Rozliczenie młodego pracownika po przekroczeniu limitu przychodu zwolnionego z PIT
Jak w takim przypadku rozliczyć PIT i składki ZUS?
Art. 21 ust. 1 pkt 148 updof zwalnia z PIT przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów zlecenia (kwalifikowanych jako działalność wykonywania osobiście), otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł. Jest to tzw. ulga dla młodych („zerowy PIT dla młodych”).
Od 1.01.2020 podatnik, który chce skorzystać z ulgi, nie musi wnioskować do płatnika (pracodawcy) o niepobieranie zaliczek na PIT.
Pracodawca sam stosuje zwolnienie, biorąc pod uwagę wiek zatrudnionego (pracownika/zleceniobiorcy) oraz wysokość uzyskiwanych w danym roku przychodów (a nie dochodów), które trzebamonitorować pod kątem przekroczenia limitu 85 528 zł.
Zatrudniony może natomiast złożyć pracodawcy pisemny wniosek (odrębnie dla każdego roku podatkowego) o rezygnację z ulgi i opodatkowanie dochodów. Pracodawca zaczyna potrącać zaliczki najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek.
Ulgą dla młodych są objęte jedynie przychody z dwóch źródeł:
- ze stosunku pracy lub pokrewnych,
- z działalności wykonywanej osobiście,
ale wyłącznie z umów zleceń.
Przychody z umów o dzieło czy zasiłki z ubezpieczenia społecznego nie podlegają zwolnieniu.
Zwolnienie jest obwarowane dwoma warunkami – wiekiem oraz wysokością rocznego przychodu.
Przychód ponad limit ulgi
Jak postąpić w przypadku, gdy kryterium wieku jest spełnione, lecz w trakcie roku dochodzi do przekroczenia progu przychodów?na podstawie art. 32 updof (czyli narastająco od początku roku) w celu ustalenia miesięcznej zaliczki na PIT. Innymi słowy przychód zwolniony należy „odłożyć na bok”, jakby pracownik dopiero zaczął zarabiać. Płatnik pobiera więc zaliczkę w wysokości 17%.
Przykład 1
Pracownik (25 lat) zarabia miesięcznie 8500 zł brutto. W listopadzie jego przychód z pracy – uzyskany w okresie od stycznia do listopada – przekroczył 85 528 zł (do tej wysokości objęty był ulgą dla młodych) i wyniósł 93 500 zł. Przychód przewyższający limit zwolnienia (7972 zł) należy już rozliczyć na zasadach ogólnych, ustalając dochód i pobierając zaliczkę na PIT według stawki 17%.
Dochód uzyskany od początku roku u tego pracodawcy, dla potrzeb ustalania zaliczek zgodnie z art. 32 updof, nie przekroczył 85 528 zł, czyli kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali.
Ukończenie 26 lat w trakcie miesiąca
W przypadku gdy pracownik w trakcie roku ukończy 26. rok życia, zgodnie ze stanowiskiem MF, który powołuje się na art. 12 § 4 Op (mówiący, że terminy określone w latach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim roku, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim roku nie było – w dniu, który poprzedzałby bezpośrednio ten dzień), prawo do ulgi dla młodych – przy spełnieniu pozostałych warunków – przysługuje mu włącznie z dniem 26. urodzin (por. objaśnienia podatkowe z 14.04.2020 dotyczące nowej preferencji w podatku dochodowym od osób fizycznych dla młodych osób).
Przykład 2
Pracownik urodził się 4.11.1994. Prawo do ulgi dla młodych przysługuje mu do 4.11.2020 włącznie (dzień 26. urodzin). Jeżeli wynagrodzenie za październik otrzyma najpóźniej tego dnia, będzie ono objęte ulgą. Jeśli jednak zostanie wypłacone 10 listopada, czyli już po dniu 26. urodzin, nie będzie objęte zwolnieniem, mimo że przysługuje za okres wcześniejszy i na podstawie umowy zawartej przed tym dniem.
Koszty uzyskania przychodów
Zasadniczo prawo do miesięcznych, zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy przysługuje za okres, w którym podatnik, świadcząc pracę, uzyskał przychód w wysokości niższej niż limity kosztów określone w updof, lub w całości objęty zwolnieniem od PIT. Korzystanie z ulgi dla młodych powoduje jednak ograniczenie kosztów do wysokości przychodu podlegającego opodatkowaniu (art. 22 ust. 3b updof). Oznacza to, że za miesiące wykonywania pracy, w których pracownik uzyskiwał przychód objęty ulgą, koszty też można odliczyć, ale tylko w wysokości odpowiadającej opodatkowanemu przychodowi. Jeśli więc pracownik w całym roku osiągnie wyłącznie przychód zwolniony, koszty nie będą w ogóle potrącane.
Oczywiście potrącenie pełnych przysługujących kosztów jest możliwe dopiero w rozliczeniu rocznym, ponieważ płatnik przy obliczaniu zaliczki na PIT w danym miesiącu może odliczyć tylko jedną normę kosztów.
Przykład 3
25-letni podatnik cały rok pracował na umowę o pracę. Uzyskał przychód w wysokości 86 700 zł, z czego 85 528 zł objęte ulgą dla młodych. Mieszka w tej samej miejscowości, w której znajduje się zakład pracy. Przysługują mu zryczałtowane, kwotowe koszty uzyskania przychodów za cały rok (12 mies.), z tym że ich wysokość nie może przekroczyć rocznego limitu kosztów oraz kwoty przychodu podlegającego opodatkowaniu. Limit roczny kosztów podstawowych to 3000 zł (250 zł × 12). W zeznaniu rocznym podatnik może odliczyć jedynie 1172 zł, czyli tyle, ile wynosi kwota podlegającego opodatkowaniu przychodu z umowy o pracę (86 700 zł – 85 528 zł). Gdyby jego przychód wyniósł np. 93 500 zł, przewyższając kwotę przychodu objętego ulgą dla młodych o 7972 zł (jak w przykładzie 1), podatnik mógłby odliczyć całość kosztów (3000 zł).
Składki ZUS
Składki społeczne oraz zdrowotne finansowane przez podatnika, zasadniczo podlegają odliczeniu odpowiednio od dochodu i podatku. Wyjątkiem są składki, których podstawę wymiaru stanowi przychód zwolniony z PIT. Odliczeniu nie podlegają więc składki potrącone przez płatnika ze środków podatnika od przychodów objętych ulgą dla młodych (ani w trakcie roku przy obliczaniu zaliczek na PIT, ani w rozliczeniu rocznym).
Jeżeli podatnik nie wie, jaka jest dokładna kwota składek pobranych przez płatnika od przychodu objętego ulgą dla młodych, a zna jedynie ogólną kwotę zapłaconych składek społecznych i zdrowotnych, odliczeniu podlega tylko ta ich część, która odpowiada udziałowi przychodu podlegającego opodatkowaniu w sumie przychodów (objętego ulgą oraz podlegającego opodatkowaniu).
Przykład 4
W 2020 podatnik skończył 26 lat. Do dnia 26. urodzin uzyskał przychód z umowy o pracę w wysokości 23 400 zł (objęty ulgą dla młodych). Po tym dniu, z tego samego źródła uzyskał jeszcze 7800 zł przychodu. Łączny przychód z pracy etatowej wyniósł 31 200 zł w 2020. W zeznaniu rocznym nie może odliczyć wszystkich potrąconych przez płatnika składek. W informacji PIT-11 pracodawca nie wyodrębnił kwoty składek ustalonych od przychodu zwolnionego. Z ogólnej kwoty zapłaconych składek społecznych i zdrowotnych podatnik odliczy zatem 25%, czyli tyle, ile w jego przypadku wynosi udział procentowy przychodu podlegającego opodatkowaniu w sumie przychodów (7800 zł : 31 200 zł).
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych