Przedłużenie okresu pomocy dla uchodźców wojennych z Ukrainy

Legalny pobyt

Zmienione przepisy wydłużyły (do 30.06.2024 r.) prawo ukraińskich uchodźców do legalnego pobytu w Polsce. Przypominamy, że – zgodnie z art. 1 i art. 2 ustawy z 12.03.2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (DzU z 2024 r. poz. 167 ze zm., dalej ustawa) – prawo to przysługuje (z drobnymi wyjątkami):

a) obywatelowi Ukrainy, który począwszy od 24.02.2022 r. przybył legalnie do Polski z terytorium Ukrainy w związku z prowadzonymi tam działaniami wojennymi i deklaruje zamiar pozostania,

b) obywatelowi Ukrainy mającemu Kartę Polaka, który wraz z rodziną z powodu tych działań wojennych przybył do RP począwszy od 24.02.2022 r. i deklaruje zamiar pozostania,

c) nieposiadającemu ukraińskiego obywatelstwa małżonkowi uchodźcy, o którym mowa w pkt a i b, o ile począwszy od 24.02.2022 r. małżonek ten przybył do RP w związku z działaniami wojennymi oraz nie ma obywatelstwa polskiego ani innego państwa UE,

d) dziecku urodzonemu na terytorium RP przez matkę zaliczaną do ww. osób.

Nowelizacja wydłuża (także do 30.06.2024 r.) moc obowiązującą innych dokumentów i rozwiązań pobytowych dla ww. osób, np. wiz krajowych, zezwoleń na pobyt czasowy, kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca, dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” czy wiz Schengen.

Ułatwienia w zatrudnieniu

Również do 30.06.2024 r. uchodźcy mogą podejmować pracę na odformalizowanych zasadach. Wystarczy, że w ciągu 14 dni od ich zatrudnienia pracodawca powiadomi o tym fakcie powiatowy urząd pracy (właściwy dla miejsca swojej siedziby lub zamieszkania), za pośrednictwem portalu www.praca.gov.pl. Ma przy tym obowiązek przez cały czas zatrudniać Ukraińca w wymiarze czasu pracy lub w liczbie godzin nie niższej od wskazanych w powiadomieniu oraz wypłacać wynagrodzenie nie niższe od zadeklarowanego, a gdy doszło do zwiększenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin świadczenia pracy – odpowiednio podniesione (art. 22 ust. 1 ustawy).

Uchodźcy mogą też otwierać i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach, jak Polacy.

Ustalanie rezydencji podatkowej

W 2024 r. nadal będzie obowiązywać ułatwiony sposób ustalania polskiej rezydencji podatkowej obywateli Ukrainy – na podstawie pisemnego oświadczenia danej osoby o posiadaniu na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych). Tak wynika z art. 52zr updof. Nowy przepis ma zastosowanie do oświadczeń złożonych od 1.01.2024 r. (art. 4 ust. 2 nowelizacji).

Preferencje podatkowe dla niosących pomoc…

Z kolei w art. 52zo updof i art. 38wc updop ponownie umożliwiono w 2024 r. zaliczanie do kosztów podatkowych kosztów wytworzenia bądź ceny nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w tym roku (wymienionym w ustawie podmiotom) na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, a także kosztów poniesionych z tytułu nieodpłatnego świadczenia na te cele. Wymienione darowizny mogą być ponadto na zasadach ogólnych odliczone przez podatników od dochodu za 2024 r. (bądź przychodu, jeśli płacą PIT w formie ryczałtu ewidencjonowanego).

Z kolei podatnicy rozliczający się z CIT w formie ryczałtu od dochodów spółek nie muszą z tej racji wykazywać dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (nowy art. 38wd updop).

Poniesione w 2024 r. koszty ww. darowizn nie będą też uwzględniane przy ustalaniu podatku minimalnego (obliczaniu straty oraz udziału dochodów w przychodach zgodnie z art. 24ca ust. 1 updop), co wynika z art. 38ya updop.

...i ją otrzymujących

Podmioty otrzymujące w 2024 r. ww. darowizny i nieodpłatne świadczenia nie zapłacą od nich PIT ani CIT – nie zalicza się ich do przychodów na mocy art. 52zp updof i art. 38xb updop.

Przewidziano też dalsze zwolnienie z PIT dla pomocy humanitarnej otrzymanej w tym roku przez podatników będących obywatelami Ukrainy, którzy po 23.02.2022 r. przybyli do Polski z terytorium Ukrainy, na skutek toczących się tam działań wojennych (art. 52zq updof).