Prawo do świadczenia urlopowego weryfikowane na ostatni dzień przed wypoczynkiem

Pracodawca nie ma prawa żądać zwrotu połowy wypłaconego świadczenia urlopowego, ponieważ prawo do niego i wysokość zostały ustalone prawidłowo.

Generalnie pracodawcy spoza sfery budżetowej, zatrudniający 1 stycznia danego roku poniżej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, wypłacają świadczenia urlopowe albo tworzą zfśs. Jeśli w tej dacie angażują przynajmniej 20 pracowników i mniej niż 50 w przeliczeniu na pełne etaty, mają obowiązek założenia zfśs na wniosek zakładowej organizacji związkowej (dalej zoz). Gdy zoz nie zgłosiła takiego wniosku lub nie działa u danego pracodawcy, ma on wybór między wypłatą świadczenia a utworzeniem zfśs (art. 3 ust. 1c i 3 ustawy o zfśs).

Pracodawca może również zrezygnować z powinności socjalnych, zmieniając prawo zakładowe albo informując o tym pracowników w ogłoszeniu (art. 3 ust. 3a i 3b, art. 4 ustawy o zfśs). Pracodawca, o którym mowa w pytaniu, nie skorzystał z tego uprawnienia, decydując się na wypłatę świadczeń urlopowych. Ma więc obowiązek wypłacać je raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Pracodawca wypłaca świadczenie urlopowe najpóźniej w ostatnim dniu poprzedzającym urlop wypoczynkowy spełniający kryterium długości, co eksperci interpretują jako ostatni dzień roboczy dla danego pracownika przed rozpoczęciem wypoczynku. Wysokość świadczenia urlopowego nie może przekraczać wysokości ustawowych odpisów socjalnych za: zatrudnionych w normalnych warunkach (1229,30 zł w 2019), wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (1639,07 zł w 2019) i młodocianych (w 2019 są to kwoty: 163,91 zł w I roku nauki, 196,69 zł w II roku i 229,47 zł w III roku). Zatrudnieni w normalnych warunkach oraz wykonujący prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dostają świadczenie w kwocie proporcjonalnej do ich wymiaru czasu pracy. Tak ustalone świadczenia urlopowe nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (art. 3 ust. 4–6 ustawy o zfśs).

Jednak moim zdaniem w sytuacji opisanej w pytaniu nie należy pomniejszać świadczenia urlopowego z tytułu późniejszego obniżenia wymiaru czasu pracy pracownika (już po powrocie z urlopu). Prawo do świadczenia urlopowego i jego wysokość zostały bowiem ustalone poprawnie: zatrudniony złożył wniosek o urlop obejmujący 14 dni kalendarzowych, w całości przypadający w 2019, oraz otrzymał świadczenie w pełnej kwocie (1229,30 zł) brutto ostatniego dnia pracy przed urlopem (14.06.2019).

Uprawnienie do świadczenia urlopowego weryfikuje się na ostatni dzień roboczy dla uprawnionego pracownika, przypadający przed rozpoczęciem urlopu. A skoro 14.06.2019 pracownik był zatrudniony na pełny etat, przysługuje mu pełne świadczenie. Co więcej, uważam, że pracodawca nie ma prawa żądać zwrotu odpowiedniej części wypłaconego wcześniej świadczenia, z uwagi na to, że doszło następnie do zmniejszenia rozmiaru zatrudnienia pracownika. Po pierwsze dlatego, że ustawa o zfśs tego nie przewiduje, a po drugie nie wymaga bezwzględnie, aby zatrudniony wykorzystał 14 dni kalendarzowych urlopu wypoczynkowego, lecz by z niego korzystał.

Reasumując: pracodawca prawidłowo wypłacił świadczenie urlopowe w kwocie 1229,30 zł brutto. Późniejsza (po zakończeniu urlopu) redukcja wymiaru czasu pracy pracownika nie uprawnia go do żądania zwrotu połowy świadczenia urlopowego. Nie powoduje również obowiązku zapłacenia od tej kwoty składek społecznych i zdrowotnych.