Zamówienie-Koszyk
Dokończ - Edytuj - Anuluj

Droga Użytkowniczko, Drogi Użytkowniku, klikając AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrazisz zgodę na to aby Rachunkowość Sp. z o.o. oraz Zaufani Partnerzy przetwarzali Twoje dane osobowe takie jak identyfikatory plików cookie, adresy IP, otwierane adresy url, dane geolokalizacyjne, informacje o urządzeniu z jakiego korzystasz. Informacje gromadzone będą w celu technicznego dostosowanie treści, badania zainteresowań tematami, dostosowania niektórych treści do lokalizacji z której jest odczytywana oraz wyświetlania reklam we własnym serwisie oraz w wykupionych przez nas przestrzeniach reklamowych w Internecie. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

Klikając w przycisk AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrażasz zgodę na zapisanie i przechowywanie na Twoim urządzeniu plików cookie. W każdej chwili możesz skasować pliki cookie oraz ograniczyć możliwość zapisywania nowych za pomocą ustawień przeglądarki.

Wyrażając zgodę, pozwalasz nam na wyświetlanie spersonalizowanych treści m.in. indywidualne rabaty, informacje o wykupionych przez Ciebie usługach, pomiar reklam i treści.

AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU
account_circle
dehaze

Logowanie

e-mail:

hasło:

 

 

Logowanie za pomocą e-maila

Jeżeli nie pamiętasz hasła albo nie masz konta, to wyślemy na Twój e-mail wiadomość weryfikującą. Po kliknięciu w link z e-maila będziesz zalogowany na urządzeniu do chwili wylogowania.

e-mail:

Klikając w poniższy link, zgadzasz się na zapisanie podanych w formularzu danych i wykorzystywanie ich zgodnie z polityką przetwarzania danych dostępną w dokumencie ⇒Polityka przetwarzania danych osobowych (RODO)⇐

 

Logowanie do za pomocą e-maila

Sprawdzanie danych....

Powołanie na ćwiczenia wojskowe – co oznacza dla pracownika i pracodawcy

Renata Majewska
Renata Majewska
prawnik, ekspert prawa pracy
więcej ⇒

Pracownicy, zleceniobiorcy i inni zatrudnieni mogą otrzymać karty powołania na ćwiczenia wojskowe. Jakie są prawa i obowiązki stron stosunku pracy i umów cywilnych w takich przypadkach?

Zasady prowadzenia ćwiczeń wojskowych od 23.04.2022 r. reguluje ustawa z 12.03.2022 r. o obronie ojczyzny (DzU poz. 655). W świetle jej przepisów przejściowych straciły moc ustawy z:

  • 21.11.1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2021 r. poz. 372, dalej upoo),
  • 17.12.1974 r. o uposażeniu żołnierzy niezawodowych (DzU z 2017 r. poz. 2146),
  • 11.09.2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (DzU z 2022 r. poz. 536).

Dotychczasowe przepisy – czyli ww. uchylane ustawy i wydane na ich podstawie akty wykonawcze, o których mowa poniżej – nadal jednak stosuje się do ćwiczeń wojskowych:

  • zaplanowanych i niezakończonych przed 23.04.2022 r.,
  • z udziałem żołnierzy rezerwy zaplanowanych na 2022 r.

Rozporządzenie RM z 31.08.2021 r. w sprawie wprowadzenia obowiązkowych ćwiczeń wojskowych (DzU poz. 1695) przewiduje obowiązkowe ćwiczenia wojskowe (teoretyczne i praktyczne) dla żołnierzy rezerwy i osób przeniesionych do rezerwy niebędących żołnierzami rezerwy od 30.09.2021 do 31.12.2035 r.

Ćwiczenia te dzielą się na: 1-dniowe (do 24 godz.), krótkotrwałe (od 2 do 30 dni kalendarzowych), długotrwałe (nieprzerwanie do 90 dni), rotacyjne (łącznie do 30 dni w roku, z przerwami w określonych dniach). Powołuje na nie wojskowy komendant uzupełnień właściwy dla miejsca pobytu stałego (bądź czasowego ponad 3 mies.) osoby wzywanej, a w trybie natychmiastowym – Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.

Karta powołania, określająca m.in. termin ćwiczeń oraz datę stawienia się, jest doręczana najpóźniej na 14 dni przed tą datą, z wyjątkiem wezwania w trybie natychmiastowym (rozporządzenie MON z 15.06.2015 r. w sprawie ćwiczeń wojskowych, DzU poz. 950). Ćwiczenia odbywają się zwykle w jednostce wojskowej, a rezerwiści są kwaterowani w koszarach i otrzymują umundurowanie.

Na czas ćwiczeń – urlop okolicznościowy albo bezpłatny

Jak nieobecność pracowników z powodu ćwiczeń wojskowych ująć w kartach czasu pracy? Czy trzeba uznać ją za usprawiedliwioną, a jeśli tak, to na jakiej podstawie?

Pracodawca uznaje nieobecność w pracy z powodu uczestnictwa w ćwiczeniach wojskowych za usprawiedliwioną albo udziela na ten czas urlopu bezpłatnego – stosownie do wniosku pracownika.

Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy (§ 1 rozporządzenia MPiPS z 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, DzU z 2014 r. poz. 1632, dalej run).

Dodatkowo zgodnie z § 5 run pracodawca ma obowiązek zwolnić od pracy zatrudnionego wezwanego do osobistego stawiennictwa przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony – na czas niezbędny w celu załatwienia sprawy.

Pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, jeżeli przyczyna ta jest z góry wiadoma lub możliwa do przewidzenia (§ 2 ust. 1 run). W konsekwencji powołany do odbycia ćwiczeń wojskowych, który otrzymuje kartę powołania najpóźniej na 14 dni przed terminem ćwiczenia, musi wcześniej powiadomić pracodawcę o planowanej absencji, jej powodzie i czasie trwania. Przedstawia również dowód usprawiedliwiający nieobecność w pracy (§ 3 run), jakim jest karta powołania.

Jeśli chodzi o ćwiczenia rotacyjne, obejmujące tylko żołnierzy rezerwy, to dowódca jednostki ustala liczbę dni ich trwania w zbiorczym wykazie dla jednostki najpóźniej na 30 dni przed upływem roku kalendarzowego poprzedzającego rok ich przeprowadzenia. Z informacjami tymi zapoznaje następnie, za pisemnym potwierdzeniem, pracownika-żołnierza rezerwy, a wyciąg z wykazu przesyła wojskowemu komendantowi uzupełnień w celu wysłania karty powołania. Zbiorczy wykaz dni szkoleń rotacyjnych stanowi załącznik do karty powołania. Żołnierz rezerwy informuje niezwłocznie pracodawcę o wykazie i jego zmianach, a także o powołaniu na ćwiczenia (art. 101–105 upoo).

Jedynie pracownik wezwany na ćwiczenia wojskowe w trybie natychmiastowym nie może wcześniej uprzedzić zakładu pracy o absencji w pracy. Ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić o przyczynie nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, jednak nie później niż w 2. dniu absencji. Jeśli przepisy prawa pracy obowiązujące u pracodawcy (np. regulamin pracy) nie określają sposobu poinformowania o przyczynie nieobecności w pracy, zatrudniony powinien to uczynić osobiście lub przez inną osobę, telefonicznie bądź za pośrednictwem innego środka łączności (np. elektronicznie), albo pocztą (za datę zawiadomienia uważa się wówczas datę stempla pocztowego).

W razie niedotrzymania tego terminu pracownik może się usprawiedliwić szczególnymi okolicznościami uniemożliwiającymi dopełnienie obowiązku na czas. Termin 2 dni na poinformowanie pracodawcy o przyczynie i okresie nieobecności biegnie wówczas od daty ustania przyczyn. Jak najszybciej też powinien przedłożyć pracodawcy kartę powołania. Może np. wysłać jej kopię pocztą albo skan elektronicznie, a gdy pracodawca zażąda oryginału do wglądu – dostarczyć go po powrocie do pracy (§ 2 ust. 2 i 3 run).

Na wniosek pracownika pracodawca może także udzielić urlopu bezpłatnego na czas trwania ćwiczeń wojskowych. Pracownik zachowuje w tym czasie wszystkie uprawnienia wynikające ze stosunku pracy, z wyjątkiem wynagrodzenia (art. 124 upoo).

Przedstawianą do wglądu kartę powołania pracodawca może skserować czy powielić w inny sposób oraz umieścić w:

  • części B akt osobowych pracownika (część ilustrująca rozpoczęcie i przebieg zatrudnienia) – jako dokument związany z udzieleniem urlopu bezpłatnego, albo
  • dokumentacji związanej ze stosunkiem pracy załączanej zwykle do karty ewidencji czasu pracy – jako dokument o rodzaju i wymiarze innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy

(§ 3 pkt 2 lit. q i § 6 pkt 1 rozporządzenia MRPiPS z 10.12.2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej DzU poz. 2369).

Dodatkowo pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi powołanemu na ćwiczenia wojskowe darmowych zwolnień od pracy w wymiarze 1 dnia:

  • w razie doręczenia karty powołania na ćwiczenia przekraczające 30 dni (z wyjątkiem powołania z natychmiastowym stawiennictwem),
  • po odbyciu ćwiczeń trwających powyżej 30 dni.

Pracodawca może wypłacić z tej racji wynagrodzenie (zależy to od jego woli).

Czy powołanego na ćwiczenia można zwolnić z pracy

W grudniu 2021 r. spółka wręczyła wypowiedzenie zatrudnionemu na czas określony do 30.04.2022 r. Okres wypowiedzenia minął z końcem marca 2022 r., ale pracownik na początku marca przyniósł kartę powołania do odbycia 30-dniowych ćwiczeń wojskowych począwszy od 12.04.2022 r. Czy wypowiedzenie jest nadal skuteczne?

Wypowiedzenie wręczone w grudniu 2021 r. staje się bezskuteczne, bo nie można rozwiązać stosunku pracy od chwili otrzymania przez zatrudnionego karty powołania na ćwiczenia wojskowe – do momentu ich zakończenia. Umowa o pracę ustanie zatem z upływem okresu, na jaki została zawarta, czyli 30.04.2022 r.

Pracownikowi powołanemu do odbycia czynnej służby wojskowej (ćwiczenia wojskowe są jedną z jej form) pracodawca nie ma prawa wręczyć wypowiedzenia ani inaczej rozwiązać z nim stosunku pracy – od chwili doręczenia zatrudnionemu karty powołania na ćwiczenia do chwili ich zakończenia. Wypowiedzenie wręczone przed doręczeniem karty powołania staje się bezskuteczne. Stosunek pracy wolno rozwiązać tylko na żądanie osoby wezwanej. Jednak umowa o pracę na czas określony kończy się z upływem terminu, na jaki została zawarta – choćby przypadł on podczas ćwiczeń wojskowych. Ta szczególna ochrona zatrudnienia nie obejmuje pracownika powołanego na 1-dniowe ćwiczenia wojskowe.

Od doręczenia powołania do zakończenia ćwiczeń wojskowych pracodawca może ponadto na zasadach ogólnych rozwiązać stosunek pracy:

  • bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. dyscyplinarka),
  • z powodu ogłoszenia likwidacji lub upadłości pracodawcy (art. 118 upoo).

Co do zasady po powrocie wezwanego pracodawca musi przyjąć go do pracy na stanowisko poprzednio zajmowane lub równorzędne pod względem rodzaju pracy i wynagrodzenia – o ile zgłosi się on w ciągu 30 dni od zwolnienia ze służby. Niezachowanie terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że opóźnienie nastąpiło z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, np. choroba, ważne względy rodzinne (art. 122 upoo).

W opisanym przypadku nastąpiło unieważnienie z mocy pracy wypowiedzenia przekazanego w grudniu 2021 r., gdyż upłynęłoby ono po doręczeniu karty powołania. Niemniej z uwagi na wygaśnięcie terminowej umowy o pracę podczas ćwiczeń, pracodawca nie ma obowiązku przyjmowania byłego pracownika po ich zakończeniu.

Wyrównanie dla pracodawcy z tytułu zatrudnienia zastępcy

Czy pracodawca ma prawo do zwrotu kosztów zatrudnienia osoby przyjętej na zastępstwo pracownika, który odbywa ćwiczenia wojskowe? Jeśli tak, jak się o nie starać?

Pracodawcy przysługuje rekompensata (świadczenie pieniężne) za czas trwania ćwiczeń wojskowych, na które został powołany jego pracownik będący żołnierzem rezerwy z nadanym przydziałem kryzysowym. Nie obejmuje ona wynagrodzenia zapłaconego zastępcy, tylko pewne rodzaje wydatków poniesione w związku z jego rekrutacją.

Świadczenie pieniężne ma pracodawcy wyrównać część kosztów poniesionych z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę na czas określony osoby w zastępstwie bądź przydzielenia innemu pracownikowi obowiązków osoby powołanej, ale nie wynagrodzenia wypłaconego takim zastępcom. Jego celem jest np. zwrot wydatków na:

  • rekrutację nowego pracownika,
  • przeszkolenie pracownika nowego i obciążonego dodatkowymi zadaniami,
  • odbycie przez nich szkoleń bhp oraz badań lekarskich lub psychologicznych przed objęciem nowego stanowiska lub czynności, a gdy przewidują to przepisy – także po zwolnieniu z tego stanowiska,
  • przydzielenie odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, jeśli tak wynika z przepisów prawa i warunków zatrudnienia,
  • ubezpieczenie związane ze specyfiką wykonywanego zawodu.

Wymienione koszty pracodawca oblicza za czas trwania ćwiczeń, jednak stawka dzienna świadczenia pieniężnego nie może przewyższyć 740,48 zł (w przypadku powołania na ćwiczenia wojskowe wręczonego w marcu 2022 r.).

Wniosek o świadczenie pieniężne stanowi zał. nr 1 do rozporządzenia MON z 21.07.2017 r. w sprawie świadczenia pieniężnego przysługującego pracodawcom zatrudniającym żołnierzy rezerwy posiadających nadany przydział kryzysowy za okres odbywania przez żołnierzy ćwiczeń wojskowych lub pełnienia okresowej służby wojskowej oraz żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową rotacyjnie (DzU poz. 1497). Zakład pracy podaje w nim m.in. rodzaj czynnej służby wojskowej (tu ćwiczenia wojskowe), okres, za który naliczono koszty, poszczególne wydatki, łączne koszty do refundacji oraz ich wysokość przypadającą na dzień ćwiczeń wojskowych.

Wniosek składa się do szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego właściwego dla siedziby pracodawcy w ciągu 90 dni od zakończenia ćwiczeń, w formie pisemnej opatrzonej imienną pieczęcią i podpisem pracodawcy, kierownika właściwej jednostki organizacyjnej pracodawcy lub innej osoby przez nich upoważnionej albo w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym bądź podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Potem następuje sprawdzenie wniosku i limitu świadczenia oraz jego zatwierdzenie. Świadczenie pieniężne wypłaca jednorazowo dowódca jednostki właściwy ds. finansowych w formie bezgotówkowej bądź na rachunek bankowy wskazany przez pracodawcę, a wyjątkowo – przekazem pocztowym.

Jeśli żołnierz rezerwy jest zatrudniony u kilku pracodawców, świadczenie pieniężne należy się każdemu z nich proporcjonalnie do poniesionych kosztów, z uwzględnieniem górnego limitu dziennego.

Świadczenie pieniężne nie przysługuje pracodawcy za czas ćwiczeń wojskowych pracownika niebędącego żołnierzem rezerwy z nadanym przydziałem kryzysowym. Wyjaśnijmy, że żołnierze rezerwy, którym nadano przydziały kryzysowe, tworzą tzw. Narodowe Siły Rezerwowe. Z kolei przydział kryzysowy polega na nadaniu żołnierzowi rezerwy, po spisaniu z nim dobrowolnego kontraktu, określonego stanowiska służbowego, jakie będzie pełnił na wypadek realnych zagrożeń militarnych (np. terrorystycznych) i innych (np. zwalczanie klęsk żywiołowych).

Rekompensata za utracony zarobek

Pracownik (o statusie rezerwisty) doniósł pracodawcy powołanie na ćwiczenia wojskowe. Poprosił o wystawienie zaświadczenia o utraconym zarobku. Jak obliczyć ten utracony zarobek?

Za każdy dzień ćwiczeń wojskowych rezerwistom przysługuje od wojska uposażenie zasadnicze według stopnia etatowego zajmowanego stanowiska służbowego (art. 31 ustawy o uposażeniu żołnierzy niezawodowych oraz rozporządzenie MON z 13.01.2017 r. w sprawie stawek uposażenia żołnierzy niezawodowych oraz dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy niezawodowych, DzU z 2021 r. poz. 862). Dzienne uposażenie zasadnicze żołnierza niezawodowego wynosi od 2,85 do 13,40% najniższego uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego, określonego w rozporządzeniu MON z 28.03.2022 r. w sprawie stawek uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych (DzU poz. 694). Skoro najniższe uposażenie zasadnicze żołnierza zawodowego to obecnie 4560 zł, to dzienne uposażenie należne za ćwiczenia równa się przykładowo dla:

  • podporucznika – 191,52 zł (4560 × 4,20%),
  • sierżanta – 157,32 zł (4560 zł × 3,45%),
  • szeregowego – 129,96 zł (4560 zł × 2,85%).

Jeśli wezwany na ćwiczenia wojskowe jest zatrudniony w ramach stosunku pracy, za czas ćwiczeń wojskowych nie przysługuje mu wynagrodzenie za pracę, bo tego rodzaju zwolnienie od pracy jest nieodpłatne (§ 16 ust. 2 run). Ma jednak prawo starać się u wójta/burmistrza/prezydenta miasta o rekompensatę utraconego z tej przyczyny wynagrodzenia (tzw. świadczenie pieniężne), jeśli stawka dzienna utraconego wynagrodzenia za pracę przewyższa stawkę dzienną uposażenia (art. 119a upoo).

Świadczenie pieniężne za każdy dzień ćwiczeń wojskowych (z wyjątkiem maksymalnie 24-godzinnych odbywających się w czasie pracy lub w dniu wolnym od pracy) to 1/21 miesięcznego wynagrodzenia pracownika, którą określa pracodawca w zaświadczeniu o utraconym zarobku, w ciągu 7 dni od daty zgłoszenia wniosku przez pracownika (§ 8 rozporządzenia RM z 25.08.2015 r. w sprawie sposobu ustalania i trybu wypłacania świadczenia pieniężnego żołnierzom rezerwy oraz osobom przeniesionym do rezerwy niebędącym żołnierzami rezerwy, DzU z 2018 r. poz. 881, dalej rśp). Przepisy nie precyzują, jak obliczać miesięczne wynagrodzenie zatrudnionego. Należy zatem odnieść się do wynagrodzenia ustalonego jak podstawa wymiaru ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, do której przyjmuje się składniki:

  • w stałej stawce miesięcznej – w pełnej kwocie miesięcznej należnej według umowy o pracę w miesiącu odbywania ćwiczeń,
  • zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc – w średniej kwocie wypłaconej pracownikowi podczas 3 mies. poprzedzających miesiąc odbycia ćwiczeń,
  • za okresy dłuższe niż miesiąc – w średniej kwocie wypłaconej podczas 12 mies. poprzedzających miesiąc odbycia ćwiczeń.

Tak określoną podstawę wymiaru utraconego zarobku należy podzielić przez 21, a uzyskaną stawkę dzienną pracodawca wykazuje w zaświadczeniu.

Następnie pracownik składa, w ciągu 3 mies. od zakończenia ćwiczeń, wniosek o ustalenie i wypłatę świadczenia pieniężnego – do wójta/burmistrza/prezydenta miasta właściwego dla miejsca pobytu stałego bądź czasowego ponad 3 mies., załączając zaświadczenia dowódcy jednostki o odbyciu ćwiczeń oraz pracodawcy o utraconym zarobku (§ 12 rśp). Organ ustala kwotę świadczenia pieniężnego następująco:

  • jego dzienna stawka nie może przekroczyć 1/21 2,5-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw obowiązującego w okresie poprzedzającym termin powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych, którego wysokość ogłasza Prezes GUS (art. 119a upoo); jeśli więc pracownik dostał powołanie w marcu 2022 r., bierze się pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie w lutym 2022 r., tj. 6220,04 zł; skoro 250% z tej kwoty to 15 550,10 zł, to maksymalna stawka dzienna świadczenia pieniężnego w tym przypadku wynosi 740,48 zł,
  • jeśli według zaświadczenia pracodawcy dzienna stawka utraconego zarobku przekracza maksymalną stawkę dzienną świadczenia pieniężnego, ogranicza się ją do tego maksimum (§ 8 ust. 4 rśp),
  • ustaloną dzienną stawkę organ mnoży potem przez liczbę dni ćwiczeń wykazaną w zaświadczeniu dowódcy jednostki o odbytych ćwiczeniach,
  • od ustalonego w ww. sposób świadczenia pieniężnego odlicza się uposażenie wypłacone pracownikowi za czas ćwiczeń wojskowych w wysokości wynikającej z zaświadczenia dowódcy jednostki.

Organ wypłaca świadczenie pieniężne niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni od otrzymania wniosku.

Pracownik dostał w marcu 2022 r. kartę powołania na 5 dni ćwiczeń wojskowych w kwietniu, a jego miesięczne wynagrodzenie wyliczone jak podstawa ekwiwalentu za urlop wynosi 5700 zł. W zaświadczeniu o odbyciu ćwiczeń dowódca jednostki potwierdził, że trwały one 5 dni, za co wezwany, mający stopień szeregowego, dostał 649,80 zł uposażenia (129,96 zł × 5).

Po zakończeniu ćwiczeń pracownik złożył pracodawcy wniosek o wydanie zaświadczenia o utraconym zarobku dziennym, który należy obliczyć następująco: 5700 zł : 21 = 271,43 zł. Z obydwoma zaświadczeniami pracownik udaje się do właściwego wójta/burmistrza/prezydenta miasta, który powinien:

  • porównać dzienną stawkę utraconego zarobku (271,43 zł) z maksymalną stawką dzienną świadczenia pieniężnego (740,48 zł); stawka dzienna świadczenia pieniężnego odpowiada w tym wypadku niższej z kwot (271,43 zł),
  • ustalić łączną kwotę świadczenia pieniężnego: 271,43 zł × 5 dni = 1357,15 zł,
  • odjąć kwotę uposażenia za ćwiczenia: 1357,15 zł – 649,80 zł = 707,35 zł (kwota świadczenia do wypłaty).

Dodajmy, że pracodawca może wypłacić zatrudnionemu pensję za czas trwania ćwiczeń wojskowych, jeśli tak wynika np. z regulaminu płac, albo dobrowolnie, gdy tak zdecyduje. Wtedy nie wystawia już oczywiście zaświadczenia o utraconym zarobku.

Dodatkowe świadczenia dla powołanych

Oprócz rekompensaty za utracony zarobek osoby wezwane na ćwiczenia wojskowe mogą się starać na zasadach ogólnych określonych w upoo o:

  • zasiłek dla żołnierzy mających na wyłącznym utrzymaniu członków rodziny,
  • zasiłek dla żołnierzy obciążonych obowiązkiem alimentacyjnym,
  • pokrycie kosztów wynajmu lokalu w trakcie ćwiczeń żołnierzom będącym jedynymi żywicielami rodziny i samotnymi,
  • zwrot kosztów dojazdu do i z miejsca ćwiczeń wojskowych.

Świadczenie pieniężne tylko dla zleceniobiorcy z własną firmą

Spółka współpracuje na stałe z wieloma zleceniobiorcami wykonującymi umowy w ramach działalności gospodarczej oraz poza nią. Czy w razie powołania na ćwiczenia wojskowe przysługuje im pieniężna rekompensata, jak wezwanym pracownikom, a jeśli tak, jak im ustalać dzienny zarobek?

Rekompensatę utraconego dochodu (świadczenie pieniężne) z powodu ćwiczeń wojskowych dostają wyłącznie zleceniobiorcy-przedsiębiorcy, a więc wykonujący umowę zlecenia w ramach własnej działalności gospodarczej. Nie przysługuje ona „zwykłym” zleceniobiorcom.

Przedsiębiorca powołany na ćwiczenia wojskowe otrzymuje z tego tytułu uposażenie w stawkach dziennych w wysokości określonej w rozporządzeniu MON z 13.01.2017 r. Oprócz tego dostaje świadczenie pieniężne, tj. ekwiwalent utraconego dochodu z powodu uczestnictwa w ćwiczeniach wojskowych (z wyjątkiem trwających do 24 godz., odbywanych w czasie lub w dniu wolnym od pracy), jeśli utracony dochód okaże się wyższy od uposażenia (119a upoo). Tryb postępowania jest podobny jak w przypadku pracowników, z tym że zleceniodawca nie wystawia zaświadczenia o utraconym zarobku.

Kwotę świadczenia pieniężnego oblicza się, dzieląc kwotę dochodu uzyskanego z działalności gospodarczej za ostatni rok podatkowy poprzedzający okres odbytych ćwiczeń wojskowych przez 252, a następnie mnożąc przez liczbę dni ćwiczeń.

Jeśli działalność była prowadzona krócej niż przez cały 2021 r., podstawę wymiaru świadczenia oblicza się proporcjonalnie (§ 5 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 rśp). Wysokość dochodu z działalności gospodarczej w przeliczeniu na dzień stwierdza naczelnik US w zaświadczeniu o utraconym dochodzie – niezwłocznie, lecz najpóźniej w ciągu 7 dni od złożenia wniosku przez zainteresowanego (§ 8 ust. 1 pkt 1, ust. 2–3 rśp).

Gdy działalność gospodarcza w poprzednim roku kalendarzowym nie przynosiła dochodu albo generowała stratę bądź nie można ustalić wysokości dochodu z niej uzyskanego, świadczenie pieniężne oblicza się, dzieląc kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego podczas ćwiczeń przez 21 i następnie mnożąc przez liczbę dni ćwiczeń (§ 7 rśp).

Przy ustalaniu świadczenia obowiązują ponadto poniższe ograniczenia:

  • nie może ono przekroczyć maksymalnej stawki dziennej (w przypadku powołania na ćwiczenia wojskowe wręczonego w marcu 2022 r. wynosi ona 740,48 zł),
  • jego kwotę obniża się o wysokość uposażenia wypłaconego z tytułu ćwiczeń wojskowych.

Z zaświadczeniem o odbyciu ćwiczeń wojskowych wystawionym przez dowódcę jednostki oraz z zaświadczeniem o utraconym dochodzie wydanym przez naczelnika US należy udać się do właściwego wójta/burmistrza/prezydenta miasta i złożyć (w ciągu 3 mies. od zakończenia ćwiczeń wojskowych) wniosek o ustalenie i wypłatę świadczenia pieniężnego, załączając do niego wskazane zaświadczenia. Świadczenie pieniężne jest wypłacane niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni od zgłoszenia wniosku.

Jeśli powołanie na ćwiczenia wojskowe trafiło do osoby, która prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie pozostaje w zatrudnieniu, należy się jej świadczenie pieniężne z jednego rodzaju aktywności – ze stosunku pracy albo z działalności gospodarczej – w zależności od tego, które jest bardziej korzystne (§ 6 rśwp).

Przepisy nie przewidują świadczenia pieniężnego ani innej rekompensaty utraconego dochodu dla osoby powołanej na ćwiczenia wojskowe, która utrzymuje się wyłącznie z umowy zlecenia wykonywanej poza działalnością gospodarczą bądź z umowy o dzieło. Takim osobom przysługuje uposażenie za każdy dzień ćwiczeń wojskowych i mogą one występować o świadczenia wymienione w ramce powyżej, czyli np. zasiłki czy zwrot kosztów wynajmu lokalu.

Rolnik też ma prawo do rekompensaty

Czy zleceniobiorcy, który oprócz zatrudnienia na zlecenie prowadzi gospodarstwo rolne lub dział specjalny produkcji rolnej, należy się rekompensata za ćwiczenia wojskowe?

Osobie takiej z racji odbycia ćwiczeń wojskowych przysługuje uposażenie zasadnicze, a ponadto świadczenie pieniężne rekompensujące wyłącznie utracony dochód z działalności rolniczej, za każdy dzień ćwiczeń (z wyłączeniem trwających do 24 godz., przypadających w czasie lub w dniu wolnym od pracy), jeśli utracony dochód przekracza należne uposażenie.

Aby określić dzienną stawkę świadczenia rekompensującego, ustala się iloczyn hektarów przeliczeniowych (w rozumieniu ustawy o podatku rolnym) gospodarstwa rolnego, w którym powołany prowadzi działalność rolniczą, i miesięcznej wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego, ogłoszonej na podstawie art. 18 tej ustawy, wynik dzieli przez 21 i mnoży przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych. Obowiązuje przy tym maksymalna dzienna stawka świadczenia pieniężnego (dla powołania na ćwiczenia wojskowe wręczonego w marcu 2022 r. wynosząca 740,48 zł), a od kwoty świadczenia trzeba odjąć uposażenie wypłacone z racji ćwiczeń.

Tryb starania o świadczenie pieniężne jest podobny jak w przypadku pracownika, lecz zaświadczenie o utraconym dochodzie z działalności rolniczej wystawia wójt/burmistrz/prezydent miasta, a nie podmiot zatrudniający rolnika na zlecenie.

Zamknij

Skróty w artykułach

akty prawne, standardy i interpretacje:
  • dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
  • dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
  • Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
  • KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
  • Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
  • Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
  • Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
  • Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
  • MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
  • Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
  • Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
  • rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
  • rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
  • rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
  • rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
  • specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
  • uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
  • uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
  • updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
  • updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
  • upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
  • US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
  • ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
  • ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
  • ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
  • ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
  • ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
  • ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
  • ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
  • ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
  • ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
  • usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
  • uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
  • Założenia koncepcyjne MSSF Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
pozostałe skróty:
  • CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
  • EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
  • FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
  • FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  • FP – Fundusz Pracy
  • FS – Fundusz Solidarnościowy
  • IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
  • IS – izba skarbowa
  • KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
  • KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
  • KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
  • KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
  • KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
  • KSB – Krajowe Standardy Badania
  • MF – Minister Finansów
  • MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
  • MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
  • MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
  • MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
  • NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
  • PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
  • PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
  • PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
  • pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
  • PPK – pracownicze plany kapitałowe
  • RM – Rada Ministrów
  • SA – sąd apelacyjny
  • sf – sprawozdanie finansowe
  • skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
  • SN – Sąd Najwyższy
  • SO – sąd okręgowy
  • TK – Trybunał Konstytucyjny
  • TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • UCS – urząd celno-skarbowy
  • UE – Unia Europejska
  • US – urząd skarbowy
  • WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
  • WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
  • WSA – wojewódzki sąd administracyjny
  • zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Skróty
Spis treści artykułu
Spis treści:
Czytaj z lektorem
Audiobook
play_arrow
pause
0:00
0:00
close
Stowarzyszenie
Księgowych w Polsce
Kursy dla księgowych