Roczna korekta VAT – skutki w CIT, ujęcie w księgach rachunkowych

W myśl art. 91 ust. 1 ustawy o VAT po zakończeniu roku, w którym spółdzielni przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego – z uwagi na to, że poza czynnościami opodatkowanymi występują u niej także czynności zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 11 i/lub art. 43 ust. 1 pkt 36 oraz w związku ze zmianą przeznaczenia nieruchomości – jest ona zobowiązana skorygować kwotę odliczonego podatku naliczonego, zgodnie z art. 90 ust. 2–10, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w tych przepisach.

Art. 91 ust. 3 ustawy o VAT stanowi, że korektę taką sporządza się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.

Roczna korekta VAT za 2021 r. jest sporządzana przez podatnika rozliczającego się za okresy:

• miesięczne – w JPK_VAT za styczeń 2022 r., składanym do 25.02.2022 r.,
• kwartalne – w JPK_VAT za I kwartał 2022 r., składanym do 25.04.2022 r.

W wyniku tej rocznej korekty spółdzielnia ma obowiązek:

• zmniejszenia uprzednio odliczonego VAT (gdy odliczenie wstępne, według prognozowanej proporcji – na podstawie danych za 2020 r. – było wyższe niż odliczenie według faktycznej struktury obliczonej za 2021 r.) albo
• zwiększenia kwoty VAT naliczonego do odliczenia (gdy odliczenie według prognozowanej proporcji było niższe niż odliczenie według faktycznej struktury).

Skutki tej korekty w CIT określają art. 12 ust. 1 pkt 4g i art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. c updop.

Przychodem podatkowym jest kwota VAT:

• nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji w myśl art. 16a–16m, lub
• dotycząca innych rzeczy lub praw (niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi, o których mowa wyżej),

w części, w jakiej dokonano korekty powodującej zwiększenie podatku odliczonego zgodnie z ustawą o VAT.

Natomiast za koszt podatkowy uważa się kwotę VAT nieuwzględnioną w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji, lub dotyczącą innych rzeczy lub praw – w części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z ustawą o VAT.

Updop nie określa momentu uwzględnienia ww. przychodu i kosztu w rachunku podatkowym. Jak wyjaśniła KIS w interpretacji z 14.01.2022 r. (0111-KDIB2-1.4010.509.2021.2.AR), za moment powstania przychodu podatkowego lub odpowiednio kosztu uzyskania przychodu z tytułu rocznej korekty podatku naliczonego, odliczonego zgodnie z art. 91 ustawy o VAT, należy uznać moment złożenia deklaracji podatkowej w podatku od towarów i usług, za pierwszy okres rozliczeniowy następujący po zakończeniu roku, którego korekta dotyczy. Przychód/koszt podatkowy powstanie zatem w lutym 2022 r., tj. w miesiącu, w którym upływa termin złożenia miesięcznego JPK_VAT za styczeń (bądź w kwietniu 2022 r., czyli w miesiącu złożenia JPK_VAT za I kwartał).

W księgach rachunkowych skutki tej korekty VAT należy co do zasady ująć w 2021 r., czyli w roku, którego dotyczy korekta VAT. Wynika to z obowiązku stosowania zasady memoriału, określonej w art. 6 ust. 1 uor. W myśl tego przepisu w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty.

Księgowanie rocznej korekty VAT:

• zwiększenie VAT naliczonego

Wn konto 22-1 „VAT naliczony”

Ma konto 76-0 „Pozostałe przychody operacyjne”

• zmniejszenie VAT naliczonego

Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”

Ma konto 22-1 „VAT naliczony”.