, która zostanie wykazana w ZUS DRA/ZUS RCA w poz. 27 bloku rocznego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami (art. 81 ust. 2qa ustawy zdrowotnej) ZUS dokona zwrotu, jeżeli płatnik nie ma zaległości w opłacaniu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do których zwrotu został zobowiązany.

Jeśli płatnik nie ma żadnych zaległości, zostanie zwrócona kwota wynikająca z rocznego rozliczenia wykazana w poz. 27 ZUS DRA/ZUS RCA, która jest tożsama z kwotą na wniosku o zwrot.

Natomiast gdy płatnik będzie miał zaległości (np. składkowe), to kwota zwrotu będzie podlegała zaliczeniu na poczet tych zaległości. W takim przypadku zwrot może nastąpić w niższej kwocie.

Kwotą do dopłaty jest różnica między składkami należnymi wykazanymi w dokumentach rozliczeniowych (przekazanych przez płatnika oraz sporządzonych lub skorygowanych przez ZUS) a składką roczną.

W tym przypadku płatnik ma do zapłaty 20 tys. zł, z tego:

− 10 tys. zł to kwota zaległości, która wynika z różnicy między należnymi składkami za poszczególne miesiące a składkami opłaconymi (40 000 – 30 000 = 10 000); zaległość tę płatnik powinien bezzwłocznie opłacić wraz z należnymi odsetkami za zwłokę; płatnik ma bowiem obowiązek na bieżąco regulować zobowiązania, które wynikają z rozliczeń miesięcznych,

− 10 tys. zł to kwota dopłaty, która wynika z różnicy między składką roczną a sumą składek należnych za poszczególne miesiące danego roku (50 000 – 40 000 = 10 000); należy ją wykazać w ZUS DRA/ZUS RCA w polu 26 (kwota dopłaty); jest ona uwzględniana w łącznej kwocie składek do zapłaty za kwiecień 2023 r., dlatego płatnik powinien ją opłacić do 22.05.2023 r.

Jeżeli płatnik rozlicza dwie formy opodatkowania, to w poz. 26 (kwota do dopłaty) należy wpisać 5 tys. zł. Jest to różnica między kwotą do dopłaty a kwotą do zwrotu (10 000 – 5000 = 5000).

W przypadku różnych form opodatkowania w polu łączna kwota dopłaty (poz. 26) albo łączna kwota zwrotu (poz. 27) należy wpisać ustaloną różnicę kwot dopłat i zwrotu. W tym przypadku kwota do zwrotu pokryła częściowo kwotę do dopłaty. Łącznie do zapłaty płatnik ma 15 tys. zł, w tym:

− 10 tys. zł zaległości, którą powinien bezzwłocznie opłacić wraz z należnymi odsetkami za zwłokę,

− 5 tys. zł dopłaty, którą powinien opłacić w terminie do 22.05.2023 r.

Tak, jeżeli kwota do zwrotu z jednej formy opodatkowania będzie wyższa od kwoty dopłaty dla drugiej formy, to w poz. 27 (kwota do zwrotu) należy wpisać ustaloną dla nich różnicę. W takim przypadku kwota dopłaty została pokryta kwotą nadpłaty. We wniosku o zwrot przygotowanym przez ZUS będzie ujęta kwota z poz. 27 (nadwyżka kwoty do zwrotu nad kwotą do dopłaty).

Jeśli chodzi o kwestię zaliczenia nadpłaty składek na poczet zobowiązań z tytułu składek, to płatnik składek ma obowiązek przesłania dokumentów rozliczeniowych oraz opłacenia składek, które wynikają z przekazanych dokumentów w terminie do 20. dnia miesiąca za miesiąc ubiegły (art. 47 ust. 1 usus). Termin ten obowiązuje płatników, którzy ustalają podstawę wymiaru składki zdrowotnej na podstawie uzyskanego przychodu lub dochodu. Tym samym płatnik po przekazaniu deklaracji rozliczeniowej za kwiecień 2023 r. ma obowiązek opłacenia składek, które z niej wynikają.

W deklaracji rozliczeniowej za kwiecień płatnik wykazuje, oprócz składek należnych za kwiecień, roczne rozliczenie składki zdrowotnej (art. 81 ust. 2k ustawy zdrowotnej). Jeśli wskutek tego rozliczenia powstanie nadpłata, ZUS przygotuje i udostępni na profilu płatnika na PUE ZUS wniosek o jej zwrot (art. 81 ust. 2m ustawy zdrowotnej). Wniosek będzie wymagał weryfikacji i akceptacji przed jego wysłaniem. Tym samym nadpłata powstała wskutek rocznego rozliczenia w pierwszej kolejności podlega zwrotowi na wniosek, który może zostać przekazany do 1 czerwca.

Ustawodawca nie przewidział możliwości równoczesnego rozliczenia nadpłaty, która wynika z rocznego rozliczenia, na poczet należności wykazanych w deklaracji rozliczeniowej za kwiecień. Nadpłata taka może zostać zwrócona. Warunkiem zwrotu jest brak zaległości z tytułu należnych składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych. W przypadku ew. zaległości kwota nadpłaty powstała wskutek rocznego rozliczenia składki zdrowotnej zostanie rozliczona na spłatę zadłużenia [art. 81 ust. 2q ustawy zdrowotnej].

Oznacza to, że jeśli płatnik nie opłaci składek, które wynikają z deklaracji za kwiecień, i chce, żeby nadpłata powstała z rocznego rozliczenia rozliczyła te należności, powinien wystąpić z wnioskiem o jej zwrot. Tryb taki umożliwi rozliczenie nadpłaty na składki z uwzględnieniem daty, która wynika z terminu przekazania rocznego rozliczenia. Przy czym ZUS ma obowiązek rozpatrzenia wniosku, w tym rozliczenia nadpłaty np. na składki za kwiecień, w terminie do 1 sierpnia [art. 81 ust. 2s ustawy zdrowotnej].

Jeżeli płatnik nie przekaże wniosku o zwrot nadpłaty do 1 czerwca, to zostanie ona rozliczona na koncie płatnika w terminie do 31 grudnia [art. 81 ust. 2qa ustawy zdrowotnej], o ile Szef KAS nie przekaże informacji o rozbieżnościach pomiędzy formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych w dokumentach przekazywanych do ZUS a formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych dla celów podatkowych (art. 82 ust. 2f ustawy zdrowotnej). W przypadku potwierdzenia rozbieżności, w pierwszej kolejności ZUS przeprowadzi postępowanie w tej sprawie i dopiero po jego zakończeniu rozliczy nadpłatę na składki, z uwzględnieniem daty, która wynika z terminu przekazania rocznego rozliczenia.