Premia absencyjna w podstawie pensji urlopowej
Czy należy ją uwzględniać w podstawie wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy?
Nie, bo podstawę tę ustala się wyłącznie ze składników zmiennych przysługujących za okresy nie dłuższe niż miesiąc. W miesiącu, w którym zatrudniony odbiera wypoczynek, premię wypłaca się w stałej stawce miesięcznej, nie pomniejszając jej z tytułu urlopu.
W podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników płacy, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub z przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku (art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej).
Podstawa świadczeń chorobowych…
Zgodnie z pismem centrali ZUS z 22.10.2008 (992800/6000/374/2008/SKu/10) oznacza to, że w świetle wyroku TK z 24.06.2008 (SK 16/06, DzU nr 119 poz. 771) przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków należy, co do zasady, uwzględniać składniki wynagrodzenia (przychód) pracownika, stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Wyłączeniu z podstawy wymiaru podlegają jednak składniki, co do których obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe zawierają jednoznaczne postanowienia o zachowywaniu przez pracownika prawa do tego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku. Wyłączeniu podlegają także składniki wynagrodzenia, które – mimo braku regulacji płacowych – są wypłacane za okres pobierania zasiłku.
Opisana premia absencyjna nie należy się pracownikowi, który choć przez jeden dzień w miesiącu korzystał ze zwolnienia lekarskiego. Zatrudniony nie dostaje jej zatem obok zasiłku chorobowego i w konsekwencji należało ją wliczyć do podstawy wymiaru świadczenia chorobowego w kwocie wypłaconej za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do tej podstawy, czyli generalnie za 12 mies. kalendarzowych poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy (art. 42 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej).
…i płacy urlopowej
Podstawę wymiaru pensji za urlop wypoczynkowy stanowią wyłącznie zmienne składniki wynagrodzenia za okresy nie dłuższe niż miesiąc – w łącznej kwocie wypłaconej pracownikowi podczas 3 mies. przypadających przed miesiącem rozpoczęcia urlopu (§ 8 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z 8.01.1997 w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłaca wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, DzU nr 2 poz. 14, dalej rozporządzenie urlopowe). Wskazana premia absencyjna to tymczasem element płacowy przysługujący w stałej stawce miesięcznej i w konsekwencji nie wchodzi do podstawy pensji urlopowej. Nie jest jednak obojętna dla uprawnień płacowych pracownika za miesiąc, w którym odbiera on wypoczynek. Dostaje ją wówczas w stałej stawce miesięcznej należnej w tym miesiącu, bez obniżania z powodu urlopu (§ 7 rozporządzenia urlopowego).
Choroba i urlop w jednym miesiącu
Jeśli w danym miesiącu zatrudniony był chory i wziął urlop wypoczynkowy, to premię absencyjną za ten miesiąc pomniejsza się tylko z powodu odpłatnej choroby, dzieląc sumę premii i ew. innych składników w stałej stawce miesięcznej przez 30, następnie stawkę miesięczną mnożąc przez liczbę dni orzeczonej niezdolności do pracy, a wynik odejmując od sumy składników w stałej stawce miesięcznej przysługującej w tym miesiącu (§ 11 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z 29.05.1996 w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, DzU z 2017 poz. 927). Nie redukuje się jej z tytułu wypoczynku.
Zatrudniony na pełnym etacie otrzymuje w stałej stawce miesięcznej: wynagrodzenie zasadnicze 2900 zł/mies. oraz premię absencyjną 350 zł/mies. W lipcu 2021 chorował przez 7 dni, otrzymując z tego tytułu zasiłek. Wynagrodzenie za przepracowaną część lipca oblicza się następująco:
- podstawa wymiaru (suma składników w stałej stawce miesięcznej):
2900 zł + 350 zł = 3250 zł,
- stawka dzienna (podstawę wymiaru dzieli się przez 30, choć miesiąc liczy 31 dni):
3250 zł : 30 = 108,33 zł,
- kwota pomniejszenia z racji zasiłku chorobowego (stawkę dzienną mnoży się przez liczbę dni orzeczonej niezdolności do pracy):
108,33 zł × 7 dni = 758,31 zł,
- wynagrodzenie częściowe za przepracowane dni lipca (od podstawy wymiaru odejmuje się kwotę pomniejszenia):
3250 zł – 758,31 zł = 2491,69 zł.
I urlop wypoczynkowy, i bezpłatny
Składniki w stałej stawce miesięcznej za miesiąc, w którym pracownik korzystał z urlopu wypoczynkowego i bezpłatnego, obniża się tylko z racji urlopu bezpłatnego, według metody godzinowej. Najpierw sumę wskazanych składników należnych w tym miesiącu dzieli się przez liczbę godzin przypadających w nim do przepracowania (przez nominał czasu pracy), uzyskaną stawkę godzinową mnoży się przez liczbę godzin nieobecności w pracy z powodu urlopu bezpłatnego, a wynik odejmuje od sumy składników w stałej stawce miesięcznej (§ 12 ust. 2 rozporządzenia MPiPS z 29.05.1996).
Zatrudniony na pełnym etacie otrzymuje w stałej stawce miesięcznej: wynagrodzenie zasadnicze 2900 zł/mies. oraz premię absencyjną 350 zł/mies. W lipcu 2021 przebywał przez 5 dni na urlopie wypoczynkowy i przez 7 dni na bezpłatnym (60 godz. pracy). Wynagrodzenie za przepracowaną część lipca należy obliczyć następująco:
- podstawa wymiaru:
2900 zł + 350 zł = 3250 zł,
- stawka godzinowa:
3250 zł : 176 godz. = 18,47 zł,
- kwota pomniejszenia z racji urlopu bezpłatnego:
18,47 zł × 60 godz. = 1108,20 zł,
- wynagrodzenie częściowe za przepracowane dni w lipcu:
3250 zł – 1108,20 zł = 2141,80 zł.
Choroba oraz urlop wypoczynkowy i bezpłatny
Składniki w stałej stawce za miesiąc, w którym zatrudniony przebywał na zwolnieniu lekarskim (otrzymując np. zasiłek chorobowy), urlopie wypoczynkowym i bezpłatnym, zmniejsza się wyłącznie z powodu choroby (według metody dniówkowej) i urlopu bezpłatnego (według metody godzinowej). Nie obniża się ich z racji urlopu wypoczynkowego.
Zatrudniony na pełnym etacie otrzymuje w stałej stawce miesięcznej: wynagrodzenie zasadnicze 2900 zł/mies. oraz premię absencyjną 350 zł/mies. W lipcu 4 dni przebywał na zwolnieniu lekarskim, za które dostał zasiłek chorobowy, 3 dni na urlopie wypoczynkowym i 6 dni na bezpłatnym (40 godz. pracy). Wynagrodzenie za przepracowaną część lipca:
- podstawa wymiaru:
2900 zł + 350 zł = 3250 zł,
- stawka dzienna:
3250 zł : 30 = 108,33 zł,
- kwota zmniejszenia z racji zasiłku:
108,33 zł × 4 dni = 433,32 zł,
- stawka godzinowa:
3250 zł : 176 godz. = 18,47 zł,
- kwota zmniejszenia z racji urlopu bezpłatnego:
18,47 zł × 40 godz. = 738,80 zł,
- wynagrodzenie częściowe za przepracowane dni lipca:
3250 zł – 433,32 zł – 738,80 = 2077,88 zł.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych