Prawo do 9-proc. stawki CIT nie takie łatwe do oceny

Jak pomoc de minimis wpływa na przychód

Zasadą jest, że przychód dla celów updop stanowi każda wartość wchodząca do majątku podatnika, która zwiększa jego aktywa. Tym samym przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym powodują obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Wyjątek stanowią jedynie przysporzenia wyłączone z przychodów na podstawie art. 12 ust. 4 updop.

Pomoc de minimis jest szczególnym rodzajem wsparcia udzielanym przez państwo przedsiębiorcom. Jej udzialanie reguluje prawo wspólnotowe, tj. rozporządzenie komisji (UE) nr 1407/2013 z 18.12.2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (DzUrz UE L 352 z 24.12.2013 r.).

Updop nie przewiduje wyłączenia takiej pomocy z przychodów podatkowych. Otrzymane w sposób definitywny środki pieniężne w postaci dofinansowania będą zatem z reguły podlegać opodatkowaniu.

Art. 12 ust. 4 pkt 14 updop stanowi jednak, że do przychodów nie zalicza się wartości otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartości innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń finansowanych lub współfinansowanych ze środków budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego, ze środków agencji rządowych, agencji wykonawczych lub ze środków pochodzących od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, w ramach rządowych programów.

Updop nie precyzuje, co należy rozumieć przez „świadczenie nieodpłatne” (inne niż otrzymane nieodpłatnie rzeczy lub prawa). Najczęściej odnosi się to do zdarzeń o charakterze finansowym, z którymi nie są związane koszty lub inne ekwiwalentne formy zapłaty.

Organizowane przez jednostki samorządu terytorialnego programy pomocowe nierzadko polegają na opłaceniu konkretnych usług. W interpretacji z 14.09.2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.355.2023.1.DP) KIS stwierdziła, że wartość pokrytych przez powiat kosztów będzie stanowić przychód podatkowy. Nie zmienia tego fakt, że środki faktycznie nigdy nie trafiły na konto spółki. Organ wskazał, że sposób przekazania pomocy de minimis nie zmienia jej charakteru. Spółka w ramach pomocy otrzymała zatem środki pieniężne, a nie nieodpłatne świadczenie.

Wpływ dofinansowania na status małego podatnika

Należy zwrócić uwagę, że „wartość przychodu ze sprzedaży” brana pod uwagę przy obliczaniu wielkości przychodu jednostki w celu ustalenia, czy ma ona status małego podatnika, nie jest tożsama z pojęciem przychodu podatkowego. Pojęcie to również nie zostało zdefiniowane w updop, ale można się tu posłużyć definicją "sprzedaży" obowiązującą na gruncie VAT, przez którą rozumie się m.in. odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług. Trzeba jednak pamiętać o rozbieżnościach. Dla przykładu sprzedaż poza terytorium kraju usług nie podlega VAT, ale podlega CIT.

W związku z tym przy weryfikacji statusu małego podatnika trzeba uwzględnić przychody ze sprzedaży (w kwotach brutto, wraz z VAT), w tym także zwolnionej od podatku. Spod kalkulacji – jak potwierdzają organy podatkowe – wyłączone są wpływy z innych tytułów niż sprzedaż, m.in. odsetki, odszkodowanie, refundacje wydatków, dotacje.

W świetle powyższego, otrzymane dofinansowanie pozostaje bez wpływu na status małego podatnika. Pomoc ta nie stanowi bowiem przychodu ze sprzedaży.

Limit limitowi nierówny

Zasady kalkulacji obu limitów przychodów (przychodów ze sprzedaży małego podatnika i bieżących przychodów w rozumieniu updop) wskazują, że w większości przypadków nie będą one uwzględniać tych samych operacji gospodarczych. Nawet z pozoru ta sama wartość przychodu (tj. 2 mln euro) jest w rzeczywistości inna, ze względu na zastosowanie innego kursu waluty.

Bieżący limit przychodów nie ogranicza się wyłącznie do wartości sprzedaży. Ustawodawca odwołuje się do pojęcia „przychodów”, a zatem do wszystkich rodzajów przychodów podatkowych.

Otrzymane w ramach pomocy de minimis dofinansowanie należy zatem uwzględnić przy ustaleniu limitu bieżących przychodów, który uprawnia do stosowania 9-proc. stawki CIT. Nie jest istotne, czy ten przychód może być objęty zwolnieniem z opodatkowania na podstawie art. 17 ust. 1 updop, co potwierdza KIS w interpretacji z 8.08.2023 r. (0111-KDIB1-2.4010.304.2023.1.MC).

Stanowisko fiskusa akceptują sądy administracyjne. W wyroku z 5.08.2020 r. (I SA/Kr 332/20) WSA w Krakowie wyraźnie zaznaczył, że pojęcie "przychodu" należy rozumieć odmiennie (szerzej) niż przychód ze sprzedaży. Również NSA w wyroku z 13.07.2023 r. (II FSK 106/21) stwierdził, że niedopuszczalne jest zrównanie limitu przychodów małego podatnika z bieżącym limitem przychodów.

Służby księgowe jednostki muszą być precyzyjne w kalkulacji obu limitów. Przeoczenia mogą rodzić poważne konsekwencje. Przekroczenie bieżącego limitu przychodów oznacza utratę prawa do preferencyjnej stawki już od początku roku.